کتابت و نگارگری

نقش و نگارهاي ايراني، نمايانگر دانش و تفكر اقوام گذشته است و نقاشي آنان، تأثير شرايط مختلف اقليمي، آداب و رسوم و عادات و باورهاي آن ها را براي نسل هاي بعدي بازگو مي كند. اين نقش ها و نگارهاي كهن، در طي قرن ها به تدريج تكامل پيدا كرده اند. تاریخچه ی نقاشی ایرانی(نگارگری) را می توان در هزاره های پیش از میلاد بر آثار به جای مانده از سکونت انسان در غارها و سفالینه‌ها مشاهده نمود .نگارگری مفهوم عام دارد و روش و سبک های مختلف نقاشی ایرانی را شامل می شود. رشته کتابت و نگارگرى ، نزدیکى بیشترى با هنرهاى تجسمى به ویژه نقاشى دارد . و برخى از توانایى هاى فارغ التحصیلان نقاشى یا مشاغل مربوط به آنها ، از عهده کارشناسان کتابت و نگارگرى هم برمى آید . برای این که درک درستی از مفهوم کتابت و نگارگری داشته باشیم باید به آثار مکتوبی چون قرآن با نسخه قدیمی از دیوان حافظ وشاهنامه فردوسی رجوع کرد. در رشته کتاب و نگارگری، کار دانشجو با رنگ وقلم و کاغذ و مرکب و دوات قلم مو است. کتابت، فن آوری سنتی و دستی تولید نسخ خطی است که شامل هنرهایی مانند : خوشنویسی ، تذهیب ، نگارگری ، جدول کشی و صحافی می باشد. کتابت و نگارگری یکی از ارکان اصلی هنرهای سنتی ایران به حساب می‌آید که آگاهی از آن کمک شایانی به شناخت هنر و تمدن ایرانی و اسلامی می‌کند. از اهداف اصلی رشته کتابت و نگارگری می توان به حفظ و تقویت فرهنگ بومی و ملی با توجه به اصالت ها ، بالا بردن کیفیت هنر کتابت و نگارگری و قانونمند شدن روش های آموزشی و توسعه و رونق این هنر، احیاء، حفظ و ترویج هنر کتابت و نگارگری به منظور اشاعه فرهنگ و هنر اصیل اسلامی ایرانی،شناخت هنر کتابت و نگارگری به عنوان یکی از میراث های معنوی کشور و شناخت سیر تحولات آن،ایجاد زمینه مطالعاتی و تحقیقاتی برای بررسی همه جوانب این هنر و… اشاره کرد. حوزه پذیرش در رشته کتابت و نگارگری هم بصورت با آزمون و هم  بدون کنکور ( بدون آزمون )  بوده  است . از کل ظرفیت کتابت و نگارگری 610 نفر صرفا با سوابق تحصیلی بوده است. فارغ‌التحصیلان رشته «نگارگری» علاوه بر تولید آثار هنری و یا راه‌اندازی کارگاه شخصی می‌توانند به عنوان طراح یا نقاش در مراکز تولید انیمیشن یا پروژه‌های تصویری فعالیت کنند. از آنجایی که این رشته شاخه های مختلفی از هنر را دربرمیگیرد، در چهار گرایش مختلف نگارگری، طراحی سنتی و تذهیب، خوشنویسی و خیالی نگار در مقطع کارشناسی ارائه می شود. هر گرایش دارای 32 واحد تخصصی است.

گرایش طراحی سنتی و تذهیب:

طراحی سنتی از فرم ها و نقوش سنتی (اسلیمی و اختیاری) در قالب شکل های گیاهی،جانوری و ترکیبات پیچیده ی هندسی است. به شیوه ی ایرانی طراحی واین نقوش انتزاعی در فرش ،سفال ، فلززنی، فلز و چوب به کار برده می شود.تذهیب نیز به معنای زراندود کردن و طلا کاری با نقوش الهام گرفته از طبیعت است.از این هنر تزئینی برای تزئین کتبی مثل دیوان اشعار شاعران و بخصوص قرآن مجید در هنر کتاب آرایی استفاده می شود.تذهیب دارای نقوش منظم و هندسی است که با خطوط مشکی وآب طلا تزئین می شود.

دروس تخصصی:

تاریخچه ومکتاتب تذهیب – کارگاه تذهیب – کارگاه تشعیر – کارگاه مثنی سازی تذهیب – کاربرد خوشنویسی در تذهیب – کارگاه طراحی سنتی – …

گرایش خوشنویسی:

خوشنویسی یکی از هنرهای اصیل و کهن است که در کشور ما سابقه‌ی طولانی دارد.خوشنویسی به معنی زیبانویسی یا نوشتن همره با خلق زیبایی است. در خوشنویسی علاوه بر نگارش یک متن، سعی در خلق اثری هنری با ارزش زیبایی بالا می‌شود. خوشنویسی تقریبا در تمام فرهنگ‌ها به چشم می‌خورد، اما در مشرق زمین و بویژه در سرزمین‌های اسلامی از جمله ایران جزو هنرهای بصری ارزشمند به حساب می‌آید. در خوشنویسی اندازه هرحرف ونسبت آن با سایر حروف با دقت بالایی معین شده است.

دروس تخصصی:

تاریخ خط – کارگاه تذهیب – تاریخ خوشنویسی – آشنایی با خط کوفی – بررسی شیوه های خوشنویسی – کارگاه کتیبه نویسی – …

گرایش خیال نگاری:

خیال نگاری همان نقاشی قهوه خانه ای است که فی البداهه روی پرده های شبیه خوانی در قهوه خانه ها نقاشی می شده است. از دوره صفوی که نخستین قهوه خانه در ایران تاسیس شد، قهوه خانه نوعی پایگاه های فرهنگی هنری حساب می‌آمد.

نقاشی ها برروی پرده کشیده می شدند و نقالان از روی آنها داستان تعریف می کردند و هنر پرده خوانی نیز از همان جا شکل گرفت.

دروس تخصصی گرایش نگارگری:

بررسی ویژگی های مکاتب نگارگری – آشنایی با مواد و ابزار های نگارگری – کارگاه نگارگری – کارگاه گل و مرغ سازی – کارگاه تذهیب – …

دانشگاه های پذیرنده رشته کتابت و نگارگری:

دانشگاه غیرانتفاعی سوره تهران – دانشگاه پیام نور استان تهران ، تهران شرق – دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی – دانشگاه پیام نور استان قزوین – دانشگاه پیام نور استان قم – دانشگاه پیام نور استان کرمان ، مرکز سیرجان – دانشگاه پیام نور استان یزد ، مرکز میبد – …