صنایع دستی

صنایع دستی در همه جا حضور دارد. صنایعی که گاه به شکل فرش و گلیم جلوه‌گر می‌شوند و زمانی لطافت و ظرافت خویش را در منبّت و معر‌ّق، گچ‌بری و آیینه‌کاری، سفال و سرامیک به نمایش می‌گذارند. صنایع دستی بر پایه خلاقیت، هنر و ذوق انسان بنا شده است. صنایع دستی هر منطقه، شهر یا کشور به خوبی بیان کننده فرهنگ، اعتقادات، آداب و رسوم و سنن آنها می باشند. به همین خاطر با تکیه بر این محصولات می توان به خوبی به انتقال و انتشار فرهنگ به سایر نقاط و افراد پرداخت. عده‌ای از اساتید و صاحب نظران، این رشته را از دید هنر بررسی می‌کنند و عده‌ای دیگر آن را به عنوان یک صنعت می‌بینند و عده‌ای نیز معتقدند که صنایع دستی تلفیقی از هنر و صنعت است و حتی بعضی از استادان و کارشناسان می‌گویند علت اینکه نمی‌توان رشته فوق را به درستی تعریف کرد عنوان نامناسب این رشته است و باید به جای صنایع دستی عنوان دیگری را برای این رشته انتخاب نمود! بزرگترین‌ سرمایه‌ هر فرد برای‌ ورود به‌ این‌ رشته‌ عشق‌ و علاقه‌ است‌. همچنین‌ باید پایمردی‌ و حوصله‌ لازم‌ را برای‌ آموختن‌ صنایع‌ دستی‌ داشت‌ و در طراحی‌ بخصوص‌ طراحی‌ سنتی‌ قوی‌ و با نقوش‌ سنتی‌ آشنا بود. همچنین‌ یک‌ دانشجوی‌ صنایع‌ دستی‌ لازم‌ است‌ با فرهنگ‌ و سنت‌ قدیم‌ کشور و ماشین‌ها و ابزار جدید آشنا شود و در نتیجه‌ طرح‌هایی ارائه‌ دهد که‌ هم‌ اصالت‌ بومی‌ و هم‌ نوآوری‌ هنری‌ داشته‌ باشد. و در نهایت‌ آشنایی‌ با ادبیات‌ کهن‌ و نو ایران‌ برای‌ دانشجویان‌ این‌ رشته‌ یک‌ ضرورت‌ است‌ زیرا هنر ما ارتباط‌ تنگاتنگ‌ با ادبیاتمان‌ دارد و هیچ‌ هنرمند ایرانی‌ نمی‌تواند با ادبیات‌ ایران‌ بیگانه‌ باشد. در ایران که از فرهنگ غنی برخوردار است، صنایع دستی بسیار گسترده و متنوع هستند. در هر جای کشور از روستاهای دورافتاده تا شهرهای بزرگ می توان هنرمندان توانمندی را یافت که در حوزه های مختلف صنایع دستی فعالیت می کنند. صنایع دستی معمولا هم به صورت صنعتی و هم دستی تولید می شوند. رشته صنایع دستی با هدف تربیت هنرمندان و متخصصانی شکل گرفته است که بتوانند با تکیه بر دانش، هنر و خلاقیت خود به بهترین شکل فرهنگ غنی کشور را به افراد و سایر کشورها انتقال دهند. رشته صنایع دستی رشته‌ای است که در آن هنر و کاربرد در کنار هم قرار دارد؛ در این رشته ساخت وسایل هنری که کاربرد روزمره نیز داشته باشند، مورد توجه است. برای مثال می‌توان به ساخت یک کاسه زیبا یا کیف زیبا اشاره نمود. در این رشته دانشجویان‌ طی‌ چهار سال‌ اطلاعات‌ متوسطی‌ درباره‌ ۲۴ گروه‌ بزرگ‌ انواع‌ صنایع‌ دستی‌ ایران‌ که‌ شامل‌ ۱۵۲ شاخه‌ می‌شود، به‌ دست‌ می‌آورند همچنین‌ با پرداختن‌ به‌ یکی‌ از چهار گرایش‌ صنایع‌ چوب‌، سفال‌، نگارگری‌ و طراحی‌ فرش‌ از نظر اجرا و کارشناسی‌ آثار، در گرایش‌ فوق‌ صاحب‌ تخصص‌ شده‌ و مهارت‌های‌ لازم‌ را برای‌ تولید آثار صنایع‌ دستی‌ در گرایش‌ انتخابی‌ خود به‌ دست‌ می‌آورند.دانشجویان رشته صنایع دستی باید خلاقیت و شم هنری بالایی داشته و همچنین از توان بدنی خوبی برخوردار باشند زیرا گاهی برای خلق یک اثر هنری باید ساعت ها مشغول کار باشند ویا برای‌ مثال‌ در رشته‌ای‌ مثل‌ خاتم‌ که‌ ظرافت‌ حرف‌ اول‌ را می‌زند، داشتن‌ دست‌هایی‌ چابک‌ و ماهر بسیار مهم‌ است. فارغ ‌التحصیلان‌ این‌ رشته‌ می‌توانند در سازمان‌هایی‌ مثل‌ سازمان‌ میراث‌ فرهنگی‌، سازمان‌ صنایع‌ دستی‌ ایران‌، اداره‌ کل‌ صنایع‌ دستی‌ در وزارت‌ جهاد کشاورزی‌، سازمان‌ ایرانگردی‌ و جهانگردی‌، بنیاد مستضعفان‌ و جانبازان‌، اداره‌ کل‌ موزه‌ها و وزارت‌ فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی‌ به‌ کارهای‌ پژوهشی‌، تحقیقاتی‌ یا کارشناسی‌ بپردازند. همچنین‌ می‌توانند با دایر کردن‌ کارگاهی‌ در خانه‌، هم‌ درآمد بهتری‌ داشته‌ باشند و هم‌ آنچه‌ دوست‌ دارند، بسازند که‌ در این‌ صورت‌ فارغ‌التحصیلان‌ صنایع‌ دستی‌ به‌ دو صورت‌ می‌توانند فعالیت‌ کنند؛ یکی‌ ساخت‌ آثاری‌ که‌ جنبه‌ موزه‌ای‌ و تزئینی‌ دارد و یکی‌ تولید صنایعی‌ که‌ کاربرد داشته‌ و البته‌ جنبه‌ هنری‌ نیز داشته‌ باشد. در ضمن‌ کارهای‌ پژوهشی‌ را نیز باید در نظر داشت‌. هرچند که‌ تاکنون‌ به‌ این‌ بخش‌ بی‌توجهی‌ نشده‌ است‌. برای‌ مثال‌ درباره‌ فرش‌ ایران‌ بیشتر مقاله‌ها و کتاب‌هایی‌ که‌ داریم‌، خارجی‌ است‌ و نیاز به‌ کارشناسان‌ ایرانی‌ که‌ در این‌ زمینه‌ تحقیق‌ و پژوهش‌ کنند، کاملاً احساس‌ می‌شود.

درس‌های‌ این‌ رشته‌ در طول‌ تحصیل:

طراحی‌ پایه‌، مبانی‌ هنرهای‌ تجسمی‌، کارگاه‌ حجم‌سازی‌، هندسه‌ نقوش‌ ، آشنایی‌ با هنرهای‌ سنتی‌، تاریخچه‌ کتابت‌، خوشنویسی‌ و طراحی‌ حروف‌، کارگاه‌ صنایع‌ دستی‌ ۱ “آشنایی‌ با همه‌ کارگاه‌ها”، طراحی‌ سنتی‌، رنگرزی‌ پشم‌ و الیاف‌، آبگینه‌، سفال‌ و سرامیک‌، مینیاتور و تذهیب‌، بافت‌، چوب‌، فلز، آشنایی‌ با هنر در تاریخ‌، کارگاه‌ عکاسی‌ پایه‌، انسان،‌ طبیعت،‌ طراحی‌، تحول‌ در صنایع‌ دستی‌ دنیا، هنر و تمدن‌ اسلامی‌، تحقیق‌ در صنایع‌ دستی‌ ایران‌، طراحی‌ اشیا در تمدن‌ اسلامی‌، تحقیق‌ در صنایع‌ دستی‌، مرمت‌ و نگهداری‌ آثار هنری‌…

دانشگاه هایی که در رشته صنایع دستی پذیرش دانشجو دارند:

دانشگاه الزهرا- دانشگاه هنر تهران- دانشگاه غیرانتفاعی سوره – دانشگاه سیستان و بلوچستان – دانشگاه کاشان – دانشگاه هنر اصفهان – دانشگاه شیراز- دانشگاه بیرجند – دانشگاه شهرکرد – دانشگاه مازندران – دانشگاه غیر انتفاعی علم و هنر یزد – دانشگاه محقق اردبیلی – دانشگاه سمنان – دانشگاه هرمزگان – دانشگاه بجنورد -…