مهندسی برق

• تعریف

مهندسی برق زیرمجموعه‌ای از مهندسی است که به مطالعه و کاربردهای مرتبط با الکتریسیته، الکترومغناطیس و الکترونیک می‌پردازد ؛ یا به عبارت دیگر به بررسی و تحلیل ریاضی پدیده های فیزیکی که به نحوی به بارهای الکتریکی و حرکت و آثار آن مربوط می شود می پردازد.
تاریخچه رشته مهندسی برق از آزمایش های فارادی و تسلا شروع شده است. در اوایل قرن هفدهم الکتریسیته یکی از موضوعات جذاب علمی بوده‌است. یکی از اولین مهندسین برق ویلیام گیلبرت می باشد که اولین وسیله اندازه‌گیری الکتریسیته یا الکتروسکوپ را طراحی کرد.از حدود سال ۱۸۸۵ برخی دانشگاه‌ها و موسسات فناوری مانند دانشگاه کرنل یا موسسه فناوری ماساچوست، رشته کارشناسی مهندسی برق را ایجاد نمودند. دانشگاه فنی دارمشتات اولین دانشگاهی بود که در سال ۱۸۸۲ دانشکده مهندسی برق را ایجاد کرد و پس از آن دانشگاه کرنل و دیگر دانشگاه ها این رشته را ارائه نمودند.

• هدف

هدف از این رشته تربیت افراد مستعدی است که بتوانند با آگاهی علمی و فنی کافی به بررسی و طراحی سیستم‌های انتقال و تبدیل انرژی الکتریکی؛ یا بررسی و طراحی سیستم‌های الکترونیکی برای انتقال و پردازش اطلاعات، نظیر کامپیوترها ، سامانه‌های مخابراتی، رادارها و امثال آن بپردازند . به عبارت دیگر، مهندسان برق از الکتریسیته یا برای انتقال انرژی و یا برای پردازش اطلاعات استفاده می‌کنند.

 

• بازه فعالیت

 

• ساخت و تولید مانند ماشین آلات صنعتی
• طراحی و تولید کنترل کننده های منطقی قابل برنامه ریزی
• پژوهش های علمی ، فیزیک و فناوری نانو
• مخابرات و ارتباطات مانند موبایل ، رادیو ، تلویزیون و ارتباطات ماهواره ای
• حمل و نقل مانند سیستم های الکترونیکی خودرو
• طراحی و تولید سیستم های ردیابی و مسافت سنج
• هوا و فضا
• سیستم های هوانوردی و ارتباطی
• کارهای نظارتی و کارشناسی ارگان های مختلف
• نظارت بر تاسیسات برقی ساختمان های مسکونی

 

• توانایی

• استعداد و تسلط کافی در ریاضیات، فیزیک و کامپیوتر
• توانایی تحلیل چند معیاره
• ذهن خلاق و ایده پرداز
• استفاده از ابزار های مورد نیاز
• علاقمند به کار با وسایل برقی
• درک و علاقه کافی به زبان های برنامه نویسی
• توانایی تحلیل مسأله و ارائه راهکارهای مناسب
• توانایی کار با نرم افزارهای این رشته

 

• ویژگی

 

• پژوهش گر/ علمی
• واقع گرا/ عمگرا
• جزئی نگر
• کوشا و پیگیر
• متفکر

 

 

• گرایش

امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکتری وجود دارد.

گرایش های مقطع کارشناسی :

در این مقطع گرایش ها را از هم جدا نمی کنند، گرایش دانشجو پس از گذراندن 4 الی 5 ترم مشخص می گردد، 4 گرایش اصلی به شرح زیر می باشد.

• الکترونیک : هدف از این گرایش شناخت و نحوه عملکرد، بهره برداری ، نگهداری ، تجزیه و تحلیل سیستم های الکترونیکی در واحدهای مختلف صنعتی است .
• قدرت :در این گرایش موضوعات مربوط به انتقال ، تولید و تبدیل انرژی الکتریکی،اصول کاری و طراحی مدل های مختلف ماشین های الکترونیکی به دانشجویان آموزش داده می شود.
• کنترل :در این گرایش دانشجویان بیشتر با روش های کنترل سیستم ها سرو کار دارند نه با خود سیستم و در این علم دانشجویان چگونگی کنترل رفتار سیستم های مختلف با توجه به ورودی های داده شده را می آموزند.
• مخابرات : انتقال اطلاعات و روش های آن به سه طریق صوتی ، تصویری و داده .

 

• گرایش های مقطع کارشناسی ارشد :

فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی برق می‌تواند در گرایشات زیر یا رشته‌ای که برق زیر مجموعه‌ای برای آن تعریف شده، ادامه تحصیل دهد.

• مخابرات :  گرایش میدان ، سیستم ، مخابرات نوری ، مخابرات امن و رمز نگاری ، شبکه های مخابراتی
• الکترونیک : گرایش طراحی مدارات مجتمع خطی ، سیستم­های الکترونیک دیجیتال ، افزاره­ های میکرو و نانوالکترونیک
• قدرت : گرایش سیستم های قدرت ، الکترونیک قدرت و ماشین های الکتریکی ، برنامه ریزی و مدیریت سیستم های انرژی ، سامانه ­های برقی حمل و نقل
• مکاترونیک
• کنترل

 

• گرایش های مقطع دکتری:

در مقطع دکترای تخصصی در هر یک از زیرشاخه‌های تخصصی‌تر گرایشهای یاد شده در زیر می توان واحدهای مورد نیاز را اخذ کرد و رساله دکتری را در همان موضوع خاص ارائه داد.

• مخابرات :  گرایش میدان ، سیستم ، مخابرات نوری ، مخابرات امن و رمز نگاری ، شبکه های مخابراتی
• الکترونیک : گرایش طراحی مدارات مجتمع خطی ، سیستم­های الکترونیک دیجیتال ، افزاره­ های میکرو و نانوالکترونیک
• قدرت : گرایش سیستم های قدرت ، الکترونیک قدرت و ماشین های الکتریکی ، برنامه ریزی و مدیریت سیستم های انرژی ، سامانه ­های برقی حمل و نقل
• مکاترونیک
• کنترل

رشته مهندسی برق در زیر گروه 1 رشته ریاضی می باشد و ضرایب دروس آن به شرح زیر می باشد:

• برخی دانشگاه های ایران در این زمینه

  • دانشگاه صنعتی شریف-تهران
  • دانشگاه تهران
  • دانشگاه علم و صنعت-تهران
  • دانشگاه صنعتی امیرکبیر -تهران
  • دانشگاه صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی – تهران
  • دانشگاه شهید بهشتی-تهران
  • دانشگاه الزهرا (س) – تهران (ویژه خواهران)
  • دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) – قزوین
  • دانشگاه محقق اردبیلی
  • دانشگاه تبریز
  • مجتمع آموزش عالی سراوان
  • مرکز آموزش عالی فیروز آباد
  • دانشگاه غیرانتفاعی شمال – آمل
  • دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

   

  • دروس
  • دروس پایه

  ریاضی عمومی 1، ریاضی عمومی 2 ، فیزیک 1 ، فیزیک 2 ، معادلات دیفرانسیل، آمار و احتمال مهندسی، محاسبات عددی ، برنامه نویسی کامپیوتر ، کارگاه عمومی ، آز فیزیک 1 و2

  • دروس اصلی و تخصصی و اختیاری :

  دروس اصلی (مشترک 4 گرایش): اقتصاد مهندسی ، زبان تخصصی برق ، نقشه کشی مهندسی ، کارگاه برق ، ریاضیات مهندسی ، آشنایی با مهندسی برق ، مدارهای الکتریکی 1 و 2 ، الکترومغناطیس ، سیگنالها و سیستم ها ، سیستم های کنترل خطی ، الکترونیک 1و2 ، ماشین های الکتریکی 1و2 ، اصول سیستم های مخابراتی ، تحلیل سیستم های انرژی الکتریکی 1 ، سیستم های دیجیتال 1و2 ، آز مدارهای الکتریکی و اندازه گیری ، آز ماشین های الکتریکی 1 ، آز الکترونیک ، آز سیستم های کنترل خطی ، آز سیستم های دیجیتال 1 و2

  دروس تخصصی (گرایش الکترونیک) دروس الزامی : پروژه کارشناسی ، کارآموزی ، مدارهای مخابراتی ، الکترونیک 3 ، طراحی سیستم های ریزپردازنده ای ، مدارهای پالس و دیجیتال ، فیزیک الکترونیک ، آز الکترونیک 3 ، آز مدارهای پالس و دیجیتال ، آز مدارهای مخابراتی ، آز الکترونیک صنعتی

  دروس تخصصی (گرایش الکترونیک) دروس اختیاری : الکترونیک صنعتی ، فیلتر و سنتز ، شبکه های مخابراتی ، مدارهای مجتمع CMOS ، پردازش سیگنال های دیجیتال ، فیزیک مدرن ، طراحی سیستم های دیجیتال

  دروس تخصصی (گرایش قدرت) دروس الزامی : پروژه کارشناسی ، کارآموزی ، ماشین های الکتریکی 3 ، الکترونیک صنعتی ، تاسیسات الکتریکی ، تحلیل سیستم های انرژی الکتریکی 2 ، حفاظت و رله ، آز ماشین های الکتریکی 2 ، آز تحلیل سیستم های قدرت ، آز عایق ها و فشار قوی ، آز حفاظت و رله ، آز الکترونیک صنعتی

  دروس تخصصی (گرایش قدرت) دروس اختیاری : عایق ها و فشار قوی ، ماشین های الکتریکی مخصوص ، تولید انرژی الکتریکی ، طرح خطوط هوایی انتقال و پروژه ، طرح پست های فشار قوی و پروژه ، مبانی تحقیق در عملیات

  دروس تخصصی (گرایش کنترل) دروس الزامی : پروژه کارشناسی ، کارآموزی ، سیستم های کنترل مدرن ، ابزار دقیق ، جبر خطی ، کنترل صنعتی ، سیستم های کنترل دیجیتال ، آز سیستم های کنترل دیجیتال ، آز الکترونیک صنعتی ، آز ابزار دقیق

  دروس تخصصی (گرایش کنترل) دروس اختیاری : سیستم های کنترل غیر خطی ، الکترونیک صنعتی ، مبانی تحقیق در عملیات ، پردازش سیگنال های دیجیتال ، مبانی مکاترونیک ، طراحی سیستم های ریزپردازنده ای

  دروس تخصصی (گرایش مخابرات) دروس الزامی : پروژه کارشناسی ، کارآموزی ، مدارهای مخابراتی ، ریز موج و آنتن ، میدان ها و امواج ، مخابرات دیجیتال ، پردازش سیگنال های دیجیتال ، آز مخابرات دیجیتال ، آز مدارهای مخابراتی ، آز پردازش سیگنال های دیجیتال ، آز ریزموج و آنتن

  دروس تخصصی (گرایش مخابرات) دروس اختیاری : فیلتر و سنتز مدار ، شبکه های مخابراتی ، الکترونیک آنالوگ ، سیستم های مخابرات نوری ، مخابرات بی سیم ، برنامه سازی پیشرفته ، جبر خطی

  فضای کار برای مهندسین برق در بسیاری از صنایع و مکان ها فراهم می باشد و جزء حیاتی ترین و موثرترین مشاغل در هر فضای صنعتی محسوب می شود.
  در زمینه های مختلف مهندسی برق شرکت های دانش بنیان متعددی در کشورمان در حال فعالیت هستند که در عرصه های متنوعی از فن آوری های روز دنیا حرف اول را در منطقه می زنند. به همین دلیل می توان گفت زمینه کارآفرینی برای افرادی که توانایی ایده پردازی بالایی دارند به اندازه کافی وجود دارد.

   

  • فرصت

   

  • مراکز محل فعالیت غیر مستقل:
  • انواع کارخانجات (سیمان ، خودروسازی ، ذوب آهن و …)
  • صنایع نظامی و دفاعی
  • کارگاه های تولیدی
  • نیروگاه ها
  • سازمان های حوزه های مخابراتی
  • شرکت های خصوصی و دولتی صنعت برق

   

   

  • مراکز محل فعالیت مستقل:
  • تأسیس شرکت خصوصی و راه اندازی کسب و کار در حوزه صنعت برق

   

   

  • سطح درآمد:

  میزان حقوق و درآمد مهندس برق متفاوت می باشد. هر شرکتی با توجه به اهداف مالی، نوع پروژه و برخی عوامل دیگر میزان حقوق و دستمزد کارمندان خود را تعیین می کند. البته در بخش خصوصی عواملی مانند داشتن تجربه و تحصیلات مرتبط، آشنایی با سیستم ها و نرم افزارهای کامپیوتری، تخصص و مهارت بالا،  در استخدام افراد و تعیین میزان حقوق و دستمزد آنها بسیار مهم و کلیدی می باشد.

  • وضعیت خارج از کشور

  امروزه به دلیل رشد و پیشرفت سریع و روز افزون تکنولوژی و نیازهای مرتبط با آن مانند کوچکتر شدن ابعاد تراشه های الکترونیکی در کنار افزایش سرعت پردازش آن ها ، کاهش مصرف برق ، افزایش دقت سیستم های پدافند دفاعی در صنایع نظامی ، هوشمند سازی مصرف انرژی مانند : خاموش شدن اتوماتیک چراغ های یک قطعه از بزرگراه ها هنگامی که ماشینی از آنها عبور نمی کند، روشن بودن سیستم های گرمایشی و سرمایشی و روشنایی خانه ها و … بستر فراوانی برای تحصیل در این رشته در اکثر دانشگاه های دنیا فراهم می باشد. تحصیل در این رشته در آمریکا و آلمان به دلیل نیازمندی های فراوان این دو کشور با آینده ی کاری بسیار عالی رو به رو می باشد.

  • دانشگاه های مطرح دنیا در این رشته :
  • (Massachusetts Institute of Technology (MIT
  • Stanford University
  • (University of California, Berkeley (UCB
  • University of Cambridge
  • ETH Zurich – Swiss Federal Institute of Technology
  • (Nanyang Technological University, Singapore (NTU
  • Imperial College London
  • University of Oxford

   

  • افراد موفق

  مایکل فارادی : مفاهیم اولیه میدان الکترومغناطیس و قانون القای الکترومغناطیس را کشف نمود و اساس فناوری موتور الکتریکی را پی ریزی کرد.
  حیدرخان عمواوغلی : اولین مهندس برق ایران می باشد که تحصیلات دیپلم مهندسی برق خود را از دانشگاه برق انستیتوی پلی تکنیک گرجستان کسب نمود و مسئول راه اندازی کارخانه برق حرم امام رضا به دستور مظفرالدین شاه بود.
  مهندس تیمور لکستانی (پدر علم برق ایران) : از پایه گذاران دانشگاه صنعتی شریف و در توسعه صنعت برق کشور و شبکه توزیع برق نقش تاثیرگذاری ایفا نموده است.

   

  • منابع
  ویکی پدیا
  سایت وزارت علوم
  www.kanoon.ir
  ایران مشاوره
  http://3gaam.com
  https://elesam.com
  http://iranianpath.com
  https://legalapply.ir/
  پروفایل سنتر