گیاه پزشکی

\"تعریف

گیاه پزشکی به رشته ای اطلاق می شود که در آن علوم و فن آوری در زمینه های تشخیص و شناسایی آفات و عوامل بیماری گیاهان زراعی، باغی، زینتی، جنگلی، مرتعی و فرآورده‌های گیاهی و همچنین شناخت علایم و چگونگی اثر آفات و عوامل بیماری‌های انگلی و غیرانگلی بر گیاهان و آشنایی کامل با اصول و روش‌های مبارزه، مورد بحث قرار می‌گیرد.
اولین گیاه‌پزشکان در ۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح می‌زیسته‌اند، به عنوان مثال تئو استراوس. با آنکه نظریات آنان بسیار ابتدایی بود ولی سنگ بنایی برای تحقیقات آیندگان بود. با کشف میکروسکوپ توسط وان لیون هوک تحولی در علم بیماری‌شناسی گیاهی روی داد. با هر بار تلفات مردم از گرسنگی بعلت خسارت دیدن محصولات آن‌ها این علم اهمیت خود را بیشتر آشکار می‌کرد و بعد از فاجعهٔ قحطی سیب‌زمینی در ایرلند که ناشی از یک بیماری گیاهی مهلک بود و منجر به مرگ یک میلیون نفر و آوارگی ۵/۱ میلیون نفر دیگر شد علم گیاهپزشکی بیش از پیش محبوب گشت و دانشمندان زیادی در جهان در این رشته کار کردند.
در ایران سابقاً تحت عنوان حفظ نباتات نیز شناخته می‌شد و سازمانی نیز تحت همین عنوان وجود داشت. در سال ۱۳۰۰ برای اولین بار درمدرسه فلاحت مظفری دانشکده کشاورزی کرج، این رشته توسط دکتر فرشید ارائه گردید این شاخه از کشاورزی خود شامل سه بخش حشره‌شناسی کشاورزی، بیماری‌شناسی گیاهی و علوم علفهای هرز می‌باشد که به ترتیب بطور تخصصی مسایل مربوط به آفات، بیماری‌ها و علفهای هرز را مطالعه می‌نمایند.

\"هدف،

هدف از ایجاد این رشته، تربیت کارشناسانی است که علاوه بر داشتن معلومات علمی و فنی کشاورزی عمومی،در زمینه گیاه پزشکی ، علوم مربوط به شناخت آفات و عوامل بیماری زای گیاهی را در حد کارشناسی به صورت نظری و عملی بیاموزند ، با فنون و روش های مختلف حفظ محصولات کشاورزی آشنایی پیدا کنند و به عنوان مدرس در هنرستان های کشاورزی ، کارشناس اجرایی تحقیقات در مراکز پژوهشی کشاورزی ، مدیر و مجری امور حفاظت گیاهان در موسسه های دولتی و خصوصی بخش کشاورزی خدمات شایسته ای را ارائه دهند و به شناخت بیماری ها و عوامل آسیب رساننده به گیاهان و پیداکردن راه حل هایی برای دفع و رفع آشنایی کامل داشته باشند.

\"بازه
  • تلاش در جهت کاهش منطقی و مصرف بهینه آفت کش های کشاورزی
  • جلوگیری از هدر رفت منابع مالی محدود کشاورزان و کاهش هزینه تولید
  • افزایش سطح فرهنگ عمومی کشاورزان نسبت به عوامل زیان آور گیاهی و شیوه های مدیریت آنها
  • جلوگیری از تخریب منابع آب، خاک و گیاهان در اثر کاربرد بی رویه آفت کش های کشاورزی
  • جلوگیری از پیدایش عوامل زیان آور جدید یا مقاوم نسبت به آفت کشها به موازات پیشرفت علوم زیستی و فناوری های روزآمد
  • تشخیص و شناسایی آفات وعوامل بیماری زای گیاهان زراعی، باغی، زینتی، جنگلی، مرتعی و فرآورده های گیاهی
  • استفاده از روش ها و مواد مناسب برای دفع آفات و رفع بیماری ها
  • نگهداری و معالجه گیاهان اعم‌ از گیاهان‌ زراعی‌، زینتی‌ و درختان‌ میوه‌
  • سمپاشی‌ در مراحل‌ مختلف‌ رشد و نگهداری‌ از گیاه‌
  • تحقیق و پژوهش در زمینه زیست شناسی و فیزیولوژی عوامل زیان‌آور محصولات کشاورزی (زراعی، باغی، جنگلی و مرتعی) در سطوح آزمایشگاهی، استانی، منطقه ای و ملی
  • اجرای پژوهش های بنیادین گیاه پزشکی کشور با تاکید بر بهره‌گیری از روشهای نوین (بیوتکنولوژی) و همچنین آن دسته از پژوهش هایی که موسسات تک محصولی (مانند موسسه تحقیقات پنبه، موسسه تحقیقات پسته، موسسه تحقیقات خرما و…) و همچنین موسسه تحقیقات دیم در زمینه آنها فعالیتی ندارند
  • تحقیق در زمینه شناسایی، زیست شناسی، کارایی و تکثیر عوامل مفید جهت مبارزه بیولوژیکی علیه آفات و نگهداری منابع ژنتیکی آنها
  • تحقیق در زمینه شناخت، فرمولاسیون، تاثیر و باقیمانده سموم کشاورزی و تکنیک های گوناگون سم پاشی و آزمایش سموم جدید
  • تحقیق در زمینه شناخت، زیست شناسی، بوم شناسی و عصاره گیری از گیاهان برای استفاده در زمینه کنترل عوامل زیان آور
\"توانایی
  • دارا بودن حافظه‌ قوی‌
  • علاقه مند به کار در آزمایشگاه و مزرعه
  • پایه قوی در درس زیست شناسی بخصوص بخش گیاهان
  • توانایی تحلیل حجم زیادی از اطلاعات
  • رویکرد خلاقانه به حل مسائل
  • توانایی برنامه ریزی و اولویت بندی صحیح فعالیت ها
\"ویژگی
  • پژوهشگر
  • علمی
  • تلاشگر
  • جزئی نگر
\"گرایش

امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکتری امکان پذیر می باشد .

گرایش های مقطع کارشناسی ارشد:

  • حشره‌شناسی کشاورزی
  • بیماری‌شناسی گیاهی

گرایش های مقطع دکتری :

  • حشره‌شناسی کشاورزی
  • بیماری‌شناسی گیاهی

همچنین فارغ التحصیلان این رشته در کارشناسی می توانند در دو رشته حشره شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین و بهداشت محیط – سم شناسی محیط وزرات علوم و بهداشت و درمان کشور در مقطع کارشناسی ارشد به ادامه تحصیل بپردازند.

\"طول-دوره-رشته-های-دانشگاهی\"

رشته گیاه پزشکی در زیرگروه 5 رشته تجربی می باشد

\"\"
\"\"
\"\"
\"برخی
  • دانشگاه تهران (محل تحصیل پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج)
  • دانشگاه تهران (محل تحصیل پردیس ابوریحان واقع در پاکدشت)
  • دانشگاه صنعتی اصفهان
  • دانشگاه شیراز
  • دانشگاه تبریز
  • دانشگاه فردوسی مشهد
  • دانشگاه ارومیه
  • دانشگاه بوعلی سینا – همدان
  • دانشگاه زنجان
  • دانشگاه گیلان – رشت
  • دانشگاه شهرکرد
  • دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
  • دانشگاه شهید باهنر – کرمان
  • موسسه غیرانتفاعی بهاران – گرگان
  • موسسه غیر انتفاعی مهرگان – محلات
  • موسسه غیرانتفاعی آفاق – ارومیه
  • دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
  • دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

پذیرش در برخی از دانشگاه ها بر اساس سوابق تحصیلی و در برخی دیگر با آزمون می باشد.

\"دروس
  • دروس پایه  :

آفات انباری ، آفات مهم گیاهان زراعی ،آفات و بیماریهای گیاهان جنگلی ،اصلاح مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهان ،اصول تبدیل و نگهداری فرآورده‌های کشاورزی ، اصول رده بندی حشرات ، اکولوژی ،بند پایان زیان آور انسان و دام ، بیماریهای مهم درختان میوه ، بیوشیمی عمومی ،بیماریهای ویروسی و باکتریایی گیاهان ،جانور شناسی ،حشرات گرده افشان و زنبور عسل ،حشره‌شناسی و دفع آفات ،دامپروری عمومی ، ریاضیات عمومی ،زراعت غلات ، سم شناسی ،شیمی عمومی ، علف‌های هرز و کنترل آنها ، فیزیولوژی گیاهی ، فیزیولوژی حیوانی

  • دروس تخصصی :

گیاهشناسی 1(فیزیولوژی و تشریح ) ،ماشین‌های کشاورزی ،نرم تنان و مهره داران زیان آور کشاورزی ،هوا و اقلیم شناسی ،کاربرد رادیو ایزوتوپها در گیاه پزشکی ،آبیاری عمومی ،آفات مهم درختان میوه ،آفات و بیماریهای مهم گیاهان زینتی ،آمار و احتمالات ،اصول اصلاح نباتات ،اصول ترویج و آموزش کشاورزی ،اقتصاد کشاورزی ،باغبانی عمومی ،بیماریهای گیاهی ،بیماریهای مهم گیاهان زراعی ،بیماریهای فیزیولوژیک ،تکنولوژی مبارزه شیمیایی ،جلسه بحث ،حشره شناسی ،خاک‌شناسی عمومی ،روشهای پیشرفته آماری ،زراعت عمومی ،ژنتیک ،شیمی آلی ،طرح آزمایشهای کشاورزی1 ،عملیات کشاورزی ،فیزیک عمومی ،قارچ شناسی ،گیاه شناسی 2 (سیستماتیک و مرفولوژی) ،میکروبیولوژی عمومی ،نماند شناسی ،کارآموزی

\"گیاه
\"فرصت

مراکز محل فعالیت غیر مستقل :

  • سازمان حفظ نباتات کشور
  • شهرداری ها
  • وزارت جهاد کشاورزی تحت نظرسازمان حفظ نباتات
  • کلینیک های خصوصی گیاه پزشکی
  • شرکت های توزیع کود و سم
  • سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کل کشور
  • ادارات منابع طبیعی استان ها
  • مراکز آموزشی
  • موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور

مراکز محل فعالیت مستقل:

  • تأسیس سم فروشی و توزیع کود
  • تأسیس کلینیک گیاه پزشکی

سطح درآمد:

درآمد فارغ التحصیل رشته ها در ایران به طور کامل وابسته به نوع کار و شرکتی که در آن کار می کند ، شهر و محل فعالیت و سایر عوامل دیگر وابسته است.

\"خارج
\"وضعیت

این رشته در بسیاری از دانشگاه های دنیا ارائه ی گردد ، این رشته با نام phytopathology یا Plant Pathology در خارج از کشور در دانشگاه ها تدریس می شود.

دانشگاه های مطرح دنیا در این رشته :

  • Cornell University
  • Ohio State University-Main Campus
  • University of California-Davis
  • University of Wisconsin-Madison
  • New Mexico State University-Main Campus
  • North Dakota State University-Main Campus
  • North Carolina State University at Raleigh
\"افراد

جورج اگریوس : پدر گیاه پزشکی جهان

اسفندیار اسفندیاری : پدر علم بیماری شناسی گیاهی ایران ، استاد دانشگاه، پژوهشگر و یکی از اولین پیشکسوتان دانش گیاه‌شناسی ایران است. او اولین ایرانی ا‌ست که با مدرک دکتری، دروس بیماری‌شناسی گیاهی و قارچ‌شناسی را تدریس کرد و تحقیقات این دو رشته در ایران را آغاز نموده و نتیجه تحقیقات خود را به سبک مقالات تحقیقاتی امروزی منتشر کرده‌است.

\"منابع\"
  • کتاب هنرانتخاب
  • سایت “ای-استخدام”
  • سایت “مسیر ایرانی”
  • سایت “3گام”
  • کتاب معرفی رشته های سازمان سنجش
  • سایت ویکی پدیا فارسی و انگلیسی
  • سایت خبرنامه دانشجویان ایران
  • سایت گزینه 2