- تعریف
مهندسی متالورژی مادر رشته های مهندسی است که در آن به روش های استخراج فلز از سنگ معدن، تصفیه و آلیاژسازی و در نهایت ساخت قطعات سودمند از فلزات پرداخته می شود. مهندس مواد دست اندر کار استخراج، عمل آوری، و امتحان موادی است که در تولیدفراورده های گوناگون، از چیپ های کامپیوتری و صفحات تلوزیون گرفته تا فلز بکار رفته در خودروها به کار می روند. مهندس مواد با فلزات، سرامیک ها، مواد پلاستیکی، نیمه هادی ها، و ترکیباتی از موادی که به آنها کامپوزیت (مواد مرکب) میگویند، برای بوجود آوردن موادی که دارای خصوصیات خاص مکانیکی، الکتریکی و شیمیائی باشند کار می کند. از جمله کارهای مهندس مواد انتخاب مواد برای کاربردهای جدید نیز میباشد.
- هدف
هدف از رشته مهندسی مواد و متالوژی تربیت کارشناس در زمینه های تولید و تصفیه فلزات ، عملیات بر روی فلزات ، شکل دادن و ریخته گری ، خواث ، تهیه و کاربرد مواد سرامیکی است. فارغ التحصیلان این رشته با گرایش های تخصصی در زمینه طراحی و بهره برداری فرآیندها ، طراحی و ساخت قطعات ، شناخت خواص و مشخصات مواد فلزی و رفع مشکلات و مسائل معمول در فرآیندهای متالوژی و محصول ساخته شده قابلیت و کارآیی دارند.
- بازه فعالیت
- انتخاب بهترین ترکیب مواد برای یک هدف خاص
- تست کردن مواد برای تشخیص خواص مکانیکی و شیمیایی آنها
- ارزیابی مشخصات فنی و فاکتور های اقتصادی مربوط به فرآیند یا طراحی محصولات
- آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزارهای مدل سازی کامپیوتر
- مشاوره برای انطباق پذیری یک کارخانه با مواد و فرآیند جدید
- نظارت بر کارایی مواد و ارزیابی تخریب مواد
- برنامه ریزی کردن و اجرای کار های آزمایشگاهی به منظور بهبود مواد و روش های تولید که استاندارد های هزینه، مشخصات نمونه و کارایی را داشته باشند
- مرور طرح های مواد جدید و ایجاد توصیه های مفید برای انتخاب مواد بر مبنای اهداف طراحی، از قبیل استحکام، وزن، مقاومت حرارتی، هدایت الکتریکی و هزینه
- نظارت بر تولید و فرآیند های تست در مجموعه های صنعتی از قبیل، امکانات تصفیه فلزات، فرآیند گداختن یا ریخته گری، و یا فرآیند تولید مواد غیر فلزی
- نظارت بر کنترل کیفیت محصولات در حین فرآیند تولید
- بهبود خواص آلیاژ های فلزی با استفاده از عملیات حرارتی و مکانیکی
- توانایی
- علاقه مندی و توانایی در دروس شیمی و فیزیک
- توانایی کار در شرایط سخت
- قدرت تجزیه و تحلیل
- ذهن خلاق و کنجکاو
- آشنایی با زبان انگلیسی
- علاقه مندی و توانایی تصمیم گیری و کار تیمی
- ویژگی
- پژوهش گر / عملی
- عمل گرا
- مبتکر
- متفکر و تحلیل گر
- گرایش
امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکتری وجود دارد. در مقطع کارشناسی دارای گرایش های متالوژی صنعتی ، متالوژی استخراجی ، مهندسی سرامیک ، ذوب فلزات و ریخته گری ، مهندسی سطح ، شکل دادن فلزات ، تولید فلزات و مهندسی و علم مواد می باشد.
- گرایش های مقطع کارشناسی ارشد :
- شکل دادن فلزات
- آموزش مهندسی
- شناسایی و انتخاب مواد مهندسی
- جوشکاری
- مواد مرکب
- استخراج فلزات
- خوردگی و حفاظت مواد
- مواد ، انرژی و تکنولوژی کوانتومی
- سرامیک
- الکتروسرامیک
- بیومواد
- مهندسی بافت
- گرایش های مقطع دکتری:
- مهندسی مواد و متالوژی
- مواد پیشرفته
- خوردگی و پوشش و مهندسی سطح
برخی دانشگاه های ایران در زمینه ریاضیات کاربردها
- دانشگاه صنعتی شریف – تهران (محل تحصیل پردیس خودگردان مهندسی و علوم در جزیره کیش)
- دانشگاه صنعتی سهند – تبریز
- دانشگاه صنعتی بیرجند
- مجتمع آموزش عالی فنی و مهندسی اسفراین
- موسسه غیرانتفاعی صنعتی فولاد – فولاد شهر اصفهان
- دانشگاه پیام نور استان تهران – تهران شرق
- دانشگاه پیام نور استان سمنان – مرکز سمنان
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن
- دروس
- دروس پایه
ریاضی، معادلات دیفرانسیل، ریاضی مهندسی، محاسبات عددی، مبانی و برنامهسازی کامپیوتر، فیزیک، شیمی عمومی، مبانی مهندسی برق ، استاتیک، مقاومت مصالح، کریستالوگرافی ، پدیدههای انتقال، شیمی فیزیک مواد، ترمودینامیک مواد ، خواص فیزیکی مواد، متالوگرافی، خواص مکانیکی مواد.
- دروس اصلی و تخصصی و اختیاری :
انتقال مطالب علمی و فنی، ریختهگری، شکل دادن فلزات ، تغلیظ مواد معدنی ، اصول استخراج فلزات، سینتیک مواد، شیمی تجزیه ، عملیات حرارتی ، خوردگی و اکسیداسیون، مواد دیرگداز. ، انجماد فلزات ، خواص مکانیکی مواد ، متالورژی جوشکاری ، متالورژی پودر، روشهای نوین آنالیز مواد، خوردگی و اکسیداسیون، عملیات حرارتی (بسیاری از دروس این رشته همراه با آزمایشگاه است.)
- فرصت
- مراکز محل فعالیت غیر مستقل:
- مراکز استخراج و تولید مواد اولیه فلزی ( آهنی و غیرآهنی )
- مراکز تولید قطعات فلزی مانند (تولید قطعات ماشین، یخچال، هواپیما و…)
- کارخانجات تولید سرامیک ها
- کارخانجات فولادسازی ، مس ، آلومینیم و سایر فلزات
- صنایع تجهیزات سنگین
- صنعت نیرو مانند شرکت های نفت و گاز
- صنایع دفاعی مانند موشک سازی
- کارخانجات تولیدکننده مواد نسوز ، کاشیسازی ، چینیسازی ، شیشهسازی ، تولیدکننده سرامیکهای قطعات الکترونیکی، آجرسازی و سیمان
- مراکز محل فعالیت مستقل:
- تاسیس شرکت در زمینه مربوطه
- سطح درآمد:
درآمد آن با توجه به محلی که افراد در آن فعالیت می کنند متفاوت است. و هر چه مدرک تحصیلی بالاتر و سابقه کار بیشتر باشد درآمد بیشتری خواهند داشت.
- وضعیت خارج از کشور
رشته مهندسی مواد جزو رشته های مهندسی می باشد که کاربردهای زیادی در صنایع مختلف در کشورهای پیشرفته دارد و بازار کاری گسترده در کشورهای اروپایی و آمریکایی به خود اختصاص داده است؛ بسیاری از نخبگان و دانشجویان ممتاز این رشته تمایل زیادی به مهاجرت به کشورهای پیشرفته را دارند. خوشبختانه امکان بورسیه شدن در رشته مهندسی مواد در دانشگاه های ممتاز جهان وجود دارد. برای بورسیه شدن در رشته مهندسی مواد باید رزومه ای پربار داشته باشید، بدیهی است که هر چقدر مقطع تحصیلی بالاتر رود امکان بورسیه شدن سخت تر نیز میشود.
- دانشگاه های مطرح دنیا در این رشته :
- (Massachusetts Institute of Technology (MIT
- (University of California, Berkeley (UCB
- University of Cambridge
- Harvard University
- Stanford University
- University of Oxford
- (University of California, Los Angeles (UCLA
- Imperial College London
- افراد موفق
- استاد رامز وقار : پدر علم متالورژی ایران ، از جمله آثار دکتر وقار میتوان به تالیف کتاب تهیه مواد معدنی (انتشارات دانشگاه تهران 1347)، ترجمه کتاب متالورژی عمومی، جلد اول و دوم با همکاری دو تن دیگر از صاحب نظران (انتشارات دانشگاه تهران 1352 و 1353)، تالیف کتاب متالورژی مس با همکاری دکتر رضوی زاده اشاره نمود.
- گئورگیوس اگریکولا : یک دانشمند در زمینه کانیشناسی اهل آلمان بود.
- منابع
- کتاب هنرانتخاب
- سایت “ای-استخدام”
- سایت “مسیر ایرانی”
- سایت “3گام”
- کتاب معرفی رشته های سازمان سنجش
- سایت ویکی پدیا فارسی و انگلیسی
- سایت خبرنامه دانشجویان ایران
- سایت گزینه 2
- سایت https://go2tr.com
- سایت ایران مواد