اقیانوس شناسی

اقیانوس شناسی نیز یکی از رشته های دانشگاهی است که زیاد معروف نیست و شاید اسمش را نشنیده باشید اما در این مقاله جهت کمک به انتخاب رشته کنکور سراسری می خواهیم درباره رشته اقیانوس شناسی توضیح بدهیم.

کارشناسی اقیانوس شناسی شامل مجموعه ای از فعالیت های آموزشی و پزوهشی در زمینه مسائل اقیانوس شناسی از جمله فیزیک دریا، زمین شناسی دریا، شیمی دریا، زیست شناسی دریا و آلودگی و حفاظت محیط زیست دریا است. 

رخداد چنین فرایندهایی که بوسیله مشاهدات مستقیم و مدل سازی کامپیوتری مورد مطالعه قرار می گیرد ممکن است چند سال یا میلیون ها سال طول بکشد.

زمین شناسی اقیانوسها مطالعه ژئولوژی زمین هایی است که با آب پوشیده شده اند. زمین شناسان دریایی به جمع آوری اطلاعات در مورد توپوگرافی و نیز شکل کف اقیانوس ها، توزیع و انواع رسوبات این اعماق، ترکیب و ساختار زیرین اقیانوسها و فرآیندهای زمین شناسی (تئوری تکتونیک صفحه ای) می پردازد. با کمک این داده های اطلاعاتی، آنها منابع معدنی موجود در کف اقیانوس ها را ارزیابی. احتمال رویداد خطرات را پیش بینی می کنند. همین طور به مطالعه فرآیندهای زمین شناسی می پردازند و درک علمی بشر را از زمین بالا می برند.

در رشته اقیانوس شناسی اصول بیولوژیکی ، شیمیایی ، فیزیکی و زمین شـناسی مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد. در حقیقت اقیانوس شناسی ترکیبی از تأیید عقاید و تحقیقات موجود و یافتن راه های جدید برای اکتشاف اقـیانوس و توضیح یافته های جدید است. برای پیشرفت در رشته اقیانـوس شـناسی گرایش های متفاوتی مورد مطالعه قرار می گیرد که هر کدام به نوبه خود می توانند تاثیر بسزایی بر روی جامعه داشته باشند.

هدف:

در واقع هدف رشته دانشگاهی زمین شناسی اقیانوس ها بررسی ماهیت زمین در اعماق اقیانوس است. مطالعه اینکه چگونه حوزه های اقیانوسی ایجاد شده اند و چگونه از بین می روند بر عهده این رشته تحصیلی می باشد. این علم به چگونگی تبادل مواد در اعماق اقیانوس ها پرداخته و نحوه تبادل را بررسی می نماید.

بازه:

• شناخت و تحقیق مسائل علمی در خصوص شیمی دریا، زمین شناسی دریا، فیزیک دریا، و زیست شناسی دریا
• آماده شدن برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر درباره هر یک از گرایش­ های مرتبط با دانش­ های دریایی

ویژگی های شخصیتی

• علاقه به دریا
• داشتن روحیه پژوهشی و جست و جویی
• سازگاری با دریا و توانایی ارتباط با آن
• انجام دادن محاسبات و پیش ­بینی­ های لازم برای امور مرتبط به دریا
• همان­ گونه که از مباحث این رشته مشخص است، دانشجوی اقیانوس­ شناسی باید در دروس فیزیک، شیمی، زیست شناسی و زمین شناسی توانمند باشد. همچنین باید به فعالیت در نواحی ساحلی، کشف حقایق پدیده­ های طبیعی و گردش در طبیعت علاقه مند باشد.

MBTI

INFJ- مدافعان فوق العاده همه کاره هستند، اما برخی از محیط های کاری ممکن است آنها را به شیوه ای اشتباه مالش دهند. این امر به ویژه در مورد محل‌های کاری که استقلال یا نمایندگی کمی ارائه می‌دهند صادق است و کارمندان را مجبور می‌کند تا بدون توجه به نیازها یا نقاط قوت فردی به پروتکل‌های سفت و سخت و تکراری پایبند باشند. افراد با این تیپ شخصیتی ممکن است از انتقاد و فشار ناشی از محیط های کاری سخت و رقابتی نیز ناراحت شوند.

گرایش ها

گرایش فیزیک دریا:

فیزیک دریا شاخه ­ای از اقیانوس شناسی است که به شناخت پدیده ­ها و رویداد های درون دریا و محیط اطراف آن می پردازد. دانشجوی این گرایش با امواج دریا و جذر و مد، جریان های دریایی، جریان­ های ساحلی، گرفتن انرژی از دریا و موارد بی شمار دیگری آشنا می­ شود.

گرایش زیست دریا:

به بررسی و مطالعه­ ی خواص محیط آبی، بیولوژی آبزیان و فعالیت­ های آبزی پروری می ­پردازد.

به عبارت دیگر در این رشته جانوران و گیاهان آبزی بررسی و مطالعه می­ شوند. همچنین دانشجویان به مطالعه اکولوژی دریا؛ یعنی بررسی آلودگی آب دریا و تأثیر آن بر محیط دریا می­ پردازند.

گرایش شیمی دریا:

دانشجویان شیمی دریا با شیمی آب، معادن و کانی ها، نفت و گاز، شیمی مناطق فرا جوش، شیمی آلاینده­ ها و مبحث خوردگی سازه آشنا می­ شوند.

همچنین در این گرایش به مطالعه ترکیبات شیمیایی آب دریا و رسوبات و موتفه­ های آلی و معدنی و نمک زدایی و تأثیر آلودگی­ ها و ارگانیسم­ های موجود پرداخته می­ شود و به شناخت عوامل کنترل­ کننده توزیع مواد شیمیایی از طریق فرایند های بیولوژیکی توجه می ­گردد.

گرایش زمین شناسی دریا:

دانشجویان زمین­ شناسی دریا با رسوب­ گذاری دریایی، دیرینه شناسی دریایی، چینه­ شناسی دریایی کواترنری و فرایند­های اقیانوسی آشنا می­ شوند.

علاوه بر موارد بالا ، دانش ­آموختگان رشته اقیانوس­ شناسی در مقطع کارشناسی ارشد قادر خواهند بود مهارت­ های علمی و عملی لازم را به گون ه­ای کسب نمایند که علاوه بر آمادگی برای تحصیلات در مقطع دکترا برای حل مسائل مطرح در فیزیک دریا به پژوهش و مطالعه بپردازند.

کاربردهای مهمی نظیر پیش بینی امواج دریا و جذر و مد، پیش­بینی جریان­های دریایی و گردش ترموهالاین، پیش­بینی جریان­ های ساحلی برای استفاده در طراحی موج شکن ­ها و سکوهای دریای، توسعه فناوری­ های کلیدی در زمینه سونار، توسعه فناوری­ های کلیدی در زمینه پایگاه­ های ثابت و متحرک زیر سطحی، گرفتن انرژی از دریا و موارد بی شمار از جمله نتایج این پژوهش ­ها هستند.

دانشگاه های ایران در حوزه اقیانوس شناسی

دانشگاه تهران

دانشگاه مازندران

دانشگاه هرمزگان

دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهارسیستان و بلوچستان

دروس پایه و تخصصی

دروس گرایش فیزیک دریا در طول تحصیل:

دروس پایه: ریاضی، شیمی عمومی، مبانی کامپیوتر و برنامه نویسی، زمین­ شناسی عمومی، فیزیک پایه، کارگاه عمومی، زیست شناسی عمومی

دروس اصلی: مبانی فیزیک دریا، مبانی شیمی دریا، مبانی زیست دریا (جانوران دریایی)، مبانی زیست دریا (گیاهان دریایی)، مبانی زمین شناسی فیزیکی دریا، هواشناسی عمومی، هواشناسی دریایی، ابزار شناسی و عملیات میدانی در دریا، اصول ناوبری و ایمنی در دریاف مبانی اکولوژی دریایی، آمار مقدماتی، آشنایی با ویژگی­ های زیستی آب­ های ایران، آشنایی با ویژگی­ های غیر زیستی آب های ایران، دورسنجی و سامانه های اطلاعات جغرافیایی، حقوق دریاها، آلاینده های دریایی و روش­ های کنترل آن، زبان تخصصی، رسوب شناسی، محیط زیست سواحل، اقتصاد، تجزیه و تحلیل داداه های اقیانوسی، روش تحقیق، پروژه

دروس تخصصی گرایش فیزیک دریا: مبانی دینامیک اقیانوس ­ها، معادلات دیفرانسیل و کاربرد آن، مکانیک سیالات، مبانی تئوری امواج و جزر و مد، روش های عددی و مدل سازی، سمینار

دروس تخصصی گرایش زیست دریا: بیوشیمی، ژنتیک آبزیان، فیزیولوژی آبزیان دریا، میکروبیولوژی آبزیان دریا، میکروبیولوژی دریا، بیوتکنولوژی و اصلاح نژاد آبزیان، سمینار

دروس تخصصی گرایش شیمی دریا: شیمی آلی دریا، شیمی معدنی دریا، شیمی تجزیه دریا، بیوشیمی،ژئوشیمی دریا، سمینار

دروس تخصصی گرایش زمین شناسی دریا: ژئو فیزیک دریایی، محیط های رسوبی، ژئومورفولوژی سواحل، زمین شناسی ساختمانی، فرسایش و انتقال رسوب، سمینار

بازار کار رشته اقیانوس شناسی

• تدریس دروس فیزیک دریا در مقطع کارشناسی، همکاری در انجام پروژه­ های مربوط به فیزیک دریا و انتشار مقاله و کتاب در این زمین
• فعالیت در زمینه ­هایی اعم از مدل­ سازی فیزیکی و عددی یرای پیش­بینی پدیده­ های دریایی، تفسیر مشاهدات میدانی و تصاویر ماهواره­ای محیط­ های دریایی و بررسی آلودگی­ های موجود در محیط­ های دریایی
• به طور کلی هر ارگان و سازمانی که به نحوی مرتبط به دریا و سواحل باشد، می‌تواند مقصدی برای دانش‌آموخته‌های این رشته باشد؛ سازمان و ارگان‌هایی مانند سازمان محیط زیست، سازمان شیلات، سازمان بنادر و دریانوردی و پژوهشگاه‌های مربوطه مثل؛ پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی، پژوهشگاه اکولوژی دریای عمان و خلیج فارس در بندرعباس و دیگر موارد می‌تواند مقصدی برای آینده شغلی دانش‌آموخته‌های رشته اقیانوس‌شناسی باشد.

مهاجرت

متخصصین این رشته در صنایع مختلفی مانند شرکت‌های مهندسی دریا یا نیرو دریایی مشغول به کار خواهند شد و عمده فعالیت مهندس کشتی در کشتی روی آب و یا در کارخانه کشتی‌سازی، شرکت‌های مشاور و سازمان‌های وابسته به آن خواهد بود. به علاوه مهندسان دریا می‌توانند در شرکت‌های نفتی، نیروگاه‌های نفت و گاز دریایی، شرکت‌های استخراج کانی نیز کار کنند.

استخدام متخصصان این رشته عموما تحت عنوان مهندس کشتی، مهندس فروش، مهندس طراحی بندر (port engineer)، مشاور سوانح دریایی صورت می‌پذیرد.

انتخاب اول بسیاری از متقاضیان برای اپلای رشته مهندسی دریا، کشور آمریکاست. درست است که بسیاری از دانشگاه‌های برتر مهندسی در آمریکا قرار دارند، اما تعداد این دانشگاه‌ها کم و رقابت در پذیرش دانشگاه – مخصوصا برای دانشجویان خارجی – بسیار بالاست. به علاوه پیدا کردن کار مرتبط با این رشته در آمریکا سخت است. در درجه دوم، از آنجا که تکنولوژی و صنایع کشتی سازی عمدتا به کشورهای آسیایی مانند چین و ژاپن انتقال پیدا کرده است، اپلای برای دانشگاه‌های این کشورها نیز گزینه‌ی معقول و مناسبی است.

اما اگر تمایل ندارید که به کشورهای آسیایی مهاجرت کنید، بهترین گزینه استرالیا خواهد بود. دانشجویانی که در استرالیا تحصیل می کنند، درصورتی که پس از اتمام تحصیل کار پیدا کنند، اقامت و سپس شهروندی استرالیا را دریافت خواهند کرد. به علاوه دولت استرالیا به منظور بهبود رتبه‌ی آموزشی کشور، بیشتر دانشگاه‌ها را موظف به ارائه‌ی بورسیه کامل کرده است. علاوه بر این‌ها، دسترسی کامل استرالیا به دریا، دوره کارآموزی و موقعیت کاری مناسبی را برای دانشجویان رشته مهندسی کشتی فراهم می‌کند

حدود ۹۵ درصد شاغلان این رشته آقایان هستند و میزان حقوق پرداختی می‌تواند بسته به کشور متفاوت باشد. به طور مثال حقوق پایه مهندس (برای مهندس شماره ۵) کشتی در هند ۱۸۰۰۰۰ دلار در ماه است و با هر ترفیع به این مقدار (تا رسیدن به مهندس شماره ۱) اضافه می‌شود.

در کشور آمریکا، مهندسان دریا عموما در شرکت‌های خصوصی یا موسسات دولتی کار می‌کنند. و بنا بر اعلامیه دولت آمریکا حقوق مهندس دریا به طور میانگین ۸۴,۸۵۰ دلار در سال است و چنانچه متقاضی سابقه کاری مرتبط داشته باشد به میزان زیادی افزایش میابد؛ حدود ۱۰درصد از مهندسان دریا در این کشور بیش از ۱۴۵,۰۰۰ دلار در سال درآمد دارند.

فارغ‌التحصیلان گرایش معماری دریایی نیز حدود ۶۱,۰۰۰ تا ۱۵۰,۰۰۰ دلار در سال (بسته به تجربه کاری و نوع کشتی) حقوق می‌گیرند.

حقوق مهندسان اقیانوس هم از ۶۳,۰۰۰ دلار شروع می‌شود و تا ۱۱۸,۰۰۰ دلار افزایش خواهد یافت.

افراد مطرح و تاثیرگذار این رشته:

• حسین زمردیان از اساتید برجسته دانشگاه تهران در رشته ژئوفیزیک و ژئودزی و بنیان‌گذار گرانی‌سنجی نوین در ایران است. وي در دهه پنجاه خورشیدی معاون و رئیس مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران و در دهه هفتاد خورشیدی رئیس دانشگاه هرمزگان و بنیان‌گذار و رئیس مرکز ملی اقیانوس‌شناسی بود.