تکنولوژی پزشکی هسته ای

پزشکی هسته‌ای حوزه ای میان رشته ای  و برخاسته از رشته های تصویربرداری پزشکی، فیزیک پزشکی و پرتونگاری مولکولی است که از خواص هسته ‌ای مواد (مثل رادیوایزوتوپ‌ها) برای تشخیص و درمان بیماری‌ها استفاده می‌کند. در تعریفی تخصصی تر، رشته پزشکی هسته ای عبارتست از کلیه اقدامات تخصصی، تشخیصی و درمانی در دو حیطه بالینی و پاراکلینیکی که در آن از چشمه های باز مواد رادیواکتیو استفاده می شود.از مهمترین کاربردهای این رشته می توان به کاربردهای بالینی رادیو بیولوژی، استفاده از رادیو داروها، حفاظت در برابر اشعه اشاره کرد.

هدف:

هدف از این رشته تربیت افراد کار آمدی است که بتوانند زیر نظر پزشکان و متخصصان در مراکز پزشکی هسته ای یا مراکز آموزشی مرتبط ، یافته های تشخیصی اسکن ها و آزمایشات پزشکی هسته ای را تفسیر و آن ها را با سایر یافته های بالینی ، آزمایشگاهی و تصویری انطباق دهند ، بیماران مرتبط را با استفاده از پرتو داروها اداره و پیگیری نمایند ؛ به بیماران ، همراهان بیمار و کارکنان جهت حفاظت در مقابل اشعه آموزش دهند و از آخرین پیشرفت ها و اطلاعات علمی روز جهت بهینه کردن توانمندی ها و نتایج کار حرفه ای خود بهره گیرند.

بازه:

  • آماده سازی بیماران جهت انجام امور تشخیصی و درمانی با پرتو داروها
  • استفاده از کاوشگرهای گاما برای بررسی گره های لنفاوی نگهبان و یا تومورها
  • نشاندار سازی پرتوداروهای مورد نیاز در پزشکی هسته ای
  • پردازش و اصلاح داده های تصویری
  • تفسیر تصاویر پزشکی هسته ای و ترکیب اطلاعات مفید بالینی با اطلاعات حاصل از تصاویر پزشکی
  • تصمیم گیری در مورد بکارگیری اقدامات تشخیصی تکمیلی
  • اداره بیماران در دامنه وسیعی از بیماری ها و مشاوره لازم با سایر متخصصین بالینی
  • ایمن نمودن خدمات سلامت در پزشکی هسته ای ( حفاظت خود ، بیماران ، همراهان بیمار و سایر کارکنان در مقابل پرتوگیری های ناخواسته و …)

توانایی:

  • شجاعت و توانایی کار با مواد رادیو اکتیو
  • دقت و ظرافت فراوان
  • به روز بودن و آگاهی از جدید ترین روش ها و تکنولوژی ها
  • روحیه قوی، صبر و حوصله
  • توانایی کار در محیط های رادیواکتیوی
  • سلامت جسمی در کنار کار در شرایط سخت

لازمه موفقیت در این رشته میباشد.

ویژگی های شخصیتی

  • امدادگر
  • پژوهشگر / علمی
  • جزئی نگر
  • متفکر و تحلیل گر

گرایش ها

در ایران تکنولوژی پزشکی هسته ای تنها در مقطع کارشناسی با این نام ارایه می گردد . فارغ التحصیلان این رشته در رشته های دیگری می توانند در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به ادامه تحصیل بپردازند.

برخی از رشته ها در مقطع کارشناسی ارشد :

  • رادیوبیولوژی و حفاظت پرتویی
  • فیزیک پزشکی
  • بهداشت محیط – بهداشت پرتوها
  • نانوتکنولوژی پزشکی
  • مهندسی پزشکی
  • فناوری تصویربرداری پزشکی
  • پدافند غیرعامل در نظام سلامت

دانشگاه های ایران در حوزه پزشکی هسته ای

  • باید بدانید که ظرفیت پذیرش در این رشته دانشگاهی کم بوده و دانشگاه های اندکی اقدام به جذب دانشجو در این زمینه انجام می دهند.
  • دانشگاه علوم پزشکی زابل، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه (روزانه و پردیس خودگردان)، دانشگاه علوم پزشکی بابل.

دروس پایه و تخصصی

دروس پایه این رشته به شرح زیر می باشد :
فیزیک عمومی ،بافت شناسی و آسیب ‌شناسی ،آمار و ریاضی ،اصول کامپیوتر،کلیات آناتومی ،فیزیوپاتولوژی و بیماری شناسی عمومی ،فیزیولوژی انسانی ،زبان تخصصی ،اخلاق پزشکی کمک‌های اولیه و مراقبت از بیمار ،مدیریت بخش پزشکی هسته‌ای ،اصطلاحات و کلیات پزشکی ،روانشناسی

دروس تخصصی این رشته به شرح زیر می باشد :
فیزیک پرتوشناسی تشخیصی و رادیو اکتیویته ،روش‌های اختصاصی پزشکی هسته ‌ای ،داروسازی هسته ‌ای (رادیوفارماسی) ،رادیوبیولوژی ،اصول و مبانی رادیولوژی تشخیصی ،دوزیمتری پرتوها ،ارزیابی و کنترل کیفی تصاویر پزشکی هسته‌ای ،حفاظت در برابر پرتوها ،کنترل کیفی دستگاه‌های پزشکی هسته‌ای ،شناخت دستگاه‌های پزشکی هسته ‌ای ،اصول و مبانی تصویربرداری مقطعی در پزشکی هسته ‌ای

بازار کار رشته پزشکی هسته ای

آینده شغلی و بازار کار رشته دانشگاهی تکنولوژی پزشکی هسته ای را می توان در بسیاری از مکان های مرتبط با درمان جستجو نمود. کارشناسان این رشته می‌توانند به پزشک متخصص پزشکی هسته ‌ای در انجام روش‌ های پزشکی هسته ‌ای، در مراکز پزشکی هسته ‌ای کمک کنند. کارشناسان این رشته فعالیت هایی نظیر : تهیه پرتو دارو، ارائه پرتو دارو، کار با دستگاه ‌های پزشکی هسته‌ ای و تصویر برداری از بیمار، چاپ تصاویر به دست آمده و ارائه به پزشک متخصص پزشکی هسته ‌ای را تحت نظارت مستقیم پزشک متخصص پزشکی هسته ‌ای انجام می دهند.

البته لازم به ذکر است که کارشناسان پزشکی هسته ای کاری متفاوت با پزشکان هسته ‌ای که از تخصص‌های رشته پزشکی است، انجام می دهند و نباید این دو رشته با هم اشتباه گرفته شوند. پزشکی هسته ای را فرد بعد از اتمام دوره طبابت می‌تواند انتخاب کند و تخصص بگیرد، اما کارشناسان تکنولوژی پزشکی هسته ای تنها به عنوان تکنولوژیست هسته ‌ای در مراکز هسته ‌ای کشور زیر نظر پزشک متخصص مشغول به کار می شوند. این کارشناسان می توانند به عنوان مأمور حفاظت از پرتو نیز به فعالیت بپردازند .

در خارج از کشور هم  پزشکان از آزمایش های پزشکی هسته ای برای تشخیص، ارزیابی و درمان بیماری های مختلف استفاده می کنند. اینها شامل سرطان، بیماری قلبی، اختلالات گوارشی ، غدد درون ریز یا عصبی  است.

سطح درآمد:

درآمد رشته دانشگاهی رشته دانشگاهی تکنولوژی پزشکی هسته ای به محل اشتغال وابستگی زیادی دارد. مهارت، تخصص و تجربه از دیگر عوامل تأثیرگذار در این رشته دانشگاهی بشمار می‌آید. اینکه کارشناس در بخش دولتی اشتغال پیدا نموده باشد یا بخش خصوصی بر میزان حقوق دریافتی این رشته مؤثر است. معمولاً سازمان های دولتی حقوقی از قبل تعیین شده توسط سازمان را پرداخت می کنند. اما مراکز خصوصی حقوقی بر مبنای مهارت و تجربه پرداخت نموده و مقدار درآمد می تواند متفاوت باشد

مهاجرت رشته پزشکی هسته ای

رشته تکنولوژی پزشکی هسته‌ای در کشورهای پیشرفته صنعتی عموماً در چند حرفه مختلف ظاهر می‌شود:

  • تکنولوژیست هسته‌ای که اغلب در سطح کارشناسی است
  • مأمور محافظت از پرتو
  • داروگر هسته ‌ای که یک گرایش از رشته داروسازی است
  • دکترای پزشکی هسته ‌ای که غالباً یک شغل آکادمیک است
  • یک شاخه از فیزیک پزشکی که احتیاج به بورد ABSNM یا ABR دارد

از آنجا که کشور های پیشرفته صنعتی به پیشرفت خوبی در حوزه تکنولوژی پزشکی هسته ای رسیده اند بازار کار این رشته در این کشور ها مطلوب میباشد.

برخی از دانشگاه های ارایه دهنده این رشته :

  • University of North Carolina at Chapel Hill
  • Saint Louis University
  • University of Iowa
  • University of Vermont

متوسط درآمد سالانه برای مهندس هسته ای، در کشور انگلیس بر اساس میزان تجربه و مهارت آن‌ها تعیین می‌گردد. این مبلغ برای افراد تازه ‌کار بین ۳۱.۰۰۰ الی ۳۸.۰۰۰ پوند و برای افراد باتجربه و سابقه کاری زیادتر، معادل ۴۵.۰۰۰ الی ۷۵.۰۰۰ پوند خواهد بود.

 

افراد مطرح و تاثیرگذار این رشته:

  • جورج دی هیوسی: به دلیل فعالیت‌هایش بر روی عناصر رادیواکتیو و توسعه ردیاب‌های رادیواکتیو مشهور است، اولین کسی بود که مشاهده فرآیندهای زیستی موجودات زنده را ممکن کرد