داروسازی

رشته دارو سازی یکی از پر طرفدار ترین هاست که در دانش آموزان رشته تجربی رقابت برای این رشته به شدت بالاست

اولین چیزی که لازم است بدانید که در علم پزشکی برای مداوای یک بیمار روش های متعددی از جمله دارو درمانی،جراحی و روان درمانی وجود دارد که در این میان دارو درمانی به عنوان متداول ترین شیوه در تمام دنیا شایع است و رشته داروسازی ، رشته ای است که در همین زمینه با بیماران و مردم مرتبط میگردد؛ یعنی رشته داروسازی  بخشی از علوم پزشکی است که در رابطه با تولید و ساخت دارو ،بررسی وضعیت دارو در بدن انسان و موجودات زنده و میزان تاثیر دارو  در سلامت جامعه و کم کردن بحران های بیماری زا ایفای نقش میکند به عبارت دیگر رشته داروسازی به شناخت ماده موثر،فرموله کردن این ماده (تبدیل ماده موثر به فرمی که قابل مصرف برای بیمار باشد مثل قرص،کپسول ،شربت یا استفاده از روش های تزریقی ) و بررسی اثرات دارو بر بدن بیمار می پردازد.

هدف:

هدف از ارائه و تدریس رشته داروسازی، تربیت افراد مستعدی است که توانایی کشف خاصیت مواد مختلف در تامین سلامت جامعه را داشته و بتوانند به بهینه ترین شکل ممکن ، بهترین محصول را عرضه کنند. به موازات این تلاش دسته جمعی، نیاز به کشورهای دیگر جهت وارد نمودن دارو و عرضه آن ها با قیمت های بسیار گزاف نیز کاهش یافته و می توان به یک استقلالی در این زمینه دست پیدا کرد. از سوی دیگر، ممکن است با پیشرفت روزافزون پزشکان داروساز کشور، امکان صادر کردن دارو نیز به وجود آمده و از این طریق، موجبات بهبود چرخه اقتصادی کشور هم فراهم شود.

بازه:

1)مکانیسم بیوشیمیایی تاثیر دارو‌های مختلف، عوارض جانبی، نقش درمانی و تداخلات آن‌ها را درک کنند تا بتوانند در تامین سلامت بیماران نقش خود را ایفا کنند.

2)با استفاده از متد ها و تکنیک های جدید ساخت دارو و ارائه ی مشاوره به تشخیص ،درمان و پیشگیری از بیماری ها کمک کنند.

وظایف داروسازان مشغول به کار در داروخانه های در سطح شهر

1. آماده سازی دارو های تجویز شده برای تحویل به بیماران
2. ارائه توضیح در مورد نحوه مصرف صحیح داروها شامل زمان ، میزان مصرف و عوارض دارو
3. ارائه توصیح به بیماران در مورد مسائل عمومی سلامتمانند رژیم های غذایی، ورزش، استرس، تجهیزات و وسایل مفید برای رفع برخی بیماری ها
4. همکاری با شرکت های بیمه در زمینه بیمه خدمات درمانی
5. نظارت بر موجودی داروخانه و تهیه محصولات و داروهای مورد نیاز
6. مدیریت کارکنان داروخانه

• وظایف داروسازان مشغول در بخش دارو سازی صنعتی

1. تهیه ،ساخت ،کنترل کیفیت،نگهداری دارو

• وظایف داروسازان مشغول به کار در بیمارستان:

1. تهیه فهرست داروئی بیمارستان
2. کنترل و نظارت بر نحوه ی مصرف دارو توسط بیمار
3. تهیه شرح حال و تشکیل پرونده دارویی برای بیماران بستری شده
4. پیگیری امر دارو و درمان بیمار

• وظایف داروسازان مشغول در مراکز تحقیقاتی :

1. انجام تحقیقات علمی و کاربردی روی داروهای جدید و شناسایی خواص، عوارض وتاثیرات درمانی آنها
2. آموزش نحوه استفاده و اثرات داروها به داروسازان و کارکنان داروخانه ها و بیمارستان ها و …
3. تحقیق و نظارت بر اجرای مطلوب فعالیت های آزمایشگاهی و ساخت دارو ها در واحدهای تولیدی دارو
4. نظارت و بررسی کیفیت داروهای موجود

توانایی:

• توانایی سروکار داشتن با دروس حفظی
• مهارت کافی در زبان انگلیسی
• صبر و حوصله در گذراندن دوره طولانی تحصیل
• علاقه به تحقیق و پژوهش و کشف ساختار های جدید
• مهارت ارتباطی خوب به منظور ارتباط و تعامل مناسب با کارکنان داروخانه ها و شرکت های دارویی، مراجعه کنندگان و …
• داشتن اطلاعات، درک علمی و توان تحلیل بالا به خصوص برای انجام تحقیقات و پژوهش های دارویی چرا که داروسازی با دروس فیزیک، شیمی، زیست شناسی و گیااهان داروئی ارتباط زیادی دارد.
• تسلط بر علم داروسازی
• مهارت ریاضیات برای انجام محاسبات لازم مخصوصا در زمان ساخت داروها

ویژگی های شخصیتی

این ویژگی ها از مهمترین صفات یک دکتر داروساز میباشد :

• پژوهشگر / علمی
• جزئی نگر
• صادق
• قابل اعتماد
• نوع دوست
• همراه و یاری گر
• دقت و توجه به جزئیات – زیرا مقدار خیلی کمی از یک دارو ممکن است جان افراد را با خطر مواجه سازد و دکتر داروساز باید در زمان انجام تحقیقات دارویی، تحویل دارو  و یا ساخت داروهای ترکیبی جدید به تمامی جزئیات توجه نماید.

MBTI

ENTJ – طبیعتاً بهترین مشاغل برای افرادی با تیپ شخصیتی فرمانده حداکثر استفاده را از خصوصیات می‌کنند، و بسیاری پست‌های اجرایی و کارآفرینی را به‌عنوان خطوط ایده‌آل توصیف می‌کنند – هر موقعیتی که به‌قدری بالا باشد که بتوانند افق را به وضوح ببینند.

تحصیل:

دانشجویان این رشته در ابتدا وارد مقطع دکتری عمومی می شوند. دروس این رشته همانند رشته پزشکی و دندانپزشکی از دو بخش علوم پایه و دروس اصلی و تخصصی تشکیل می شود که دانشجویان می بایست پس از گذشت تقریبا دو سال و گذراندن واحدهای درسی مربوطه، در آزمونی تحت عنوان آزمون علوم پایه که هر ساله در دو نوبت از سوی سازمان سنجش آموزش پزشکی کشور برگزار می گردد، شرکت نمایند.

رشته داروسازی همانند سایر رشته های دکتری عمومی که شامل 6 سال تحصیل و 2 سال طرح اجباری می باشد که با فراگیری دروس حفظی، اصطلاحات علمی و تخصصی و طراحی و محاسبات پیچیده سپری می شود.

گرایش ها

در این رشته امکان تحصیل تا مقطع دکتری وجود دارد همچین برخی از گرایش های این رشته در ادامه به تفصیل گفته شده است

شیمی دارویی

این گرایش رشته داروسازی تا مقطع دکترا در دانشگاه های جهان تدریس می شود و یکی از پایه ای ترین گرایش های تخصصی این رشته است.

کسانی که از این گرایش داروسازی فارغ ‌التحصیل می شوند، تلاش می کنند تا با شناخت ساختار شیمیایی داروها و تجزیه و تحلیل واکنش های شیمیایی داروها و تاثیرات داروها بر بیولوژیک بدن انسان نسبت به طراحی، ترکیب، استخراج و شناسایی مواد موثر دارویی بپردازند.

۲– فارماکوگنوزی

هدفی که می توان برای گرایش این رشته تعریف کرد، تربیت متخصصان آگاه به خواص مواد موثر با منشا طبیعی دارویی در گیاهان دارویی است که بتوانند به کشف و استخراج بپردازند.

۳– سم شناسی

دانشجویان این رشته با عناصر و ترکیبات غیر دارویی و سمی و با مسمومیت ناشی از ترکیبات دارویی آشنا می شوند.

۴– داروشناسی

این رشته و رشته سم شناسی شباهت ها و نکات اشتراکی فراوانی با یک دیگر دارند، اما تفاوت های آنها در این است که رشته داروسازی به بررسی اثرات و عوارض دارو‌ها متمرکز است.

۵– فارماسیوتیکس

دانشجویان این گرایش داروسازی یاد می گیرند که مواد موثر و درمانی را برای مصرف های دارویی به شکل قابل مصرف برای انسا‌ن‌ ها تبدیل کنند. رشته فارماسیوتیکس جایگاه ویژه ای در صنعت داروسازی دارد.

داروسازی بالینی

یکی از گرایش های نوظهور در ایران، گرایش داروسازی بالینی است. دانشجویان این رشته دروسی را می‌ گذرانند که با پزشکی مرتبط است؛ مثلا فیزیوپاتولوژی، سم شناسی بالینی و … را مطالعه می کنند.

فارغ التحصیلان این رشته در کنار پزشکان در بیمارستان ها و مراکز درمانی به ارائه مشاوره و خدمات و مراقبت های دارویی به بیماران مشغول می‌ شوند.

۷– بیوتکنولوژی دارویی

گرایشی بسیار هیجان انگیز و جذاب! در گرایش بیوتکنولوژی دارویی برای ساخت و تولید انبوه مواد دارویی به دانشجویان دانش و مهارت لازم برای بهره برداری از علوم سلولی – مولکولی، میکروبیولوژی، میکرو ارگانیسم‌ها و ژنتیک آموخته می‌ شود.

۸– داروسازی هسته ای یا رادیو فارماسی

دانشجویان گرایش داروسازی هسته ای یا رادیوفارماسی با رادیو داروها، روش های شناسایی و سنجش، روش تولید رادیو داروها و کاربرد رادیو در تشخیص و درمان و پیشگیری آشنا می‌ شوند و مهارت های استفاده از آنها را نیز کسب می‌‌ کنند.

۹– اقتصاد و مدیریت دارو

هدفی که این گرایش رشته داروسازی دارد، ایجاد کردن توانمندی های مدیریتی در شناساندن و حل مشکلات نظام دارویی کشور و ارتقا سطح خدمات نظام سلامت با مدیریت صحیح منابع مالی است.

۱۰– نانو فناوری دارو

یکی دیگر از گرایش های نوظهور در ایران گرایش نانو فناوری دارویی است. دانشجویان این رشته شناخت و تولید محصولات نانوزیست فناوری را یاد می گیرند.

۱۱– کنترل دارو

هدفی که از ایجاد این گرایش داروسازی وجود دارد، تربیت متخصصانی است که بر کیفیت انواع مواد اولیه و فرآورده های دارویی، بهداشتی و آرایشی، آزمایشگاه های کنترل کیفیت فراورده های دارویی نظارت و کنترل داشته باشند.

دانشگاه های ایران در حوزه داروسازی

• دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
• دانشگاه علوم پزشکی تهران
• دانشگاه علوم پزشکی شیراز
• دانشگاه علوم پزشکی مشهد
• پردیس خود گردان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل
• ظرفیت مازاد دانشگاه علوم پزشکی البرز –کرج
• دانشگاه آزاد دامغان

دروس پایه و تخصصی

دروس پایه:

فیزیک نظری- بیولوژی نظری – شیمی عمومی – ریاضیات پایه و مقدمات آمار-فیزیولوژی-شیمی آلی-اصول و خدمات بهداشتی-تشریح-شیمی تجزیه-میکروب شناسی نظری و عملی-آمار حیاتی-ایمونولوژی-انگل شناسی و قارچ شناسی-کامپیوتر-کمک های اولیه.

دروس تخصصی:

تغذیه و رژیم درمانی-گیاه شناسی دارویی-اشکال دارو-مدیریت در داروسازی-درمان شناسی-اطلاعات دارویی-موادخوراکی نظری-شیمی دارویی-مفردات پزشکی-فارماکولوژی-روش های دستگاهی-بیوفارماسی-فرآورده های دارویی بیولوژیکی-فیزیکال فارماسی-کنترل میکروبی دارویی-داروسازی صنعتی-کارآموزی صنعت-زبان تخصصی-کارآموزی داروخانه- مقدمات داروسازی

بازار کار رشته داروسازی

حدود 90 درصد فارغ التحصیلان این رشته جذب بازار کار می شوند که از این میان بیش از 80 درصد جذب دارو خانه ها و مابقی در صنایع دارو سازی(صنعت ساخت و کنترل دارو) و کارخانه های آرایشی-بهداشتی مشغول به کار میشوند یا در کارهای اجرائی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی فعالیت میکنند . از سوی دیگر در حال حاضر حدود 97 درصد دارو های مورد نیاز کشور(از لحاظ عددی)در کارخانه های متعدد داروسازی داخل کشور ساخته میشود و بدون شک این کارخانه ها به کارشناسان دارو سازی نیاز دارند. این در حالی است که اکثر کارخانه های داروسازی کشور دارای واحدی به نام واحد تحقیقات  هستند و امکان  فعالیت های تحقیقاتی برای فارغ التحصیلان علاقه مند مهیا است.

در یک دسته‌بندی اجمالی، می‌توان گفت دانش‌آموختگان رشته داروسازی در یکی از زمینه‌های زیر، مشغول به کار خواهند شد:

• داروخانه‌های خصوصی یا وابسته به بیمارستان
• کارخانه‌های آرایشی و بهداشتی
• صنایع داروسازی (صنعت ساخت و کنترل دارو)
• درمان و آموزش پزشکی
• امور اجرایی وزارت بهداشت
• فعالیت‌های پژوهشی در کارخانه‌های داروسازی

سطح درآمد:

متاسفانه مانند پزشکان و برخی از مشاغل دیگر، اطلاع دقیقی از درآمد داروسازان بخش خصوصی در دست نیست اما می‌توان حدس زد که این گروه، متناسب با سطح تحصیلات، نوع و میزان تخصص، سابقه کاری و مهارت‌های فردی خود، درآمدهای متفاوتی داشته باشند. داروسازان مشغول به خدمت در بخش دولتی، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری، حقوق دریافت می‌کنند.

مجموع دستمزد برای یک فارغ التحصیل رشته داروسازی 116,536 دلار در سال در منطقه ایالات متحده است

مهاجرت

آمریکا – پیش بینی ها  بر اساس داده های سازمان ارزیابی مشاغل آمریکا و استرالیا (STSOL) نشان می دهد میزان استخدام داروسازان بین سال های 2010 تا 2020 ، رشد 25 درصدی خواهد داشت.در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل 14 درصد می باشد.

استرالیا – در بازه زمانی 5 سال گذشته میزان استخدام در این شغل رشد 30.6 درصدی داشته  و رشد زیاد در آینده برای آن پیش بینی می شود.

مدارکی که برای اپلای در داروسازی در نظر گرفته شده است در کشورهای مختلف متفاوت است برخی مدرک لیسانس داروسازی (BPharm) را ارائه می دهند و برخی دیگر هنگامی که برای مقاطع بالاتر مانند کارشناسی ارشد اپلای می کنند، مدرک (MPharm) را دریافت می کنند. نکته قابل توجه در مورد این نوع مدارک این است که همه چیز به‌ آینده کاری شما و کشوری که قصد کار در آن را دارید بستگی دارد. به عنوان مثال در بریتانیا حداقل مدرک مورد نیاز برای کار به عنوان داروساز مدرک MPharm است تا بتوانید در دوره ۱ ساله آموزشی و کارآموزی ثبت نام کرده و بعد از اتمام آن به عنوان داروساز حرفه ای مشغول به کار شوید. ممکن است در برخی دیگر از کشورها مدرک تحصیلی پایین تر یا بالاتری برای کار نیاز داشته باشید.

یکی از محبوب ترین برنامه هایی که علاقه مندان به رشته داروسازی برای تحصیل در آن اپلای می کنند، لیسانس علوم دارویی است (BSPS) که یک برنامه ۴ ساله برای دانشجویان علاقه مند به ادامه تحصیل در برنامه های تحصیلات تکمیلی و دکترای داروسازی است. این برنامه همچنین برای افرادی در نظر گرفته شده است که می خواهند در صنایع دارویی یا مراکز بهداشتی مراقبتی کار کنند. اگر چه داشتن مدرک دیپلم دبیرستان شرط اولیه برای اپلای در این مقطع است، اما برخی از دانشگاه ها دانشجویان را ملزم به شرکت در دوره کارآموزی قبل از ورود به این رشته می کند. مدرک لیسانس داروسازی که مخفف آن BPharm مدرکی است که دارندگان آن می توانند در زمینه های متعدد مانند داروسازی، مشاوره، تحصیل در مقاطع بالاتر مانند کارشناسی ارشد و یا کار به عنوان متخصص داروسازی فعالیت داشته باشند.

دانشگاه های مطرح دنیا در این زمینه:

• University of Oxford, UK
• Harvard University, US
• Monash University, Australia
• University of Toronto, Canada
• University of California, San Francisco, US
• University of Cambridge, UK
• University College London (UCL), UK
• University of Nottingham, UK
• Johns Hopkins University, US
• University of North Carolina, Chapel Hill, US

 

افراد مطرح و تاثیرگذار این رشته:

• دکترعباس شفیعی: داروساز و استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران، رئیس سابق دانشکده داروسازی، رئیس مرکز تحقیقات علوم دارویی (از سال ۱۳۸۲) و چهره ماندگار علم پزشکی ایران است.