تکنولوژی اتاق عمل

اتاق عمل شاخه ایی از علوم پزشکی است که طی آن دانشجویان با اصول جدید اتاق عمل و تکنولوژی نوین جراحی در جراحی های تخصصی آشنا می شوند و مراقبت و کمک به اداره بیمار را قبل، حین و بعد از عمل می آموزند.دانش آموختگان این رشته عضوی از تیم بهداشتی درمانی خواهند بود که به عنوان بخشی از تیم جراحی برای کمک به اجرای یک عمل جراحی با نتایج مطلوب در بخش های اتاق عمل بیمارستان ، بخش های مداخله تشخیصی درمانی و مراکز مراقبتی سیار ایفای نقش می نمایند.
اولین افرادی که به عنوان تکنسین به همراه جراح کار می کردند معمولا افراد آموزش دیده ای بودند که مدرک  آکادمیک خاصی نداشتند. در سال 1945 انجمن پرستاران اتاق عمل (AORN) تأسیس شد. هدف از تأسیس این انجمن، آموزش بیشتر به پرستاران جهت آماده سازی برای دستیاری اعمال جراحی بود. در سال 1969  انجمن پرستاران اتاق عمل به این نتیجه رسید که باید سازمانی مرتبط برای تکنسین های اتاق عمل تشکیل شود و از این رو انجمن تکنسین های اتاق عمل را تشکیل داد.
تکنسین اتاق عمل در ایران در مقطع کاردانی بین سال های 1366 تا 1380 در دانشکده های مختلف سطح کشور راه اندازی گردید . این رشته در دانشکده های پیراپزشکی و یا پرستاری اجرا می گردید . در کشور ایران تا سال 1386 رشته کارشناسی اتاق عمل وجود نداشته و دانشجویان در صورت تمایل به ارتقاء علمی و عملی خود با ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ناپیوسته رشته پرستاری در اتاق عمل یا سایر بخش ها مشغول به کار می شدند.

هدف:

هدف رشته اتاق عمل تربیت نیروی انسانی آگاه و متعهد و کارآمد است که با کسب توانایی های حرفه ای در اتاق عمل و بهره برداری از دانش و تکنولوژی روز ، خدمات مورد نیاز مراقبتی و مقرون به صرفه را در بالاترین سطح استاندارد جهت تأمین ، حفظ و ارتقاء سطح سلامت بیمار و جامعه ارائه دهند. با تربیت این نیروها مراقبت مطلوب و اثربخش از بیماران در مراحل قبل ، حین و بعد از عمل جراحی ، کنترل و پیشگیری از عفونت های بیمارستانی ، ایجاد شرایط مناسب روحی و روانی برای بیماران و نگهداری مناسب از دستگاه ها و تجهیزات پزشکی مقدور خواهد بود.

دانشجویان اتاق عمل با جدیدترین اصول اتاق عمل و فناوری های نوین جراحی که در جراحی های تخصصی و فوق تخصصی استفاده می شود، آشنا می شوند.

این فرد در واقع دستیار پزشک جراح در طی عمل جراحی است و در روند جراحی کمک می کند؛ او اتاق عمل را آماده کرده و وسایل جراحی را استریل می کند.

در برخی عمل های حساس، کارشناس اتاق عمل به بیمار نزدیک نمی شود، بلکه فقط ملزومات اتاق عمل را فراهم می کند

بازه:

• آماده کردن اتاق عمل برای جراحی و کنترل آن از نظر نور کافی، سیستم برق رسانی، درجه حرارت ،رطوبت، پاکیزگی، ایمنی و …. .
• اطمینان یافتن از درستی دستگاه ها و تجهیزات لازم برای جراحی
• استریل کردن تجهیزات و لوازم و اطمینان یافتن از وجود لوازم و ابزار لازم برای جراحی
• کنترل پرونده بیمار قبل از جراحی برای اطمینان از کامل بودن مدارک پزشکی مورد نیاز (مانند اجازه عمل و آمادگی های عمل، داروهای قبل از عمل، عدم داشتن وسایل مصنوعی و زیور آلات و …)
• آماده کردن بیماران برای جراحی مانند دادن آموزش ها و اطلاعات لازم به بیمار، شستن و ضدعفونی کردن محل های برش روی بدن بیمار و …
• کمک کردن به پزشکان و پرستاران قبل و در حین جراحی
• مراقبت از نمونه های آزمایشگاهی برخی از جراحی ها و فرستادن آنها به آزمایشگاه
• کمک در استریل و پانسمان کردن نهایی بیمار
• انتقال بیماران به اتاق ریکاوری پس از عمل
• مرتب و استریل کردن اتاق های عمل پس از جراحی
• تهیه گزارش از فرآیند جراحی

توانایی:

• این رشته برای کسانی مناسب است که توانایی جسمانی بالایی دارند و ساعت ها می توانند در جراحی های طولانی بایستند و با هوشیاری تمام تیم جراحی را در فرآیند عمل همراهی کند.
• فرد باید روحیه مناسب اتاق عمل و تاب آوری لازم را داشته باشد؛ چرا که در اتاق عمل ممکن است صحنه های مختلفی را ببینند.
• ممکن است برخی افراد حین عمل جان خود را از دست بدهند؛ او باید آرامش خود را حفظ کرده و کارایی و دقت عمل و چالاکی خود را از دست ندهد. او باید روحیه کار تیمی بالایی داشته باشد و نیز بتواند به خوبی با بیماران ارتباط بگیرد و به آنها اطلاعات کافی را بدهد و آنها را آرام کند
• فرد باید روحیه اتاق عمل را داشته باشد و از خون نترسد؛ او باید مسئولیت پذیری بالایی داشته باشد، چرا که با جان انسان ها در ارتباط است و کوچکترین اهمال کاری به قیمت از دست رفتن جان بیمار تمام می شود.

 

ویژگی های شخصیتی

• دقت و توجه زیاد به جزئیات
• چالاکی و تمرکز زیاد
• توانایی جسمی بالا
• حس مسئولیت پذیری
• حفظ آرامش و خونسردی در هر شرایطی
• توانایی کار تیمی
• مهارت های ارتباطی مناسب
• صبور و علاقمند به کمک کردن

• سنتی / منظم
• اجتماعی / امدادگر
• مسلط بر خود
• مقاوم
• جزئی نگر
• قابل اعتماد

 

MBTI

ESFJ –  مشاغل صرفاً تحلیلی اغلب برای کنسول ها بسیار کسل کننده هستند – آنها به تعامل انسانی و بازخورد عاطفی نیاز دارند تا واقعاً در خط کار خود راضی باشند. شنوندگان خوب و اعضای تیم مشتاق، افرادی با تیپ شخصیتی کنسول ارائه دهندگان عالی مراقبت های پزشکی و مددکاری اجتماعی هستند. تدریس یکی دیگر از گزینه های عالی است، زیرا کنسول ها با اقتدار راحت هستند، اما به اندازه کافی حمایت کننده و دوستانه هستند تا از این که این اقتدار بیش از حد احساس نکند.

تحصیل و گرایش ها:

این رشته نیز مانند اکثر رشته های پیراپزشکی، دوره کارآموزی دارد. این رشته ۱۶ واحد کارآموزی با هدف مهارت آموزی و تسلط بر وظایف انجام می شود.

کارآموزی رشته اتاق عمل به دو نوع کارآموزی و کارآموزی عرصه ارائه می شود. کارآموز در طی این مدت نظم و مسئولیت پذیری را تجربه می کند. گاه لازم است کارآموزان در شیفت صبح یا شب حتی روزهای تعطیل هم در مرکز درمانی حضور داشته باشند.

این رشته در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دارای گرایش خاصی نیست. این داوطلبان برای تحصیل در مقطع فوق لیسانس، می توانند در ارشد تکنولوژی اتاق عمل و ارشد رشته های دیگر مانند تکنولوژی گردش خون، علوم تشریحی، فیزیولوژی، پرستاری مراقبت های ویژه نوزادان، پرستاری مراقبت های ویژه هم تحصیل کنند. 

رشته هایی که علاقمندان اتاق عمل میتوانند در مقاطع بالاتر وارد بشوند :

• آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت
• اپیدمیولوژی
• آمار زیستی
• ارگونومی
• انفورماتیک پزشکی
• تکنولوژی گردش خون
• علوم تشریحی
• فیزیولوژی

دانشگاه های ایران در حوزه اتاق عمل

• دانشگاه علوم پزشکی تهران
• دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی – تهران
• دانشگاه علوم پزشکی ایران
• دانشگاه شاهد – تهران (پذیرش با شرایط خاص)
• دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران (پذیرش با شرایط خاص)
• دانشگاه علوم پزشکی البرز – کرج
• دانشگاه علوم پزشکی قزوین
• دانشگاه علوم پزشکی زنجان
• دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

 

دروس پایه و تخصصی

دروس پایه و تخصصی :

تشریح 1و2 ، فیزیولوژی 1و2 ، آسیب شناسی و بافت باشناسی ، خون شناسی و انتقال خون ،باکتریولوژی و انگل شناسی ،آمار حیاتی ، بیوشیمی ، ایمونولوژی ، روانشناسی ، اصطلاحات پزشکی ، داروشناسی ،فیزیک پزشکی و الکتریسیته و رباتیک و کاربرد آن در اتاق عمل ،فناوری اطلاعات در اتاق عمل ، تکنولوژی اتاق عمل چشم و مراقبت های آن ، فوریتهای پزشکی ، مدیریت در اتاق عمل ، بهداشت فردی و همگانی، انگل‌شناسی و میکروب‌شناسی ، کارآموزی عموم، آسیب‌شناسی، فیزیک پزشکی و کاربرد آن در اتاق عمل ، کارآموزی در عرصه اتاق عمل ، تغذیه در جراحی ، اصول استیریلیزاسیون و ضدعفونی ، آشنایی با بیماری های داخلی و مراقبت آن ، مقدمه ای بر تکنولوژی اتاق عمل ، تکنولوژی اتاق عمل گوارش و غدد و مراقبت های آن

این رشته از رشته های طرح اجباری علوم پزشکی است و 2 سال طرح اجباری دارد.

بازار کار رشته اتاق عمل

تکنسین های اتاق عمل مسئولیت اطمینان از استریل و در دسترس بودن تجهیزات مناسب را بر عهده دارند، بیماران را برای انجام مراحل عمل آماده می کنند و به تیم ها کمک می کنند. این حرفه نیاز به نظارت جراحان ، پرستاران حرفه ای یا سایر اعضای تیم جراحی دارد. تکنسین ها به طور معمول 40 ساعت در هفته کار می کنند، اما در صورت بروز اضطراری نیاز به دسترسی یا تماس تلفنی هستند.

بازارکار و آینده شغلی این فارغ التحصیلان بسیار خوب است و این رشته نرخ بیکاری کم تری نسبت به رشته هوشبری دارد زیرا در هر اتاق عمل به طور استاندارد یک کارشناس هوشبری، و دو کارشناس اتاق عمل باید وجود داشته باشد. فارغ التحصیلان این رشته 2 راه برای ورود به بازار کار این رشته دارند. دانشجویان مقطع کاردانی می توانند با یاد گرفتن آموزش های عمومی دوره اتاق عمل، به عنوان اسکراب و فرد سیار مشغول به کار شوند و بعد گذاشتن تقریبا 2 سال به عنوان کمک اول جراح به فعالیت بپردازند. دانشجویان دارای مدرک کارشناسی رشته پرستاری می توانند با گذراندن یک دوره 2 ساله به عنوان تکنیسن اتاق عمل، وارد بازار کار شوند.

در سراسر دنیا با نام تکنولوژی جراحی به دو صورت ارائه می گردد : در حالت اول دانش آموختگان رشته کارشناسی پرستاری در یک دوره 2-1 ساله برای ورود به اتاق عمل آموزش می بینند در حالت دوم در مقطع کاردانی آموزش های عمومی دوره اتاق عمل را می گذرانند و برای ایفای نقش به عنوان فرد سیار و اسکراب آماده می شوند و سپس در صورت تمایل در یک دوره 2.5-1.5 ساله به عنوان کمک جراح آماده می شوند. مثلا در کالج پرستاران اتاق عمل استرالیا ، پرستاران پس از دوره کارشناسی و اخذ پروانه کار به صورت   Registered nurse  می توانند طی یک دوره دانشگاهی با گذراندن چند موضوع درسی به صورت پرستار متخصص قبل ، حین و بعد از عمل فعالیت کنند.

سطح درآمد:

درآمد کارشناس اتاق عمل بسته به عواملی مانند مقطع تحصیلی، سابقه کاری، نوع و محل کار و همچنین توانایی و مهارت ها میتواند متفاوت باشد.

مهاجرت

برای تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد اتاق عمل و رشته های مرتبط، باید مدرک کارشناسی اتاق عمل، زیست شناسی، شیمی، علوم ورزش، پرستاری و سایر رشته های مرتبط با علوم درمانی داشته باشید و دروسی مانند آناتومی، فیزیولوژی، زیست شناسی عمومی، شیمی عمومی، میکروبیولوژی را با نمره ی بالا گذرانده باشید. طی دوره های کارشناسی ارشد، در کنار دروس تخصصی، مهارت های مرتبط با جراحی، مدیریت زمان، برخورد با بیمار، مدیریت استرس و کار گروهی نیز به دانشجویان آموزش داده می شود. هزینه ی سالانه تحصیل در این مقطع، به طور میانگین ۲۰ الی ۲۵ هزار دلار می باشد.

دوره های تحصیلی تکنولوژی اتاق عمل بسیار متنوع هستند. می توانید در کالج، مدارس تخصصی، دانشگاه، بیمارستان و یا حتی ارتش، تحصیل کنید. مدت زمان این دوره ها از ۱۲ ماه شروع می شوند. در دوره های خارج از موسسات اکادمیک، معمولا صرفا مجوز کاری و یا دیپلم دریافت می کنید. اما با تحصیل در دانشگاه و کالج، مدرک تحصیلی رسمی دریافت کرده و شانس خود را در پیدا کردن شغل و ترفیع مقام بالاتر می برید.

تکنسین اتاق عمل در کنار جراحان، پرستاران، متخصص هوشبری و سایر افراد بخش درمانی کار می کنند. این افراد عموما در اتاق عمل کار می کنند و وظیفه دارند محیط اتاق عمل را استریلیزه و آماده سازی کرده و در حین عمل جراحی به پزشکان کمک کنند. اما می توانند در کلینیک های مداوای سرپایی و مطب پزشکان هم مشغول به کار شوند. نرخ رشد شغل تکنسین اتاق عمل، ۱۲ درصد می باشد؛ حدود ۷۲% شاغلین در بیمارستان ها (دولتی و خصوصی)، ۱۱% در کلینیک ها و مراکز درمان سرپایی، ۱۰% در مطب پزشکان و ۳% در مطب دندانپزشکان مشغول به کار هستند.

دانشگاه های مطرح دنیا در این رشته :

• Pennsylvania college of Health Sciences
• St.Cloud Technical & Community College
• Seward County Community College
• South College – Asheville

 

 افراد مطرح و تاثیرگذار این رشته:

• در سال ۱۹۰۱ فردی به نام مارتا لوسی از بوستون وظایف کارشناسان اتاق عمل را توصیف و به گفتار وی، کارشناسان اتاق عمل باید با فراگیری اصول ضدعفونی در محیط استریل، در مراقبت ازوسایل جراحی دقت زیادی را به کار برند.