مشاوره

معرفی رشته مشاوره

شرط اساسی زندگی توأم با آسایش ،نشاط و پیشرفت و موفقیت و رشد و کمال ، برخورداری از سلامت و بهداشت و امنیت جسمانی ، روانی و اجتماعی است ؛ لیکن تغییر و تحولات سریع علمی و تکنولوژی ، تغییر و تحولات اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ، پیش آمدهای غیر منتظره از قبیل جنگ ، زلزله ، بیماری و تصادف ، پیچیدگی ارتباطات اجتماعی  مشکلات گوناگونی در عصر کنونی برای بسیاری از افراد به وجود آورده است . مشاوره به پیشگیـری از مشکلات و اختلالات و رشد ابعاد مختلف شخصیت آدمی می پردازد. مشاوره فرایندی است که مشورت و دریافت کمک درباره یک موضوع که بین مراجع (کمک‌گیرنده) و متخصص (مشاور) انجام می‌گیرد.بخش‌ دیگری‌ از فعالیت مشاوره‌ نیز شامل‌ حال‌ افرادی‌ می‌شود که‌ دچارمشکل شده‌اند و اکنون‌ نمی‌دانند که‌ چگونه‌ باید ازمشکل مورد نظر عبور کرده‌ یا با آن‌ کنار بیایند؛ در اینجا مشاور به‌ فرد مراجعه‌ کننده‌ کمک‌ می‌کند تا بتواند بر بحران‌ موجود غلبه‌ کند.
تفاوت مشاور و روانشناس این است که روانشناس در حوزه درمان اختلالات و بیماری های روانی فعالیت می‌کند ولی مشاور به مشکلات ارتباطی، رفتاری، می پردازد به عبارت ساده تر روانشناس با بیماران روانی سروکار دارد و مشاور با افراد سالمی که نیاز به کمک دارند.
در ایران ، رشته مشاوره بین سالهای ۱۳۳۷ تا ۱۳۵۰ شروع شد و جریان پیدا کرد و با برگزاری سمینارهای متعددی طرح مشاوره و راهنمایی درآموزش و پرورش مطرح شد و نیز تربیت نیروی مشاوره در دانشگاه‌ها و تهیه ابزار کار مشاوران، دوره‌های کارآموزی ضمن خدمت، تهیه وظایف و طرح و جاانداختن آن از جمله اقدامات بعدی در این دوره بوده‌است.

هدف مشاوره در اصل پیشگیری است. یعنی اینکه به افراد آموزش مهارت هایی داده می شود که یاد بگیرند با چالش های زندگی چگونه برخورد کنند و راه پیشرفت و تکامل را راحت تر و سریع تر طی نمایند. یک مشاور می‌کوشد مسأله انتخاب و تصمیم گیری را که کاری بسیار دشوار و گاهی دردناک است برای مراجع آسان سازد.

موارد زیر از نکاتی هست که یک مشاور برای موفقیت در کارش باید بداند و انجام دهد :

شناخت مراجعان در مراکز مختلف و ارائه کمک های ضروری برای حل مسائل ، مشکلات و دشواری های معیشتی ، تحصیلی ، شغلی ، خانوادگی ، روانی ، عاطفی ، ارتباطی ، رفتاری و اخلاقی آنان و اتخاذ تدابیر در زمینه انگیزه ها و علل بروز مسائل و ارائه راه حل های مناسب.

• فعالیت مشاوران در حیطه آموزشی در مدارس ، آموزشگاه ها و یا در مهدکودک ها می باشد.
• برای مشاوره دادن فردی و خانوادگی در محیط کلینیک نیز می توانند فعالیت کنند.

• آگاه بودن از مسائل اقتصادی ، سیاسی، اجتماعی و مذهبی تا بتواند مراجعه کنندگان خود را که از اقشار مختلف جامعه و دارای مشکلات متنوعی هستند را بخوبی راهنمایی کند.
• شنونده خوبی برای مراجع کنندگان باشد
• دارای فن بیان بالایی برای متقاعد سازی مراجعان داشته باشد.
• قادر به ایجاد فضای صمیمی برای افراد است تا افراد بتوانند هیجانات خود را تخلیه کرده و دغدغه‌های ذهنی خودشان را بیان کنند و مشاور او را راهنمایی نماید.
• مشاور، شخصیتی صبور و متعادل داشته باشد تا بتواند شنونده مشکلات افراد باشد و به درستی آنها را راهنمایی کند.
• مشاور باید علاقمند به حوزه تحقیق و پژوهش باشد تا علل مشکلات و بحران‌های موجود در جامعه را بتواند ریشه‌یابی کند.

در بررسی تفاوت رشته روانشناسی رشته مشاوره در برگیرنده علوم به هم پیوسته است که با به کارگیری مبانی، اصول و فنون روانشناسی به راهنمایی و مشاوره افراد برای بهبود و حل تعارضات خانوادگی، ارتقای فضای آموزشی و تشخیص و حل مشکلات روانی می پردازد و این می تواند تفاوت اصلی آن با رشته روانشناسی باشد. به عبارت دیگر می توان گفت که رشته مشاوره تا حدود زیادی با رشته روانشناسی دارای همپوشانی است و اکثر داوطلبان روانشناسی ممکن است این رشته را برای تحصیل انتخاب کنند. علاوه بر این زمینه مطالعاتی رشته روانشناسی و مشاوره در حوزه مطالعه و بررسی روانشناختی قرار می گیرد با این تفاوت که رشته روانشناسی، اختلالات روانی را آسیب شناسی و حل می کند و تمرکز آن بر روی آشفتگی های روحی و روانی است اما رشته مشاوره از یافته های رشته روانشناسی در زمینه های مختلف استفاده می کند. همچنین رشته روانشناسی یک رشته تحقیقاتی می باشد ولی رشته مشاوره بسیار کاربردی است.

ویژگی های شخصیتی

• اجتماعی
• امدادگر
• نوع دوست
• صادق
• قابل اعتماد
• مقاوم

MBTI

INFJ –  بسیاری از مدافعان ارتباطات پرشور هستند. این توضیح می دهد که چرا آنها اغلب به سمت حرفه های نویسندگی کشیده می شوند، بسیاری از کتاب ها، وبلاگ ها، داستان ها، بازی های ویدیویی و فیلمنامه ها را خلق می کنند. برای افراد با این تیپ شخصیتی، فرصتی برای گفتن داستان برای امرار معاش نمی تواند چیزی جز یک رویا باشد. سایر طرفداران ممکن است موسیقی، عکاسی، طراحی، تصویرسازی یا هنرهای زیبا را دنبال کنند. حتی اگر این فعالیت‌های هنری کار اصلی آن‌ها نباشد، بسیاری از مدافعان متوجه می‌شوند که تلاش‌های جانبی خلاقانه یک خروجی بسیار مورد نیاز برای مضامین و ایده‌هایی است که تخیل آنها را به خود مشغول می‌کند.

گرایش ها

رشته مشاوره در مقطع کارشناسی فاقد گرایش بوده و در کارشناسی ارشد دارای چهار گرایش “مدرسه” ، “خانواده” ، “شغلی” و “توانبخشی” می باشد که در ادامه مقاله به توضیح مختصری درباره هر یک از این حوزه ها می پردازیم.

گرایش مشاوره خانواده

مشاوره خانواده را می توان پرطرفدارترین گرایش مشاوره دانست. مشاوران خانواده در تلاش اند تا بتوانند با دانش خود به ارتقا ، سلامت و استحکام خانواده ها کمک کنند. مشورت در حیطه تربیت فرزندان ، پیشگیری از طلاق و مشاوره در زمینه دعواهای خانوادگی و زناشویی از جمله حوزه های فعالیت فارغ التحصیلان این گرایش می باشند.

گرایش مشاوره مدرسه

مشاوران مدرسه به دانش آموزان کمک می کنند تا در زمینه تحصیلی پیشرفت کرده و همچنین دچار آسیب های اجتماعی مانند بزهکاری و اعتیاد نشوند. از تخصص های این گرایش می توان به جلوگیری از افت تحصیلی در دانش آموزان و درمان آن و همچنین برنامه ریزی درسی اشاره کرد.

گرایش مشاوره شغلی 

همانطور که از نام این گرایش پیداست ، حوزه فعالیت آنان در زمینه های شغلی مانند ایجاد انگیزه در افراد ، جهت گیری شغلی و نیز مهارت پیدا کردن کار و ارائه راهکارهایی در زمینه کار آفرینی می باشد.

گرایش مشاوره توانبخشی

این گرایش از سه گرایش دیگر نوپاتر است. اکثر افراد با شنیدن نام “توانبخشی” تصور می کنند که حوزه فعالیت آن تنها مرتبط با کودکان استثنایی و کم توان ذهنی و جسمی است ، در حالی که این تصور به کل غلط بوده و توانبخشی حیطه گسترده تری را در برمی گیرد.

متخصصان در این گرایش به منظور توانمند سازی افراد آسیب دیده در زمینه های روانی و جسمی به آنان کمک می کنند. مانند مشاوره توانبخشی به افرادی که دچار اعتیاد شده اند و همچنین کمک به زندانیان ، معلولین و یا سالمندان از جمله فعالیت های یک مشاور توانبخش در جامعه می باشند.

در مقطع دکتری نیز بدون گرایش می باشد.

دروس پایه وتخصصی

دروس پایه:

ریاضیات پایه- آمار استنباطی- آموزش و پرورش ابتدایی، راهنمایی، متوسطه- روش تحقیق در علوم تربیتی و روان شناسی- مقدمات مدیریت آموزشی- مبانی جامعه شناسی- جامعه شناسی آموزش و پرورش- انسان از دیدگاه اسلام- فیزیولوژی انسان- خانواده در اسلام و ایران- روان شناسی عمومی- روان شناسی از دیدگاه دانشکندان اسلامی- روان شناسی رشد 1و2- روان شناسی اجتماعی- روان شناسی تربیتی- روان شناسی یادگیری- روان شناسی شخصیت- روان شناسی و آموزش و پرورش افراد استثنایی- آسیب شناسی روانی 1و2- اختلالات یادگیری- بهداشت روانی- مسائل نوجوانان و جوانان- آسیب شناسی اجتماعی- مبانی راهنمایی و مشاوره- روشها و فنون راهنمایی و مشاوره- آمار توصیفی- اصول فلسفه آموزش و پرورش- سنجش و اندازه گیری در علوم تربیتی و روان شناسی- روشها و فنون تدریس- تولید و کاربرد مواد آموزشی

دروس تخصصی:

راهنمایی و مشاوره تحصیلی- راهنمایی و مشاوره شغلی- کاربرد آزمونهای هوش، استعداد و رغبت در مشاوره- کاربرد آزمونهای تشخیص و شخصیت در مشاوره- نظریه های مشاوره و روان درمانی- راهنمایی و مشاوره گروهی- مشاوره خانواده- مددکاری اجتماعی- روشهای تغییر و اصلاح رفتار- متون زبان تخصصی- پروژه تحقیقاتی- تمرین عملی راهنمایی و مشاوره 1- تمرین عملی راهنمایی و مشاوره 2

بازار کار رشته مشاوره

در تمامی رشته ها و به ویژه رشته های که بیشتر جنبه کاربردی دارند تا تئوری، فارغ التحصیلان شان دوست دارند در آخر کاری از خود داشته باشند تا بتوانند به صورت مستقل به کار در حوزه تخصصی خود بپردازند. فارغ التحصیلان رشته مشاوره هم به دلیل کاربردی بودن رشته و نیاز جامعه به آن، می توانند با داشتن شرایطی مجوز راه اندازی مرکز مشاوره یا مطب شخصی را کسب کنند که این شرایط به شرح زیر می باشند:

• فارغ التحصیل مقطع کارشناسی ارشد یا دکترا باشد.
• داشتن مدرک دو مقطع تحصیلی پشت سر هم (مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد یا مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری)
• فارغ التحصیل یکی از رشته های علوم رفتاری نظیر روانشناسی و یا مشاوره باشد.
• گذراندن دوره کارورزی در سازمان نظام روانشناسی کشور به مدت هشتصد ساعت
• پذیرفته شدن در مصاحبه سازمان نظام روانشناسی کشور

 همچنین مکان فعالیت های غیر مستقل این رشته هم شامل موارد زیر میشود :

• مراکز بهداشتی و درمانی
• مدارس ، آموزش و پرورش و دانشگاه ها
• مراکز تربیت معلم
• مراکز نظامی (هوایی ، دریایی و زمینی سپاه ، نیروی انتظامی)
• بیمارستان ها
• زندان ها
• کمیته امداد (ره)
• هلال احمر
• مربی یا مدیر مهدکودک

میزان حقوق این افراد بر حسب حوزه تخصصی و نوع کارشان با هم متفاوت هستند. فارغ اتحصیلانی که در زمینه مشاوره تحصیلی هستند و درآموزش و پروش استخدام می شوند حقوقی ثابت و مطابق با قوانین کشور دارا می باشند. اشخاصی که در حیطه مشاوره تحصیلی، خانوادگی، ازدواج و …. هستند، اگر در ارگان های خصوصی مشغول به کار شوند، بر حسب تعداد مراجعین، تایم مشاوره و توافق با کارفرما، حقوق دریافت می کنند. میانگین دریافتی ماهانه این افراد می تواند بین بازه 2 میلیون تا 8 میلیون باشد.

مهاجرت

ادامه تحصیل در رشته مشاوره در خارج از ایران برای داوطلبان امکان پذیر می باشد البته گرفتن بورسیه تحصیلی از دانشگاه در رشته های علوم انسانی بالاخص روانشناسی و مشاوره که جزو رشته هایی محسوب می شوند که در بستر فرهنگ جوامع گوناگون جلوه ای متفاوت نیز خواهند داشت، کمی دشوار است. گرفتن پذیرش از دانشگاه ها بدون گرفتن بورسیه تنها نیاز به مدرک زبان معتبر (TOEFL و یا IELTS) و برای دانشگاه های آمریکا نیاز به مدرک (GRE) دارد.

دانشگاه های مطرح دنیا در این رشته :

• university of Missouri – Columbia
• university of Maryland – college park
• Ohio state university
• university of Albany – sunny
• university of Iowa
• university of north Texas)
• university of California Santa Barbara
• university of Minnesota – twin cities
• Arizona state university
• Virginia commonwealth university

دانشگاه های ایران در حوزه رشته مشاوره :

• دانشگاه تهران
• دانشگاه علامه طباطبایی – تهران
• دانشگاه خوارزمی – تهران (محل تحصیل کرج)
• دانشگاه شهید بهشتی – تهران
• دانشگاه الزهرا (س) (ویژه خواهران) – تهران
• دانشگاه گیلان – رشت

افراد موفق در این رشته:

خانم سپیده دهقانی مطلق

دکتر نسا جاوید جهرمی

آقای شهاب افراز

خانم لیلا نوروزی ورزقانی

دکتر مهدی مدنی فرد

منبع:

https://pezeshkekhoob.com