مهندسی صنایع

تعریف

مهندسی صنایع رشته ایست که با طراحی،پیاده سازی وبهبود سیستم های یکپارچه ای از انسان،مواد،اطلاعات،تجهیزات و انرژی مرتبط می باشد.این رشته بر پایه دانش تخصصی در علوم ریاضی،طبیعی،اجتماعی و نیزقوانین و تحلیل مهندسی و طراحی بنا شده است تا به کمک آن به ارزیابی نتایج حاصل از سیستمهای یکپارچه بپردازد.

در واقع مهندسی صنایع تنها رشته مهندسی است که عامل انسان یکی از مولفه های اصلی سیستمهای مورد مطالعه آن را تشکیل میدهد. در نتیجه مهندسان صنایع در تیم های میان رشته ای برای امور برنامه ریزی، نصب و کنترل و بهبود فعالیت های موسسات به خدمت گرفته میشوند. این فعالیت ها ممکن است فعالیت های تولید و نوآوری در محصولات، ارائه خدمات، حمل و نقل و جریان اطلاعات سازمانی را شامل شود.در سال 1336 رشته مهندسی صنایع با نام رشته ماشین افزار تا مقطع کارشناسی ارشد در هنرسرای عالی در کنار رشته های جوش و مکانیک و عمران ( راه و ساختمان ) بوجود آمد . به دنبال تاسیس یک مرکز تعلیم و تربیت حرفه ای هنرستان صنعتی نمونه و دانشسرای عالی صنعتی پا به عرصه وجود گذاشتند که در دوره های سه ساله لیسانس می دادند . در سال 1348 نام رشته ها تغییر کرد و ماشین افزار تبدیل به تولید شد و هم اکنون نیز تحت عنوان مهندسی صنایع آن را می شناسیم .

هدف

مهندس صنایع راه های جلوگیری از هدر رفتن مواد، تجهیزات و ماشین آلات در فرآیند تولید را یافته و پیاده سازی می کند. او بیشتر درگیر افزایش بهره وری در مدیریت منابع انسانی، روش ها و تکنولوژی می باشد. مهندس صنایع در خصوص راه های استفاده موثر و کارا از نیروی کار، ماشین آلات، مواد، اطلاعات و انرژی برای تولید محصول یا ارائه خدمات به مدیران صنایع مشاوره می دهد. در واقع مهندس صنایع پلی میان مدیران سازمان و سایر عوامل از جمله سیستم ها و کارکنان آن است. کار مهندس صنایع تنها به بخش صنعت محدود نبوده و بخش های خدماتی، تجاری و هر جایی که نیاز به برنامه ریزی، هدایت، مدیریت و ارتقا بهره وری دارد را در بر می گیرد.

بازه فعالیت
نظارت بر فرآیندها ، مواد و محیط
تصمیم گیری و حل مسائل
ایده پردازی ، خلاقیت در ارائه راهکار
دریافت و جمع آوری اطلاعات
سازمان دهی و برنامه ریزی فعالیت ها
ارتباطات درون سازمانی

توانایی
توان حل مساله
ذهن پویا و جستجوگر
خلاقیت و نوآوری
مهارت های ارتباطی خوب
داشتن توان مدیریتی
توان تجزیه و تحلیل مناسب
توان علمی بالا در ریاضی، آمار و فیزیک
کار تیمی
توانایی تحمل فشار کاری زیاد
دقت و توجه به جزئیات
توان مدیریت زمان
مسلط به زبان انگلیسی

ویژگی

جستجوگر
واقعگرا
تحلیل گر
ترغیب کننده
منظم
مسئولیت پذیر
آینده نگر
سازگار
هدفمند

گرایش

امکان ادامه تحصیل تا مقطع دکترا وجود دارد.

گرایش های مقطع کارشناسی ارشد :
بهینه سازی سیستم ها
مدیریت نوآوری و فناوری
سیستم های کلان
آینده پژوهی
سیستم های مالی
مدیریت پروژه
لجستیک و زنجیره تامین
مدیریت مهندسی

گرایش های مقطع دکتری:
بهینه سازی سیستم ها
کیفیت و بهره وری
سیستم های کلان
لجستیک و زنجیره تامین

برخی دانشگاه های ایران در زمینه مهندسی صنایع

دانشگاه صنعتی شریف – تهران (محل تحصیل پردیس خودگردان مهندسی و علوم در جزیره کیش)
دانشگاه تربت حیدریه – استان خراسان رضوی
مجتمع آموزش عالی گناباد
دانشگاه کوثر (ویژه خواهران) – بجنورد
موسسه غیر انتفاعی معماری و هنر پارس – تهران
دانشگاه پیام نور استان تهران – تهران شمال
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق

دروس
دروس پایه
ریاضی
معادلات ‌دیفرانسیل‌
برنامه ‌نویسی‌ کامپیوتر
محاسبات‌ عددی
فیزیک‌
شیمی‌ عمومی‌
مبانی‌ مهندسی‌ برق‌
اقتصاد مهندسی‌
نقشه ‌کشی‌ صنعتی
استاتیک‌
مقاومت‌ مصالح‌
علم‌ مواد
اقتصاد عمومی‌
اصول‌ حسابداری‌ و هزینه‌یابی‌
ارزیابی‌ کار و زمان‌
طرح‌ ریزی‌ واحدهای‌ صنعتی‌
برنامه‌ ریزی‌ و کنترل‌ تولید
موجودی‌ها‌
کنترل‌ پروژه‌
کنترل‌ کیفیت‌ آماری‌
تحقیق‌ در عملیات‌
روش‌های‌ تولید
تئوری‌ احتمالات‌ و کاربردهای‌ آن‌
آمار مهندسی‌
آزمایشگاه‌ اندازه‌گیری‌ دقیق‌
کارگاه‌ ماشین‌ابزار
کارگاه‌ عمومی‌ جوش‌
کارگاه‌ ریخته‌گری

دروس اصلی و تخصصی و اختیاری :
زبان‌ تخصصی‌
پروژه‌ طراحی‌ ایجاد صنایع‌
مهندسی‌ فاکتورهای‌ انسانی‌
برنامه‌ریزی‌ تولید
برنامه‌ریزی‌ و کنترل‌ تولید و موجودی‌ها
کاربرد کامپیوتر در مهندسی‌ صنایع‌ -برنامه‌ ریزی‌ نگهداری‌ و تعمیرات
اصول‌ مدیریت‌ و تئوری‌ سازمان
پروژه
کارآموزی

فرصت

بخاطر گسترده بودن حوزه کاری مهندسی صنایع، امکان کار در همه مراکز و کارخانجات صنعتی، تولیدی و خدماتی برای مهندسان صنایع وجود دارد.

مراکز محل فعالیت غیر مستقل:

یعنی مهندسی صنایع در حرفه‌ها و مشاغلی مانند بانکداری، خدمات مشاوره‌ای، صنعت بیمه، شرکتهای هواپیمایی، کشتیرانی، بیمارستانها، کارخانجات، کشت و صنعت، خدمات شهری، استادیوم های ورزشی و خیلی از جاها که لازم است برنامه‌ریزی، هدایت، مدیریت و ارتقا داشته باشند باید حضور داشته باشند.

مراکز محل فعالیت مستقل:

در صورتی که در شرکت هایی که توسط خود فرد تاسیس شده باشد مشغول به کار شوند

مهندس صنایع در بازارکار کشور به صورت ها و عناوین شغلی مختلفی مطرح است:

برنامه ریزی استراتژیک و عملیاتی سازمان
مدیریت تولید
مدیریت مهندسی
مدیریت پروژه
مهندسی لجستیک
سیستم های تولیدی
مهندسی سیستم های کیفیت
مهندسی سیستم های اطلاعاتی
مهندسی مالی
مهندسی ارزش
مهندسی سیستم های بهره وری طراحی فرایندها و ساختارهای سازمانی

به علت نیاز سازمان، شرکت یا موسسات صنعتی، تجاری و خدماتی بازار کار این رشته خوب است ولی به این شرط افراد استخدام می شوند که دارای تخصص، دانش، مهارت و تجربه کافی باشند. کشور در جهت رشد و توسعه صنایع و تولیدات در حال توسعه است و در زمینه تجارت الکترونیک، بانکداری الکترونیک، هم مشغول فعالیت است و احتمالا بازار کار بهتر هم می شود.

سطح درآمد:

بازار کار رشته مهندسی صنایع بسیار گسترده است و امکان فعالیت در قسمت های مختلف برای مهندس صنایع وجود دارد که اینها هر کدام درآمد متفاوتی می توانند داشته باشند. اگر افراد در بخش دولتی کار کند با توجه به قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق می گیرند و اگر در بخش خصوصی کار کنند با توجه به شرایط و معیارها که وابسته به میزان تحصیلات و دانش و سابقه کار افراد است می‌توانند دریافتی متفاوتی داشته باشنداین افراد می توانند در سمت های مختلف سازمانی (کارشناس، سرپرست و مدیر) مشغول به کار شوند و همچنین میتوانند بعنوان کارشناس فنی، برنامه ریز، کارشناس کنترل پروژه، کارشناس تضمین کیفیت، مهندس صنایع، سرپرست کنترل پروژه، سرپرست برنامه ریزی، مدیر پروژه، مدیر کارخانه و غیره کار کنند.

میانگین درآمد مهندس صنایع از 2 میلیون تا 11 میلیون به بالا متغیر می باشد.

وضعیت خارج از کشور

تحقیقات بیانگر این موضوع هستند که احتمالا استخدام مهندسان صنایع تا سال 2020، 6 درصد رشد می کند و این رشد برای همه مشاغل دیگر 14 درصد است. این اعداد و ارقام مربوط به آمریکا می باشد و در استرالیا در پنج سال گذشته رشد استخدام مهندس صنایع چهل و پنج و نیم درصد افزایش پیدا کرده است.

امروزه دانشجویان زیادی مشغول به تحصیل در رشته ی مهندسی صنایع در خارج از کشور می باشند، کشورهای زیادی در تمام دنیا این رشته را در مراکز دانشگاهی خود ارائه می دهند و اما در عین حال تحصیل در این رشته در کشور آمریکا و کانادا و اسپانیا به صورت تخصصی و بسیار قدرتمند از لحاظ علمی مورد آموزش قرار می گیرد.

دانشگاه های مطرح دنیا در این رشته :
Georgia Institute of Technology
University of Michigan
Northwestern University
University of California.
Virginia Tech
Pennsylvania State University
Purdue University
University of Wisconsin

افراد موفق

فردریک وینسلو تیلور : پدر مهندسی صنایع دنیا و بنیانگذار روش مدیریت علمی

دکتر محمدحسین سلیمی نمین : استاد نمونه کشور، پدر دانش حل مساله، بنیان گذار نوآوری نظام یافته (TRIZ) در ایران، دارنده مدرک دکترای مهندسی صنایع از دانشگاه برادفورد انگلیس و موسس و بنیانگذار موسسه مطالعات نوآوری و فن‌آوری ایران. راه اندازی تعدادی از رشته های دانشگاهی در مقاطع مختلف و تاسیس چندین دانشگاه و دانشکده از دیگر فعالیت های ایشان می باشد

منابع

کتاب هنرانتخاب
سایت قلم چی
سایت “ای-استخدام”
سایت “مسیر ایرانی”
سایت “3گام”
کتاب معرفی رشته های سازمان سنجش
سایت ویکی پدیا فارسی و انگلیسی
سایت خبرنامه دانشجویان ایران
سایت گزینه 2

مهندسی صنایع

درباره گروه آموزشی مشاوره ای راعی