مهندسی ایمنی صنعتی

تعریف

همه ساله هزاران حادثه مختلف در سطح کشور رخ می دهد به طوری که هزینه های ناشی از اینگونه حوادث و میزان ضرر و زیانی که به جامعه ، محیط زیست و تولید در سطح کشور وارد می شود بسیار قابل ملاحظه می باشد. ایجاد فرهنگ صحیح ایمنی در کشور ، آموزش فراگیر و استفاده از آخرین دستاوردهای فنی و علمی از جمله راهکارهای مناسب در این زمینه می باشد. در واقع ایمنی صنعتی، علمی است که با پیشگیری از بروز حوادث در محیط کار به یاری انسان می شتابد و همواره در راستای حفاظت و حراست از نیروی کار و سرمایه گام بر می دارد. رشته مهندسی ایمنی صنعتی رشته ای بسیار گسترده با مجموعه ای از تدابیر ، اصول و مقرراتی می باشد که با به کار گرفتن آنها می توان نیروی انسانی و سرمایه را در برابر خطرات گوناگون در محیط های صنعتی به گونه ای مؤثر و کارا نگهداری کرد و یک محیط کار بی خطر و سالم برای افزایش کارایی کارکنان بوجود آورد.
با پیچیده تر شدن صنایع و پیدایش انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم، افزایش حوادث کاری و آثار آن بر جامعه، ضرورت رعایت نکات ایمنی بیش از پیش احساس گردید. در این شرایط که روز به روز خطرات ناشناخته صنایع، تلفات انسانی و مالی زیادی به صنایع رو به رشد تحمیل می کرد، ایمنی معنای جدیدی یافت. تا جائیکه با گذشت زمان و با توجه به پیچیدگی صنایع مهندسی ایمنی در قالب یک حرفه عملی ایجاد شد. این شاخه جدید مهندسی ایجاد شده در دانشگاه ها و نهادهای آکادمیک نیز با عناوین ایمنی صنعتی و بهداشت صنعتی شروع به تربیت دسته ای از متحخصصان نمود که حافظ جان انسان ها و اموال صاحبان سرمایه باشند.
مهندسی ایمنی با گذر زمان مختص هر صنعت بهینه سازی شده و با توجه به زیر و بم های موجود در آن توانست تا حد بسیار زیادی از آمار حوادث بکاهد. در این بین سازمان های بین المللی نیز تاسیس و به ارائه استانداردها و شیوه های کاری جهت کاهش حوادث پرداختند.

هدف

از مهم ترین اهدافی که در حرفه ایمنی دنبال می شوند، به قرار زیر می باشند:

مشخص کردن خطرات و ارزیابی شرایط ایجاد خطر و عملکردهای ناامن و خطرزا
توسعه روش های کنترل خطرات (برنامه ها و فرآیندها)
ارزیابی برنامه های کنترل خطرات

بازه فعالیت
اندازه گیری مقاومت زمینی و ارایه طرح و محاسبه سیستم اتصال زمین
طراحی و محاسبه سیستم های اعلام و اطفای حریق
طراحی و محاسبه مدارهای حفاظتی الکتریکی
طراحی و محاسبه حفاظ های مکانیکی کلیه دستگاه ها
ارایه طرح ایمنی سازی مراحل مختلف تولید
ارایه دستورالعمل های ایمنی برای کلیه مشاغل
ارایه جدول لوازم استحفاظ فردی برای کلیه مشاغل
ارایه طرح تابلوهای ایمنی و هشداردهنده
بررسی علل حوادث ناشی از کار و اثرات زیست محیطی آن
بررسی و اندازه گیری سر و صدا و تجزیه و تحلیل و کنترل آن در محیط کارهای مختلف
بررسی و اندازه گیری ارتعاشات وارد بر انسان و دستگاه ها و تجزیه و تحلیل و کنترل آن
بررسی و اندازه گیری روشنایی و تجزیه و طراحی آن در محیط کار
بررسی و اندازه گیری نقش های گرمایی وارد بر انسان و تجزیه و تحلیل و کنترل آن

توانایی
توانمندی در دروس ریاضی ، فیزیک، علم مواد و استاتیک
قدرت تحلیل و درک بالا
برخورداری از خلاقیت و نوآوری
قدرت تجزیه و تحلیل خوب

ویژگی
پژوهشگر
علمی
سنتی / منظم
متفکر و تحلیل گر
جزئی نگر

گرایش

امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع کارشناسی ارشد وجود دارد.

گرایش های مقطع کارشناسی ارشد :

رشته ایمنی صنعتی

رشته ایمنی، بهداشت و محیط زیست

برخی دانشگاه های ایران در این زمینه

مهندسی ایمنی و بازرس فنی
مهندسی ایمنی ، بهداشت و محیط زیست (HSE)
ایمنی ، بهداشت و محیط زیست

دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی – تهران

دروس
دروس پایه

ریاضی 1و2 ،فیزیک 1و2، محاسبات عددی ، آزمایشگاه فیزیک ، شیمی عمومی ، آزمایشگاه شیمی ، برنامه نویسی و کاربرد کامپیوتر در ایمنی

دروس اصلی و تخصصی و اختیاری :

دروس اصلی :

مبانی مهندسی برق ، نقشه کشی صنعتی ، استاتیک ، مقاومت مصالح ، کارگاه ماشین ابزار ، کارگاه جوش ، آشنایی با صنایع و فرآیندهای تولیدی ، روش های تولید ، ارزیابی اقتصادی پروژه های ایمنی ، مدیریت ایمنی ، تحقیق در عملیات ، آمار و احتمالات ، هیدرولیک و انتقال سیالات ، روانشناسی کار ، مدیریت ریسک ، کنترل و مدیریت پروژه های ایمنی ، قوانین و استانداردهای ایمنی ، توسعه آموزش و فرهنگ ایمنی ، برنامه ریزی تعمیرات و نگهداری ، سیستم های اطلاعات مدیریت ، کنترل کیفیت آماری ، برنامه ریزی و تصمیم گیری مدیریتی ، کارآفرینی و آینده پژوهشی

دروس تخصصی:

ایمنی برق ، حریق و کنترل آن ، ایمنی دیگ ها و ظروف تحت فشار ، ایمنی ساختمان و معدن ، ایمنی ماشین آلات و تجهیزات صنعتی ، ایمنی مواد شیمیایی و فرایند ، ایمنی حمل و نقل ، بررسی و تجزیه و تحلیل حوادث ، ارگونومی ، تهویه صنعتی ، تصفیه آب و فاضلاب ، مدیریت پسماندهای صنعتی ، عوامل زیان آور فیزیکی محیط کار ،عوامل زیان آور شیمیایی محیط کار ، بیماری های شغلی و کمک های اولیه ، زبان تخصصی ، کارآموزی

فرصت

مراکز محل فعالیت غیر مستقل:
ذوب آهن
آلومینیوم سازی
پتروشیمی
صنایع خودروسازی
هواپیمایی
راه آهن
مترو
مرکز فعالیت اقتصادی (خصوصی یا دولتی)

مراکز محل فعالیت مستقل:

تأسیس شرکت های دانش بنیان در زمینه سیستم های اعلام و اطفای حریق، طراحی و محاسبه مدارهای حفاظت الکتریکی و …

سطح درآمد:

اگر افراد در بخش دولتی کار کنند با توجه به قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق می گیرند و اگر در بخش خصوصی کار کنند با توجه به شرایط و معیارها که وابسته به میزان تحصیلات و دانش و سابقه کار افراد است می‌توانند دریافتی متفاوتی داشته باشند.

وضعیت خارج از کشور

رشته مهندسی ایمنی گرایشی نوپا و جدید و تلفیقی از سه رشته بهداشت حرفه ای، مدیریت صنعتی و مهندسی صنایع است و فارغ التحصیلان این رشته، در دو زمینه ایمنی فنی و بهداشت صنعتی توانمند می شوند. برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر و در خارج از کشور می توان در هریک از رشته های فوق به ادامه تحصیل پرداخت .

دانشگاه های مطرح دنیا در این رشته :
Alamo Colleges District
Swansea University
(Engineering Institute of Technology (EIT
Solihull College & University Centre
Missouri University of Science And Technology

افراد موفق

دکتر داوود رشتچیان : استاد مهندسی ایمنی و مهندسی فرایند دانشگاه صنعتی شریف، فارغ التحصیل در رشته شیمی دانشگاه شریف ، کارشناسی ارشد و دکتری در رشته مهندسی فرایند از انگلستان و بالغ بر 40 سال سابقه کار علمی و پژوهشی در زمینه مهندسی ایمنی.

دکتر زهرا ناصر زاده : عضو هیات علمی و مدیر گروه مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته مهندسی ایمنی صنعتی دانشگاه کار قزوین، مولف 10 جلد کتاب و مقالات متعدد ISI و علمی، پژوهشی در حوزه HSE و مدیر پروژه های ملی، استانی، صنعتی و عمرانی مختلف در این زمینه و مشاور HSE در صنایع و سازمان های مختلف

منابع

www.mau.ac.ir
سایت مسیر ایرانی
www.iust.ac.ir
گزینه 2
www.imoshaver.com
www.maptastudy.com
www.saednews.com
پایگاه خبری تحلیلی سلامت، ایمنی و محیط زیست خبرگزاری ایکنا
www.edosa.ir
وزارت علوم

مهندسی ایمنی صنعتی

درباره گروه آموزشی مشاوره ای راعی