مهندسی دریا

• تعریف

حدود چند سال پیش، هیچکس رشته مهندسی دریا را نمی شناخت. اما این حرفه به دلیل وجود مرزهای آبی گسترده و افزایش حمل و نقل های دریایی بسیار بین داوطلبان گروه ریاضی مشهور شده است. درواقع داوطلبانی که توانایی درک دانش فنی و قدرت حل مساله دارند و به دنبال یک شغل کاملا حرفه ای و جذاب در حوزه مهندسی هستند، شغل مهندسی دریا را انتخاب می کنند.

 

در واقع قدم به قدم از طراحی تا تولید و نگهداری و همینطور توسعه تجهیزات مورد استفاده در دریا همچون کشتی، قایق، زیردریایی و… به این رشته مرتبط است، در واقع این رشته یکی از رشته های نزدیک به مهندسی مکانیک به شمار می رود، ناگفته نماند که این رشته در گذشته از شاخه های رشته مهندسی مکانیک بود.

در زمانی که در این رشته مهارت کسب کنید؛ وظیفه نگهداری و تعمیرات کلیه تجهیزات مهندسی مرتبط با دریا به شما محول می شود. بعد از تحصیل در این رشته شما جزء گروهی از افرادی می شوید که دارای یک زندگی پر از چالش می باشند، زیرا مهندسان دریا بعد از فارغ التحصیلی بر روی کشتی کار می کنند و سختی کار از لحاظ حجم کاری زیاد و دوری از خانواده را متحمل می شوند.

مهندسی دریا رشته تحصیلی است که به طراحی ، توسعه، تولید و نگهداری تجهیزات مورد استفاده در دریا و کشتی های دریایی مانند قایق ها، کشتی ها و غیره می پردازد. مهندسی دریا به عنوان رشته تحصیلی توسعه یافته و متنوع و نزدیک به  رشته مهندسی مکانیک به حساب می آید. به فردی که در رشته مهندس دریایی تحصیل می کند، مهندس دریا می گویند که مسئولیت عملیات، نگهداری و تعمیر کلیه تجهیزات اصلی مکانیکی و مهندسی شده در کشتی را بر عهده دارد.

در واقع زندگی یک مهندس دریا پر از چالش است. اغلب مهندسان دریا بعد از فارغ التحصیلی به سمت کار در کشتی های مسافربری می روند، تعداد کمی از مهندسان دریا کارهای ساحلی را انتخاب می کنند. مهندسان دریایی بایدد بداند بعد از فارغ التحصیلی بیشتر کار آن ها روی کشتی است، به همین خاطر باید سختی هایی را لحاظ حجم کاری زیاد، دوری از خانواده و دیگر موارد را تحمل کند.

 

• هدف

به طور کلی هدف از ایجاد رشته مهندسی دریا تربیت افراد متخصص در زمینه به کار بردن علوم تخصصی و فنون مربوط به هدایت، اداره و نظارت بر امور فنی و مهندسی کشتی هاست. 

 

 

 

• توانایی

یک مهندس کشتی یا دریا نوردی به دلیل سفر های دریایی گاه ماه ها در کنار خانواده اش نیست. همچنین یک مهندس کشتی سازی نیز باید خود را برای محیط های ساحلی تطبیق بدهد. به همین دلیل قبل از پذیرش نهایی در رشته های فوق از دانشجویان این گرایش آزمایشات پزشکی کامل به عمل می آید که در این میان سلامت دانشجویان دریا نوردی بطور دقیق سنجیده می شود چون این دسته از دانشجویان نباید ناتوانی هایی نظیر کوررنگی داشته باشند. از نظر علمی نیز دانشجویان مهندسی دریا در هر سه گرایش باید در دروس ریاضی و فیزیک قوی بوده و به زبان انگلیسی مسلط باشند. گفتنی است داوطلبان دختر از میان گرایش های مهندسی دریا تنها می توانند گرایش مهندس کشتی سازی را انتخاب نمایند.

• ویژگی

 

مهندسان دریایی بایدد بدانند که بعد از فارغ التحصیلی بیشتر کار آن ها روی کشتی است، به همین خاطر باید سختی هایی را لحاظ حجم کاری زیاد، دوری از خانواده و دیگر موارد را تحمل کند. یک مهندس دریا باید روحیه تطبیق دادن خود با شرایط محیط های ساحلی را داشته باشد. یکی از شرط های لازم برای ورود به این رشته مانند رشته های مرتبط با صنعت هوانوردی این است که از لحاظ آزمایشات پزشکی کاملا سالم باشند. به عنوان مثال قبل از پذیرش نهایی دراین رشته دانشجویان را از لحاظ اینکه عدم کوررنگی داشته باشند مورد معاینه قرار می دهند. از لحاظ درسی هم دانشجویان رشته دریا باید در دروس فیزیک، ریاضی و به خصوص زبان انگلیسی مهارت عالی داشته باشند.

یکی دیگر از شرایط چالش برانگیز مهندس دریا حضور ساعت ها در موتورخانه که دارای سیستم مکانیکی پیچیده و محیط نامطلوب است می باشد. مهندسان عمدتاً در شیفت چهار ساعته کار می کنند و مجبورند ساعت های اضافی کار تعمیر و نگهداری را انجام دهند. با این وجود ، در مواقع اضطراری ، ساعات کار می تواند ساعت ها بدون هیچ گونه استراحت بزرگ تمدید شود تا اینکه ماشین آلات / سیستم به حالت عادی برگردانده شود و هیچ گونه تهدیدی برای کشتی به وجود نیاید.

 

 

 

• گرایش

این رشته دارای 3 گرایش مهندسی کشتی، مهندسی کشتی سازی، مهندسی دریانوردی است. که داوطلبان دختر با توجه به شرایط کاری این رشته تنها می توانند گرایش مهندسی کشتی سازی را انتخاب کنند.

گرایش مهندسی کشتی

اگر شما به مدیریت علاقه دارید بهتر است که یک سری به اینجا بزنید. گرایش مهندسی کشتی شما را برای هدایت فنی، تعمیر و نگهداری و راه اندازی موتور کشتی آماده می کند.

در واقع به شما مسئولیت مدیریت و اداره فنی امور کشتی را می دهد.

گرایش کشتی سازی

اگر شما به محاسبات علاقه ‌مندید و دارای خلاقیت هستید بهتر است بدانید که گرایش کشتی سازی با هدف طراحی، محاسبه و نظارت بر ساخت و تعمیر کشتی ها، شناور ها، قایق ها، زیر دریایی ها و غیره طراحی شده است و در صورتی که شما جزء دسته افراد خلاق باشید برای طراحی و تولید بسیار فرد مناسبی هستید.

گرایش دریا نوردی

همانطور که از اسم این گرایش مشخص است دریانورد در واقع به همان کاپیتان گفته می شود، گرایش دریانوردی در اصل با جنبه های انسانی کشتی سر و کله می زند.

هدایت و رهبری کشتی، قسمت مدیریت نیرو های انسانی و امنیت نیرو ها و مسافران به گرایش دریانوردی بستگی دارد.

همچنین این رشته در مقطع دکتری بدون گرایش ارائه میشود

 

• گرایش های مقطع کارشناسی ارشد :

هیدرومکانیک و پیشرانش کشتی، ساخت و سازه‌های دریایی، ساخت در صنایع دریایی،خوردگی در محیط‌های دریایی و سازه‌های فراساحل گرایش‌های ارشد این رشته هستند

• گرایش های مقطع دکتری:

هیدرومکانیک کشتی‌، سازه کشتی، سازه های دریایی 

برخی دانشگاه های ایران در این زمینه

دانشگاه صنعتی شریف

دانشگاه صنعتی امیرکبیر

دانشگاه نوشیروانی بابل

دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر

دانشگاه خلیج فارس بوشهر

دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار

دانشگاه صنعتی مالک اشتر اصفهان

 

• دروس
• دروس پایه

ریاضی، معادلات دیفرانسیل، محاسبات عددی، فیزیک مکانیک، فیزیک، شیمی و خواص مواد، مبانی مهندسی برق، رسمی فنی، استاتیک، دینامیک، مقاومت مصالح، ترمودینامیک، مکانیک سیالات، طراحی اجزاء و ماشین، انتقال حرارت، کنترل اتوماتیک

 

• دروس اصلی و تخصصی و اختیاری :

 

دروس تخصصی گرایش دریا نوردی

ملوانی، اقتصاد دریایی حقوق و بیمه دریایی، ساختمان کشتی های تجاری، دستگاه های الکترونیکی و کمک ناوبری، دریانوردی ساحلی و تخمینی، دریانوردی نجومی، آرشیتکت کشتی (استاتیک)، آرشیتکت کشتی (دینامیک)، ماشین های محرکه و ماشین های فرع، قوانین راه و علوم دریایی، کار روی نقشه، تخلیه و بارگیری.

دروس تخصصی گرایش مهندسی کشتی

آرشیتکت کشتی، صافی های فرعی، شناخت کشتی، دریانوردی و ملوانی، الکترونیک ارتباطات، ماشین دریایی، کمک های اولیه، سیستم انتقال قدرت

دروس تخصصی گرایش مهندسی کشتی سازی

تکنولوژی کشتی، مهندسی دریا، آرشیتکت کشتی ( استاتیک)، آرشیتکت کشتی (مکانیک)، تحلیل سازه ها، علم مواد و شناخت فلزات، ماشین های محرکه، ریاضیات مهندسی، فیزیک موج

 

• فرصت

 

• مراکز محل فعالیت غیر مستقل:
• شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران
• سازمان بنادر و دریانوردی
• شرکت ملی نفتکش ایران
• کارخانه های کشتی سازی و …

 

 

 

• سطح درآمد:

 

میزان حقوق و درآمد این رشته با توجه به خصوصی یا دولتی بودن سازمان، سمت کاری، میزان سختی کار، سابقه کاری و سطخ تحصیلات متفاوت است. میانگین حقوق ماهانه مهندسین دریا در ایران 7 میلیون تومان است.

• وضعیت خارج از کشور

مهندسی دریا تشابهات زیادی با رشته‌هایی مانند طراحی سیستم‌های ناوبری، علوم دریایی، اقیانوس شناسی و مهندسی مکانیک دارد. در گذشته رشته مهندسی کشتی یکی از گرایش‌های مهندسی مکانیک بوده است، اما چند سالی است که دانشگاه‌های بین‌المللی رشته مهندسی کشتی و چند گرایش دیگر را تحت عنوان رشته مهندسی دریا ارائه می‌دهند.

متخصصین این رشته در صنایع مختلفی مانند شرکت‌های مهندسی دریا یا نیرو دریایی مشغول به کار خواهند شد و عمده فعالیت مهندس کشتی در کشتی روی آب و یا در کارخانه کشتی‌سازی، شرکت‌های مشاور و سازمان‌های وابسته به آن خواهد بود. به علاوه مهندسان دریا می‌توانند در شرکت‌های نفتی، نیروگاه‌های نفت و گاز دریایی، شرکت‌های استخراج کانی نیز کار کنند.

استخدام متخصصان این رشته عموما تحت عنوان مهندس کشتی، مهندس فروش، مهندس طراحی بندر (port engineer)، مشاور سوانح دریایی صورت می‌پذیرد.

اما اگر تمایل ندارید که به کشورهای آسیایی مهاجرت کنید، بهترین گزینه استرالیا خواهد بود. دانشجویانی که در استرالیا تحصیل می کنند، درصورتی که پس از اتمام تحصیل کار پیدا کنند، اقامت و سپس شهروندی استرالیا را دریافت خواهند کرد. به علاوه دولت استرالیا به منظور بهبود رتبه‌ی آموزشی کشور، بیشتر دانشگاه‌ها را موظف به ارائه‌ی بورسیه کامل کرده است. علاوه بر این‌ها، دسترسی کامل استرالیا به دریا، دوره کارآموزی و موقعیت کاری مناسبی را برای دانشجویان رشته مهندسی کشتی فراهم می‌کند

• دانشگاه های مطرح دنیا در این رشته :
• South Tyneside College
• Massachusetts Maritime Academy
• University of Michigan
• University of Melbourne
• University of British Columbia

 

• افراد موفق

مهندس محمد مونسان : از افراد برجسته در زمینه‌ی تألیــف و تـرجمه‌ی کتب مـرتبط با علوم دریایی، دارای مدرک کارشناسی رشته مهندسی کشتی سازی از دانشگاه امیرکبیر و کارشناسی ارشد مکانیک دریا از دانشگاه صنعتی شریف

 

• منابع

قلم چی

Iranianpath