مامایی
رشته مامایی رشته‌ای از گروه «علوم پزشکی و بهداشت» است که به حوزه بارداری و مشاوره بارداری می‌پردازد ،در واقع ماما یک متخصص بهداشت حرفه ای است که به زنان سالم در طول بارداری ، زایمان و پس از تولد نوزاد کمک می کند . این رشته را می توان از جمله رشته های پر مشقت اما مقدس نامید که از دیرباز تاکنون از محبوبیت خاصی برخوردار بوده و هست. ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ داﻧﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه، آﻣﻮزش، ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی، ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﺗﺸﺨﯿﺺ و درﻣﺎن اﺳﺘﻮار ﺷﺪه اﺳﺖ .
از قرن ها پیش هیپوکرات پزشک یونانی برنامه آموزش مامایی را در قرن پنجم قیل از میلاد شروع کرد . سراتوس پزشک رومی در قرن دوم میلادی مشخصات یک مامای خوب را شامل نیاز به تحصیل و دسترسی به دانش مامایی تعیین کرد.در سال 1452 میلادی آلمان اولین قانون در مورد مامایی در زمینه زایمان زنان را تصویب کرد .از سال 1298 ه.ش. آموزش مامایی در ایران برای نخستین بار شروع شد و تا سال 1308 ادامه داشت، مدتی این آموزشها متوقف شد و سپس در سال 1334 مجدداً رشته مامایی راه اندازی شد.
در این زمان دانشجویان 3 سال تحت آموزش پرستاری قرار می گرفتند و موفق به اخذ مدرکی معادل لیسانس پرستاری می شدند و بعد از گذراندن یک دوره 18 ماهه به آنها مدرک لیسانس واقعی پرستار ماما ارائه می شد.
مامایی یکی از زیرمجموعه‌های علوم پزشکی است که نقشهای بسیار گسترده‌ای اعم از نقش مشاوره‌ای، آموزشی، مراقبتی، حمایتی، درمانگری و تحقیقاتی است. البته تمامی این نقشها در ارتباط با مادر و کودک مفهوم پیدا می‌کند یعنی ماما به مشاوره قبل، بعد و هنگام ازدواج، آموزش نحوه تنظیم خانواده، مراقبت در دوران بارداری، زایمان طبیعی و مراقبت بهداشتی مادر و کودک و آموزش به دختران در زمینه بهداشت دوران بلوغ و بعد از آن می‌پردازد.
در مرحله بعد از زایمان نیز کنترل سلامت نوزاد و مادر و آموزش نحوه رسیدگی و چگونگی نگهداری فرزند بر عهده ماما است.
مرحله بعد نیز واحد بهداشت مادر و کودک است که در این مرحله تعیین وضعیت رشد و تکامل کودک شامل رشد فیزیکی و تکامل‌های اجتماعی، رفتاری و گفتاری از ۵ روزگی تا ۶ سالگی و واکسیناسیون کودک بر عهده ماما است. از سوی دیگر بخشی از کار ماما به زنان بر می‌گردد. در این بخش ماما در درمانگاههای زنان یا در مطب‌ها خصوصی به پیشگیریهای اولیه از سرطان دهانه رحم و پستان پرداخته یا در مراکز نازایی به عنوان مشاور نازایی فعالیت می‌کند
هدف:
هدف از رشته مامایی تربیت نیروی متعهد ، آگاه و متبحر در زمینه مامایی است که خدمات مامایی را در سطوح مختلف پیشگیری ، به عنوان یک فرد از اعضای تیم سلامت و یا به صورت مستقل به مددجویان ارائه نماید.
بازه:
- مشاوره قبل ، حین و بعد از ازدواج
- آموزش و نحوه تنظیم خانواده و پیشگیری
- مراقبت در دوران بارداری (رژیم غذایی – ورزش – داروهای گیاهی)
- زاﯾﻤﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ
- آموزش و مشاوره در زمینه ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ﻣﺎدر و ﮐﻮدک
- آﻣﻮزش ﺑﻪ دﺧﺘﺮان در زﻣﯿﻨﻪ ﺑﻬﺪاﺷﺖ دوران ﺑﻠﻮغ
- همکاری با پزشکان متخصص زنان برای زایمان طبیعی
- برگزاری کارگاه های ویژه برای قبل ، حین و بعد از بارداری که برخی از آن ها عبارتند از :
- زایمان در آب
- نحوه شیردهی نوزاد
- ورزش های دوران بارداری
توانایی:
- عشق و علاقه زیاد به کار خود
- صبر و حوصله زیاد
- باهوش و نکته سنج
- روابط اجتماعی بالا
- داشتن اعتماد به نفس
- تصمیم گیری سریع و درست در شرایط بحرانی
- مهارت های کار تیمی قوی و ابتکارعمل در کار کردن به تنهایی
- آرامش در شرایط پراسترس
- روحیه حمایت و پشتیبانی
- استقامت فیزیکی و ذهنی
- توان استفاده از دستگاه های پزشکی مربوط به کار خود
ویژگی های شخصیتی
- اجتماعی / امدادگر
- صادق
- قابل اعتماد
- نوع دوست
- مقاوم
برای موفقیت در این رشته لازم است
MBTI
ISFJ – برخی از تیپ های شخصیتی در مواجهه با یک کار طاقت فرسا و چندوجهی قدرت خود را از دست می دهند، اما مدافعان نه. توجه مدافعان به جزئیات یکی از بزرگترین نقاط قوت آنهاست و زمینه های جزئیات گرا مانند قانون، حسابداری، تجزیه و تحلیل داده ها و تحقیق می تواند در نقطه مقابل آنها قرار گیرد.
گرایش ها
گرایش های کارشناسی ارشد مامایی، شامل 6 گرایش به شرح زیر می باشد:
کارشناسی ارشد مامایی گرایش باروری
کارشناسی ارشد مامایی گرایش مامایی جامعه نگر
کارشناسی ارشد مامایی گرایش مدیریت مامایی
کارشناسی ارشد مامایی گرایش مشاوره در مامایی
کارشناسی ارشد مامایی گرایش آموزش مامایی
کارشناسی ارشد مامایی گرایش مامایی قانونی
در مقطع دکتری تخصصی در حال حاضر دو رشته دکتری مختص دانش آموختگان رشته های کارشناسی ارشد مامایی موجود است:
دکتری بهداشت باروری: دانش آموختکان این مقطع علاوه بر دارا بودن دانش و مهارت های مرتبط با سلامت باروری، جنسی و مامایی قادر خواهند بود به عنوان عضو هیئت علمی آموزشی جذب دانشگاه ها گردند. همچنین مسئولیت آموزش آکادمیک و پژوهش در حوزه های مربوطه را عهده دار شوند و در حیطه سیاست گذاری ها، مدیریت و برنامه ریزی های مرتبط با سلامت باروری با وزارت بهداشت همکاری نمایند.
دکترای مامایی: دانش آموختگان این مقطع علاوه بر دارا بودن مهارت های تخصصی در حوزه مامایی و به ویژه زایمان طبیعی قادر به انجام فعالیت به عنوان هیئت علمی در سطح دانشگاه ها بوده و می توانند آموزش تخصصی و آکادمیک در حیطه زایمان طبیعی و فیزیولوژیک را انجام دهند. همچنین علاوه بر انجام پژوهش و تولید علم در حیطه مربوطه، مدیریت در حوزه های مامایی را به عهده گیرند.
دانشگاه های ایران در حوزه مامایی
- دانشگاه علوم پزشکی تهران
- دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
- دانشگاه علوم پزشکی ایران
- دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
- دانشگاه علوم پزشکی شیراز
- دانشگاه علوم پزشکی زنجان
- دانشگاه علوم پزشکی کاشان
دروس پایه و تخصصی
دروس پایه:
ﺳﻠﻮل ﺷﻨﺎﺳﯽ و ﺑﺎﻓﺖ ﺷﻨﺎﺳﯽ ، ﺑﯿﻮﺷﯿﻤﯽ ، ﺗﺸﺮﯾﺢ ، ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژی ، اﯾﻤﻨﯽ ﺷﻨﺎﺳﯽ ، ﻣﯿﮑﺮوب ﺷﻨﺎﺳﯽ و اﻧﮕﻞ ﺷﻨﺎﺳﯽ
دروس اصلی:
آﺳﯿﺐ ﺷﻨﺎﺳﯽ اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ و ﻋﻤﻮﻣﯽ ، اﺻﻮل ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ و آﻣﻮزش ﺑﻬﺪاﺷﺖ ، داروﺷﻨﺎﺳﯽ ، اﺻﻮل و ﻓﻨﻮن ﭘﺮﺳﺘﺎری و ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ و روش اﻃﺎق ﻋﻤﻞ و زاﯾﻤﺎن ، آﻣﺎر ﺣﯿﺎﺗﯽ و روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ، رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ ، اﺻﻮل اﭘﯿﺪﻣﯿﻮﻟﻮژی و ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎ، زﺑﺎن ﺗﺨﺼﺼﯽ
دروس تخصصی:
اﺻﻮل ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻣﺎدر و ﮐﻮدک ، ﺗﺎرﯾﺦ ، اﺧﻼق و ﻣﻘﺮرات ﭘﺰﺷﮑﯽ ، ﺟﻨﯿﻦ ﺷﻨﺎﺳﯽ ، ﻣﻘﺮرات ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ، ژﻧﺘﯿﮏ ، ﺑﺎرداری و زاﯾﻤﺎن ، ﮐﺎراﻣﻮزی ﺑﺎرداری و زاﯾﻤﺎن ، آزﻣﺎﯾﺶ ﻫﺎی ﮐﺎرﺑﺮدی در ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ ، ﻧﻮزادان ، ﮐﺎرآﻣﻮزی ﻧﻮزادان ، ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎی ﮐﻮدﮐﺎن ، ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ و ﻣﻌﺎﯾﻨﺎت ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ، ﻓﯿﺰﯾﻮﭘﺎﺗﻮﻟﻮژی ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎی داﺧﻠﯽ ﺟﺮاﺣﯽ و ﻋﻔﻮﻧﯽ ، ﮐﺎرآﻣﻮزی ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎی داﺧﻠﯽ و ﺟﺮاﺣﯽ ، ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻣﺎدر و ﮐﻮدک و ﺧﺎﻧﻮاده ، ﮐﺎرآﻣﻮزی ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻣﺎدر و ﮐﻮدک و ﺧﺎﻧﻮاده ، ﺗﻐﺬﯾﻪ درﻣﺎﻧﯽ ﻣﺎدر و ﮐﻮدک ، رواﻧﭙﺰﺷﮑﯽ در ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ ، رادﯾﻮﻟﻮژی ، ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﯽ و اﻟﮑﺘﺮوﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژی در ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ و زﻧﺎن ، اﺻﻮل ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی آن در ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ ، ﺑﯿﺤﺴﯽ و ﺑﯿﻬﻮﺷﯽ و اﺣﯿﺎ در ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ ، ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎی زﻧﺎن و ﻧﺎﺑﺎروری ، اﺧﺘﻼل ﻋﻤﻞ ﺟﻨﺴﯽ و آﻣﻮزش ﻣﺸﺎوره آن ، ﮐﺎرآﻣﻮزی ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎی زﻧﺎن ، ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪ .
بازار کار رشته مامایی
در رابطه با بازار کار رشته مامایی باید بدانید که ماما می تواند در مراکز بهداشتی و طرح پزشک خانواده همچنین در بیمارستانها و زایشگاه و درمانگاه ها به عنوان مربی خدمات بهداشتی و مربی بهداشت مدارس همچنین به عنوان کارشناس بهداشت خانواده می تواند استخدام شود. همچنین فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد می توانند تحت عنوان سرپرست و مدیر بخش های درمانی سوپروایزر آموزشی در بیمارستان ها و ستادهای بهداشتی درمانی فعالیت کنند.
بعضی ها معتقد هستند که فرصت های شغلی مامایی خیلی کم و اندک است و تعداد زیادی کار هستند که در شاخه های نا مرتبط با رشته تحصیلی فعالیت می‌کنند و بعضی نظر مخالف این ایده دارند. اما به طور کلی ماما می تواند در مراکزی که با شغل او ارتباط دارد و همچنین در بیمارستانها درمانگاهها دانشگاهها و مراکز بهداشتی فعالیت خود را ادامه دهند.
در خارج از کشور ماماها علاوه بر مسئولیت نظارت بر روند زایمان – انجام زایمان طبیعی و خودبه‌خودی واژینال در بیمارستان و خارج از بیمارستان – مراقبت‌های بالینی مستمری را برای مراجعان در طول بارداری ارائه می‌دهند. پس از تولد، آنها به مراجعان و خانواده‌هایشان در مورد مراقبت از نوزاد مشاوره می‌دهند و به مدت شش هفته بر سلامتی مشتری و نوزاد نظارت می‌کنند. مهارت دستی برای کمک به مراجعان در هنگام زایمان و تولد و در کارهایی مانند تزریق، تنظیم IV، بخیه زدن اشک پرینه، و انجام معاینات فیزیکی مراجعان و نوزادان مورد نیاز است.
سطح درآمد:
رشته مامایی فرصت های شغلی متفاوتی دارد و فرد اگر پشتکار زیادی داشته باشد می تواند همزمان چند شغل داشته باشد. ماماهای که در بخش های دولتی کار می کنند حقوقی مطابق قانون مدیریت کشوری را دریافت می کنند. که آن حقوق هم بر اساس سابقه کاری، سطح تحصیلات، شیفت کاری تعیین می شود. ماماهایی که در بخش های خصوصی کار می کنند، متیوانند حقوق های بیشتری داشته باشند.
مهاجرت
با توجه به اینکه فرهنگ زایمان طبیعی در خارج از کشور یک فرهنگ دیرینه می باشد و بانوان فقط در صورت بیماری های خاص به پزشک زنان و بیمارستان مراجعه می کنند و بیشتر موارد بهداشت و درمان خود را با یک کارشناس مامایی در میان می گذارند و زایمان خود را در منزل انجام می دهند ، این رشته هم بازار کار خوبی دارد و هم از درآمد بالایی برخوردار است تا آن جا این رشته در بعضی از کشورها مثل انگلستان و استرالیا به عنوان یکی از شغل های پردرآمد محسوب می شود و در بسیاری از دانشگاه های دنیا ارائه می گردد.
دانشگاه های مطرح دنیا در این زمینه :
- Vanderbilt University
- Oregon Health and Science University
- University of Michigan–Ann Arbor
- University of Minnesota–Twin Cities
- Yale University
- University of California–San Francisco – San Francisco General Hospital
- University of Pennsylvania
افراد مطرح و تاثیرگذار این رشته:
- مریم مشایخ، دارنده مدرک دکترای مامایی ، یکی از اعضای جامعهمامایی کشور است که از سوی انجمن علمی مامایی ایران به عنوان مامای نمونه کشوری به صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (UNFPA) معرفی شده بود موفق به کسب عنوان مامای نمونه سازمان ملل و دریافت مدرک دکترای مامایی از این سازمان جهانی شد.
- admin
- مرداد 4, 1400
- 6:04 ب.ظ
