علم اطلاعات و دانش شناسی

معرفی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی

قبلا این رشته با عنوان کتابداری شناخته میشد اما امروزه این علم مباحث مفصلتری برای آموزش داره امروزه با سرعت گرفتن حرکت به سمت جامعه دانشی، اهمیت اطلاعات و دانش بیش از پیش آشکار شده است. یکی از مهم ترین اقشار متخصص که نقش تعیین کننده ای در جوامع دانشی ایفا می کنند، متخصصان اطلاعات و دانش شناسان هستند. این متخصصان با مطالعه ماهیت اطلاعات و دانش و تدوین مکانیزم هایی برای گردآوری، سازماندهی، اشاعه و مدیریت آن ؛ زمینه را برای پویایی جریان دانش در جامعه (اعم از سازمان ها و کل جامعه) فراهم می سازند.

علم اطلاعات (Information Science) زمینه مطالعاتی است که تا حدودی به دانش کتابداری (Library Science) نزدیک و شبیه است و به نوعی نام جدیدی برای رشته کتابداری به حساب می‌آید. به جای اینکه تنها روی کتابداری و ساماندهی دیجیتالی تمرکز شود، علم اطلاعات و دانش شناسی بر مدیریت، تجزیه-تحلیل و گسترش اطلاعات از طریق پردازش‌های محاسباتی و فناوری تکیه دارد.

علم اطلاعات یک حوزه میان رشته‌ای به حساب می‌آید که از سایر زمینه‌های مطالعاتی مثل علوم کامپیوتر، مدیریت، علوم اجتماعی، تحصیل و علوم انسانی مشتق شده است. اما علم اطلاعات بیش‌تر بر کاربران حقیقی و حقوقی اطلاعات و نیازهای اطلاعاتی آن‌ها تمرکز دارد. در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی موارد زیر روی اطلاعات پیاده‌سازی می‌شوند:

• تجزیه-تحلیل
• گردآوری اطلاعات
• طبقه‌بندی
• تغییر اطلاعات
• ذخیره‌سازی
• بازیابی اطلاعات
• جابجایی
• انتشار
• محافظت از اطلاعات

هدف اصلی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی تربیت افرادی است با مهارت های فراهم آوری، اشاعه اطلاعات و سازمان دهی به خوبی آشنا شوند و بتوانند اثر بخشی اطلاعات را در قالب های مختلف چه در شکل سنتی محض و چه در شکل محیط های کاملا دیجیتال به صورت کاملا موثر مدیریت نمایند  و هم چنین علاوه بر موارد گفته شده اهداف زیر نیز برخی از اهداف رشته کارشناسی علم اطلاعات و دانش شناسی می باشد:

 

تربیت متخصصان و مدیران کتابخانه های عمومی،دیجیتالی و دانشگاهی

تربیت مشاوران اطلاعاتی تمامی شرکت‌ها و سازمان‌ها

فعالیت در حوزه پژوهش های بنیادی و کاربردی مراکز مهم پژوهشی در سطح کشور

تربیت متخصصان و کارشناسان آرشیو به جهت حفظ بهتر میراث فرهنگی کشور و اشاعه آن‌ها

تربیت کارشناسان علم سنجی برای پیشرفت و گسترش رشد علمی در کشور و سطح بین‌الملل

تربیت متخصصان مدیریت اطلاعات به جهت مدیریت دانش سازمانی و اطلاعات مراکز پژوهشی

ویژگی های شخصیتی

ویژگی های  تحصیل در این رشته میشه به موارد زیر اشاره کرد :

• فردی منظم
• دارای مهارت های نوشتاری خوب
• توانایی کار با کامپیوتر
• دقت عمل بالا در ارائه خدمات به مشتریان
• توانایی برقراری ارتباط با افراد

• منظم / سنتی
• نوع دوست
• سازگار
• صبور
• همراه و یاری گر

گرایش ها:

گروه علم اطلاعات و دانش شناسی در حال حاضر در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشجو می‏پذیرد و در چشم‏انداز آتی، به یاری خداوند متعال و با توجه به امکانات فراهم آمده در صدد راه‏اندازی سایر گرایش های مقطع کارشناسی ارشد (علم‏سنجی، مدیریت آرشیو، نسخ خطی، دانشنامه‏نگاری، و ….) و دکتری می‏باشد.

 

 

 دروس پایه و تخصصی

دروس پایه:

• واژه پردازی2 / ریاضیات پیش دانشگاهی / زبان اختصاصی انگلیسی 1 و 2 / ریاضیات عمومی / مبانی سازمان و مدیریت / زبان عربی 1 و 2 / واژه پردازی 1 / روانشناسی عمومی / مبانی فلسفه / مبانی جامعه شناسی / تاریخ ادبیات ایران / تاریخ ادبیات جهان / مبانی رایانه و اصول برنامه نویسی / مقدمات زبان شناسی عمومی / شیوه های مطالعه

دروس تخصصی:

• اداره کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی / روش تحقیق و گزارش نویسی / مبانی اطلاعات و ارتباطات / کاربرد اینترنت در کتابخانه ها / آمارو احتمالات در کتابداری و اطلاع رسانی / برنامه نویسی کاربردی / آشنایی با طراحی پایگاه داده ها / آشنایی با صنعت چاپ و نشر / آشنایی با نمایه سازی / نشریات ادواری چاپی و الکترونیکی / مجموعه سازی / کارورزی 1 و2 و 3 و 4 / سازماندهی منابع اطلاعاتی 1و2و3و4و5  / مرجع شناسی عمومی 1و2 / مرجع شناسی تخصصی 1و 2 / اصول کار مرجع / ساختمان و تجهیزات کتابخانه / مواد و خدمات کتابخانه برای کودکان و نوجوانان / مقدمات کتابداری و اطلاع رسانی / پروژه پایانی / تاریخ تحول کتابخانه ها

بازار کار رشته علم اطلاعات

افراد بعد از فارغ التحصیلی در این رشته میتوانند در فعالیت های زیر مشغول به کار شوند:

• فعالیت در کتابخانه های عمومی،دانشگاهی و تخصصی
• خدمت رسانی در مراکز پژوهشی و سازمان های دولتی و خصوصی
• فعالیت در مراکز آرشیو و اطلاع رسانی مانند آرشیو فیلم،عکس،نقشه،پوستر،اسلاید و ویدیو
• فعالیت در مراکز اسناد و مدارک
• کار در موزه‌ها
• فعالیت در حوزه طراحی وب سایت‌ها و وبلاگ‌ها

 

مهاجرت

مدرک کارشناسی رشته کتابداری، مشاغل بسیاری را خارج از کتابخانه برای شما فراهم می کند. این دوره ها برای دانشجویانی ایده آل است که به آموزش، پژوهش و استفاده از رسانه و تکنولوژی علاقه مند هستند. با مدرک کارشناسی رشته کتابداری می توانید در کتابخانه ها مشغول به کار شوید، به عنوان دستیار پژوهشی، به محققان کمک کنید از منابع چاپی یا دیجیتال استفاده کنند و یا برای کتابخانه ها و سایر موسسات تحقیقاتی وب مستر (webmaster) طراحی کنید.

مقطع کارشناسی رشته کتابداری به دو صورت حضوری و آنلاین برگزار می شود و حدود ۴ سال طول می کشد. در دوره های حضوری می توانید از امکانات دانشگاه استفاده و محیط های کاری (نظیر کتابخانه، آرشیو اسناد و موزه ها) را تجربه کنید. دوره های آنلاین برای دانشجویانی که امکان تحصیل حضوری در دانشگاه ها را ندارند مناسب است، این دوره ها دانش لازم را در اختیار دانشجویان قرار می دهند اما امکان فراهم کردن تجربیات کاری را ندارند. صرف از نظر از نوع دوره، از اطلاعات و تجربیات مدرسین و اساتید استفاده کنید تا اینده شغلی بهتری را پیش رو داشته باشید.

دانشگاه های مطرح دنیا در این زمینه :

• The University of Sheffield
• University of North Carolina, Chapel Hill
• University of Illinois at Urbana-Champaign
• University of British Columbia
• Indiana University Bloomington
• Indiana University Bloomington
• (University of California, Berkeley (UCB
• University of Washington

 

 

 

دانشگاه های ایران در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی:

• دانشگاه علامه طبابایی
• دانشگاه الزهرا (س) – تهران (ویژه خواهران)
• دانشگاه خوارزمی – تهران (محل تحصیل کرج)
• دانشگاه شاهد – تهران
• دانشگاه فردوسی مشهد
• دانشگاه شهید چمران – اهواز
• دانشگاه اصفهان
• دانشگاه تبریز
• دانشگاه قم
• دانشگاه شهید باهنر – کرمان

 

افراد موفق در این رشته:

آقای دکتر عبدالرضا نوروزی

آقای دکتر حمزه علی نورمحمدی

خانم دکتر لاله صمـدی

منابع:

صفحه نخست