بهداشت مواد غذایی

افزایش تقاضا برای غذا و مواد پروتئینی دامی با رشد روز افزون جمعیت در کشور ما و همچنین جهان افزایش پیدا نموده است. تأمین نیازهای غذایی جامعه انسانی هم از لحاظ کمیت و هم از لحاظ کیفیت بسیار مهم می باشد. نکته مهم در تأمین غذا سلامت و بهداشتی بودن آن است، زیرا تغذیه به طور مستقیم با بهداشت و سلامت جامعه مرتبط می باشد.

هدف:

افزایش تولید و توسعه صادرات غیر نفتی برای نجات از اقتصاد تک محصولی اخیرا از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است. در همین راستا افزایش تولید فرآورده های غذایی دامی و دریایی برای تأمین نیازهای داخلی و حضور در تجارت جهانی مورد توجه زیادی قرار گرفته است.

رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی باهدف کنترل مواد غذایی از نظر سالم بودن، آلودگی، تقلبی نبودن، نحوه تهیه و نگهداری و مصرف نمودن آن تشکیل شده است. انجام آزمایش‌ های بیوشیمیایی و باکتری شناسی، نظارت بر تولید فرآورده‌ های غذایی و نحوه بسته‌ بندی مواد غذایی از دیگر فعالیت های فارغ التحصیلان این رشته دانشگاهی بشمار می آیند.

در واقع هدف از رشته بهداشت مواد غذایی تربیت افرادی است که بتوانند با داشتن درک درستی از ایمنی و بهداشت نظارت درستی بروری مواد غذایی داشته باشند و در زمینه بهبود و ارتقای بهداشت مواد کوشیده و موثر باشند. داوطلب این رشته باید فردی سختگیر باشد تا با دقت در کارش به ارتقای سطح بهداشت جامعه کمک کند.

بازه:

• اعمال بهداشت در واحدهای تولید فرآورده‌های غذایی با منشاء دامی و صنایع جنبی وابسته به آن
• همکاری در بازرسی بهداشتی گوشت در کشتارگاه‌های دام و طیور
• همکاری در بازرسی بهداشتی در مراکز توزیع فرآورده‌های غذایی و مواد خام دامی
• ارائه خدمات کارشناسی در آزمایشگاه‌های کنترل کیفی و بهداشتی مواد غذایی
• مسئولیت بهداشتی در مراکز جمع‌آوری شیر
• همکاری در بخش آموزش و تحقیقات بهداشت مواد غذایی
• مسئولیت بهداشتی در مراکز عرضه مواد غذایی
• همکاری در نظارت بهداشتی در مراکز صید و اسکله‌های صیادی

توانایی:

• توانایی و مهارت کار تیمی
• توانایی جسمانی مناسب
• تسلط به زبان انگلیسی
• تسلط نسبی و علاقه به زیست و شیمی
• دانش بالا در ریاضیات
• توانایی کار در کارخانه ‌ها و علاقه مند بودن به آن

ویژگی های شخصیتی:

• علاقه
• تمرکز بالا
• دقت و توجه
• جزئی نگر
• تحلیلگر
• متفکر

گرایش:

پس از پذیرش در رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی برای اخذ مدرک کارشناسی تقریباً باید ۱۳۷ واحد درسی گذرانده شود. این واحد های درسی شامل ۲۶ واحد دروس عمومی، ۲۰ واحد دروس پایه، ۴۴ واحد دروس اختصاصی، ۳۳ واحد دروس اصلی، ۲ واحد پروژه و ۱۲ واحد کارآموزی می شوند.

فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی این رشته تحصیلی در صورت تمایل می توانند در گرایش هایی که در ادامه به آن ها اشاره شده است، ادامه تحصیل دهند.

• بهداشت محیط
• بهداشت عمومی
• علوم تغذیه
• علوم و صنایع غذایی – (کنترل کیفی و بهداشتی)
• میکروبیولوژی
• علوم آزمایشگاهی
• مهندسی کشاورزی گرایش صنایع غذایی
• مهندسی شیمی – شیمی مواد غذایی
• بهداشت مواد غذایی با منشأ دامی
• بهداشت و بازرسی گوشت

دانشگاه های ارائه دهنده بهداشت مواد غذایی در ایران:

• دانشگاه فردوسی مشهد
• دانشگاه تخصصی فناوری های نوین آمل
• دانشگاه بوعلی سینا همدان
• دانشگاه ایلام
• موسسه غیرانتفاعی سنا – ساری

دروس پایه:

 شیمی آلی، بیوشیمی، فیزیولوژی، بافت شناسی، کالبدشناسی، آمار حیاتی، اصول و کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات.

دروس اصلی :

کالبدگشایی و آسیب شناسی نشخوارکنندگان، انگل شناسی مواد غذایی، باکتری شناسی اختصاصی و بیماری ها، قارچ شناسی و بیماری ها، ویروس شناسی و بیماری ها، بهداشت و پرورش دام و طیور، ماهی شناسی، پرورش و بیماری های آبزیان، سم شناسی مواد غذایی، اپیدمیولوژی، بیماری های مشترک انسان و حیوان تغذیه انسان، زراعت و باغبانی، بهداشت محیط.

دروس تخصصی :

زبان تخصصی، میکروب شناسی مواد غذایی، شیمی و بیوشیمی مواد غذایی، بهداشت و بازرسی گوشت دام و طیور، اصول نگهداری مواد غذایی، میکروب شناسی صنعتی مواد غذایی، عفونت ها و مسمومیت های غذایی، بهداشت و صنایع غذایی.

دروس کارآموزی :

کارآموزی در کارخانه های فرآوری گوشت، کارآموزی در آزمایشگاه های کنترل کیفیت مواد غذایی، کارآموزی در کارخانه های فرآوری غذاهای دریایی، کارآموزی در کارخانه های فرآوری شیر، کارآموزی در کشتارگاه های صنعتی دام و طیور، کارآموزی در کارخانه های تولید روغن، قند، غلات، کنسرو سازی، یا سرد خانه های مواد غذایی.

بازارکار رشته بهداشت مواد غذایی:

آینده شغلی و بازار کار رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی در زمینه های آموزشی، پژوهشی، مشاوره ای خدماتی و … می توان جستجو نمود. برخی از فرصت های شغلی رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی در ادامه آورده شده است:

• کارشناس بهداشت شیر و فرآورده های لبنی
• کارشناس کنترل کیفیت گوشت و فرآورده های گوشتی
• مسئول کنترل کیفیت آبزیان و فرآورده های شیلاتی
• کارشناس بهداشت تخم مرغ و عسل
• کارشناس بهداشت در کارگاه های بسته بندی مواد غذایی با منشأ دامی
• مسئول کنترل کیفیت و کارشناس بهداشت در سردخانه ها و مراکز نگهداری مواد غذایی
• کارشناس بهداشت در واحد های تبدیل ضایعات فرآورده های دام، طیور و آبزیان
• کارشناس آزمایشگاه کنترل کیفیت و بهداشت مواد غذایی دامی
• کارشناس نظارت بهداشتی در مراکز صید و اسکله های صیادی

به طور کل می توان گفت فرصت های شغلی فارغ التحصیلان این رشته دانشگاهی گسترده بوده و این کارشناسان در بسیاری از سازمان ها و ادارات دولتی و خصوصی می توانند مشغول به کار شوند.

سطح درآمد:

درآمد رشته دانشگاهی بهداشت مواد غذایی به دلیل گستردگی فرصت های شغلی می تواند مقادیر متفاوتی را در بر بگیرد. مهارت و تجربه و داشتن علم روز دنیا از نکاتی است که می تواند بر میزان درآمد این رشته مؤثر باشد. اشتغال در مراکز خصوصی و دولتی نیز حقوق و درآمد های متفاوتی خواهد داشت. معمولاً سازمان های دولتی حقوق و مزایایی از قبل مشخص شده توسط سازمان، به کارکنان خود پرداخت می کنند. مراکز خصوصی هم حقوقی بر مبنای تجربه و مهارت کارشناس، به وی پرداخت می کنند. درواقع هرچه تجربه کاری و دانش و مهارت فرد بیشتر باشد می تواند درآمد بیشتری کسب نماید.

مهاجرت:

مهاجرت با رشته بهداشت مواد غذایی امکان پذیر است زیرا امروزه اساسی ترین محصولات اقتصادی غذا است و تعداد کمی از کشورها به تولیدات غذایی و بهداشت آن اهمیت می‌دهند. چهار کشور برتر که در این رشته آموزشات عالی دارند عبارتند از : چین و هند و آمریکا و برزیل.که لازمه مهاجرت به این کشورها داشتن مدرک کارشناسی با معدل حداقل 15، نمره زبان آیلتس حداقل 7 یا معادل آن که در بعضی از دانشگاه ها نمره 6.5 هم قابل قبول می‌باشد امکان پذیر است.

دانشگاه های مطرح دنیا در بهداشت مواد غذایی:

• دانشگاه جیانگنان(چین)
• دانشگاه کشاورزی چین
• دانشگاه و پژوهشگاه واخِنینگِن (هلند)
• دانشگاه صنعتی جنوبی چین
• دانشگاه ججیانگ(چین)
• دانشگاه کشاورزی نانجینگ(چین)
• دانشگاه ماساچوست در امهرست(آمریکا)
• دانشگاه کامپیناس(برزیل)

افراد مطرح و تاثیرگذار این رشته:

• دکتر گیتی کریم: بنیان‌گذار رشته تخصصی بهداشت مواد غذایی