رشته شیمی محض، به بررسی ساختار، خواص، ترکیبات، ترکیبات شیمیایی و واکنشهای شیمیایی مواد مختلف میپردازد. این رشته، علوم شیمی را در مقیاس کوچک و جزئی بررسی میکند و برای این منظور از ابزارها و تجهیزات پیشرفته شیمیایی، مانند طیفسنجی، کروماتوگرافی، دستگاههای نانوتکنولوژی و … استفاده میشود.
هدف:
این رشته به عنوان یکی از رشتههای پایه و اساسی علوم شیمی شناخته میشود و مواردی که در ادامه گفته شده، از مهمترین اهداف این رشته است:
- فهم بهتری از جهان پیرامون: شیمی محض درک بهتری از خصوصیات ماده، ویژگیهای طبیعت و جهان پیرامون ما به ما میدهد.
- ایجاد اصول لازم برای تحقیقات پیشرفته شیمی: آشنایی با شیمی محض، مبانی و اصول لازم برای تحقیقات پیشرفته در شاخههای دیگر شیمی را فراهم میکند.
- فرصتهای شغلی بسیار زیاد: آشنایی با شیمی محض، به فارغالتحصیلان فرصتهای شغلی گستردهای را در زمینههای مختلفی، مانند تحقیق و توسعه، طراحی دارو، مهندسی شیمی، صنایع پتروشیمی و … ارائه میدهد.
- ایجاد آگاهی از مسائل محیط زیستی: شیمی محض باعث میشود تا فرد، بتواند بهترین راهکارهای احترازی، مانند کاهش آلایندههای هوا، آب و خاک را درک و پیاده کند.
- رشته تحصیلی بسیار پرکاربرد: شیمی محض به عنوان رشتهای پرکاربرد و مورد استفاده در بسیاری از صنایع مختلف شناخته میشود.
بازه:
فارغالتحصیلان از این رشته، به دلیل داشتن دانش گسترده در زمینه شیمی، میتوانند در پژوهشهای پیشرفته شیمیایی مشارکت کنند. آنها میتوانند در آزمایشگاههای تحقیقاتی، مراکز علمی و تحقیقاتی و دانشگاهها فعالیت کنند. همچنین، فارغالتحصیلان این رشته در صنایع مختلف مانند پزشکی، پتروشیمی، داروسازی و معدنی نقشهای مهمی را ایفا میکنند که میتواند شامل توسعه داروهای جدید، بهبود فرایندهای تولید و کشف مواد جدید با خصوصیات منحصر به فرد باشد
رشته شیمی محض همانند رشته های فیزیک، زیست و ریاضی در دسته رشته های علوم بنیادی و علوم پایه ای قرار می گیرد. این رشته رابطه تنگاتنگ و مهمی با کلیه شرکت ها و کارخانه های تولیدی در صنایع مختلف دارد. توجه داشته باشید که با توجه به نیاز ضروری این مراکز به نیروهای مختصص در امور تحقیقات و کنترل فرآیند ها، همیشه نیازمند به یک کارشناس شیمی توانا می باشند.
تفاوت شیمی محض و شیمی کاربردی:
همانطور که گفتیم، شیمی محض به بررسی مفاهیم نظری شیمی میپردازد. این رشته به دنبال فهمیدن مکانیسمها، ساختارها و ویژگیهای مواد در سطح مولکولی است. محققان در این زمینه به تحقیقات پایهای میپردازند تا به فهم بهتری از جهان ماده برسند. به عبارت دیگر، شیمی محض به دنبال پاسخهایی به سوالاتی است که “چرا” و “چگونه” چیزها به گونهای خاص عمل میکنند.
در مقابل، شیمی کاربردی بیشتر به کاربردهای عملی و صنعتی شیمی میپردازد. این رشته به دنبال راهحلهایی است که میتوان با استفاده از دانش شیمی به مسائل واقعی پاسخ داد. به عبارت سادهتر، شیمی کاربردی به سوال “چه کاری میتوان با این دانش انجام داد؟” پاسخ میدهد.
توانایی:
رشته شیمی محض برای افرادی مناسب است که علاقه به کارهای تحقیقاتی داشته و قابلیت آن را دارند که در محیط های آلوده و شرایط سخت کار انجام دهند. افرادی که درک بالایی از نظریه های علمی داشته و می توانند پی به مفاهیم علم بپردازند، مناسب برای این رشته هستند. در این رشته، افراد به دنبال حل کردن و رفع مسایل مربوط به علم در جهان هستی هستند.
ویژگی ها:
- استعداد و علاقه در دروس ریاضی، شیمی و فیزیک
- توانایی تحلیل و یادگیری قواعد و قوانین شیمیایی
- توجه به جزئیات و دقیق بودن
- قابلیت انجام کارهای تیمی و گروهی
- علاقه به کار طولانی مدت در فضای آزمایشگاه
- داشتن هوش فضایی و هندسی بالا
- علاقه به درک عمیق مفاهیم پایهای و نظریات علم شیمی
- علاقهمندی به پژوهش و تحقیقات
تحصیل و گرایش ها:
کارشناسی یا لیسانس شیمی محض ۴ سال (۸ ترم تحصیلی) طول میکشد و دانشجویان طی این دوره باید ۱۳۷ واحد درسی تئوری و آزمایشگاهی را بگذرانند؛ در این رشته تا مقطع دکتری امکان ادامه تحصیل وجود دارد.
دانشگاه های ارائه دهنده شیمی محض در ایران:
- دانشگاه سراسری تهران
- دانشگاه رازی کرمانشاه
- دانشگاه شهید بهشتی تهران
- دانشگاه خوارزمی تهران (محل تحصیل کرج)
- دانشگاه شهید چمران اهواز
- دانشگاه سراسری اصفهان
- دانشگاه سراسری هرمزگان
دروس پایه و اصلی:
ریاضی، شیمی، فیزیک، آزمایشگاه شیمی عمومی، آزمایشگاه فیزیک عمومی،ایمنی در آزمایشگاه، ریاضی در شیمی، شیمی آلی، آزمایشگاه شیمی آلی، شیمی تجزیه، آزمایشگاه شیمی تجزیه، شیمی فیزیک، آزمایشگاه شیمی فیزیک، شیمی معدنی، آزمایشگاه شیمی معدنی، زبان تخصصی شیمی، شناسایی ترکیبات آلی، آزمایشگاه شناسایی ترکیبات آلی
دروس تخصصی:
اصول تصفیه آب و پساب های صنعتی، شیمی آلی فلزی، شیمی فیزیک آلی، طیفسنجی مولکولی، روشهای جداسازی در شیمی، شیمی پلیمر
گرایش های ارشد و دکترای شیمی محض:
- شیمی فیزیک
- شیمی معدنی
- علوم و تکنولوژی پلیمر
- شیمی پلیمر
- شیمی کاتالیست
- آموزش شیمی
- نانو شیمی
بازار کار شیمی محض:
امکان کار در صنایع مختلفی چون پزشکی، رادیو شیمی، پتروشیمی، داروسازی، نفت، گاز و صنایع معدنی برای فارغالتحصیلان این رشته فراهم است. از جمله فرصت های شغلی رشته شیمی محض میتوان به حوزههای کاری زیر اشاره کرد:
- مدیریت، کارشناس یا مسئول فنی واحدهای تولید مواد شیمیایی
- سرپرست، کارشناس یا مدیر خط تولید در شرکتهای دارویی
- آموزش عملی یا تئوری در مدارس، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی
- کارشناس تحقیق و توسعه در شرکتهای دانش بنیان
- تولید مواد شیمیایی برای ارائه طرح های پژوهشی و تحقیقاتی
- مشاوره در زمینه بهینهسازی فرآیند تولید مواد شیمیایی
- سرپرست، کارشناس یا مدیر کنترل کیفیت شرکتها و کارخانههای تولیدی
- کارشناس توسعه و تحقیقات
- آزمایشگاههای مرتبط با کارخانهها و معاونت غذا و دارو
سطح درآمد:
همانطور که گفتیم، درآمد رشته شیمی محض به فاکتورهای مختلفی مانند سطح تحصیلات، تخصص، شهر محل کار، زمینه کاری، نوع کار (روزانه یا شیفتی) و مهارتهای فرد بستگی دارد.
مهاجرت:
رشته شیمی یکی از رشتههای با پذیرش آسان تو کشورایی مثل استرالیا، کانادا، اتریش و … برای مقطع بالاتر از کارشناسی است. پذیرش گرفتن با توجه به معدل دوره لیسانس، دانشگاه محل تحصیل و عوامل دیگه با دریافت توصیهنامه علمی از اساتید دوره کارشناسی کاملا امکان پذیره، اما گرفتن بورسیه تحصیلی یا دریافت کمک هزینه تحصیلی و موارد این چنین، نیازمند تلاش و کوشش بیشتریه.برای ادامه تحصیل تو خارج از کشور، باید با زبان خارجی کشور مورد نظر و همچنین زبان انگلیسی آشنایی خوبی داشته باشید. علاوه بر این، برای اثبات آشنایی با زبان انگلیسی هم به شرکت تو آزمونای بینالمللی و معتبر زبان خارجی مثل تافل، آیلتس و دولینگو نیاز دارید.
دانشگاه های مطرح دنیا در شیمی محض:
- Harvard University
- University of Massachusetts Amherst
- Stanford University
- University of California, Berkeley
- Swiss Federal Institute of Technology Lausanne
افراد مطرح و تاثیرگذار این رشته:
- دیمیتری مندلیف: مندلیف نه تنها یک نابغه شیمی، بلکه به علوم دیگری از جمله زمین شناسی، هوا شناسی و سایر رشته ها نیز علاقه داشت. او ظاهراً در خواب به جدول تناوبی عناصر رسید، که در آن الگوهایی را بین مواد شیمیایی مختلف مشاهده نمود که می توانست به ترتیب خاصی مرتب شوند. این شیمیدان هنوز با دانستن همه عناصری که اکنون در زمینه های مختلف بکار می رود، شکافهایی در جدول باقی گذاشت که بعداً باید پر می شدند. به این ترتیب، او نه تنها زمینه را برای پیشرفتهای آینده در شیمی فراهم کرد، بلکه در واقع آنها را نیز پیش بینی نمود.
- ماری کوری: ماری کوری اولین زنی بود که برنده جایزه نوبل فیزیک شد. در سال 1911، پس از برنده شدن جایزه نوبل شیمی، کوری اولین کسی بود که برنده دو جایزه نوبل شد. او هنوز تنها زنی است که به این دستاورد علمی رسید و تنها فردی است که دو جایزه نوبل را در چندین علوم دریافت کرد.