زیست شناسی دریا

رشته دانشگاهی زیست شناسی دریا کمتر از ۲ دهه است که به دانشگاه های ایران وارد شده است. این رشته دانشگاهی به عنوان یک حوزه ی تحصیلی میان رشته ای به حساب می آید. به دلیل ویژگی های فیزیکی و شیمیایی محیط های آبی مختلف در دریا ها و اقیانوس ها، دانش زیست شناسی با کمک علوم دیگر به مطالعه ویژگی های زیست شناسی این محیط ها پرداخته و خصوصیات جانداران دریایی، روابط آن ها با یکدیگر و روابط آن ها با عوامل محیطی را مورد مطالعه قرار می دهد.

هدف:

در واقع هدف از ایجاد این رشته دانشگاهی، مطالعه دنیای زنده در دریاها و اقیانوس ها می باشد. این رشته تحصیلی به مطالعات گسترده ای در زمینه ی : مشاهده و حفاظت از گیاهان، جزیره‌ های مرجانی، جلبک ها و موجودات دریایی و بسیاری از تحقیقات و مطالعات علمی دیگر می پردازد. این رشته تحصیلی رشته ای تحقیقاتی و جذاب بوده و مسیر نوینی را در راه علم روشن می نماید.

گرایش رشته دانشگاهی زیست شناسی دریا از گرایش های رشته زیست شناسی بوده و فعالیت های آبزی پروری، بیولوژی آبزیان و خواص محیط های آبی را مورد مطالعه قرار می دهد. این رشته بر خلاف دو گرایش علوم گیاهی و علوم جانوری که زندگی موجودات خشکی را مورد مطالعه قرار می دهند، به بررسی و شناخت گیاهان و جانوران آبزی می پردازد. این گرایش از گرایش های علوم پایه بوده و هدف این رشته آموزش و تربیت محققان و کارشناسان متخصص در زمینه زیست دریاست.

رشته زیست شناسی دریا مطالعه ارگانیسم های دریایی ، رفتارها و تعامل آنها با محیط می باشد . زیست شناسان دریایی برای درک موجودات دریایی ، اقیانوس شناسی بیولوژیکی و زمینه های مرتبط با اقیانوس شناسی شیمیایی ، فیزیکی و زمین شناسی را مطالعه می کنند .

بیولوژی زیست شناسی یک محیط بسیار گسترده است ، بنابراین اکثر محققان گرایش مورد علاقه خاص خود را انتخاب و در آن تخصص می یابند. تخصص ها می توانند براساس گونه ، گروه ، رفتار ، روش یا اکوسیستم خاص انجام شوند .

گرايش زيست دريا علاوه بر بررسي فيزيولوژي آب زيان ، به مطالعه ي اكولوژي دريا ، يعني بررسي آلودگي آب درياها و تاثير آن بر محيط دريا مي پردازد . دنياي زير آب ها دنياي بسيار اعجاب آور و شگفت انگيزي است.دنياي كه در آن بزرگ ترين جانوركره ي زمين ، يعني نهنگ زندگي مي كند ، موجودي كه گاه تا 15تن وزن و 27متر طول دارد 0هم چنين خطر ناك ترين ,باهوش ترين,زيباترين وبي آزارترين جانوران كره ي زمين در همين محيط پر رمز و راز حضور دارند 0

بازه:

• زیست شناس دریا پژوهش ها و تحقیقاتی انجام می دهد که هم برای نسل کنونی و هم برای نسل ‌های آینده مفید خواهد بود.
• این متخصصان معضلات زیست ‌محیطی دریا را مطالعه نموده و این فرصت را دارند که طبیعت مادر را مورد بررسی قرار دهند.
• زیست بوم دریایی را که شامل دریاها و اقیانوس‌ها و برخی مناطق شور مانند دهانه‌ی ورودی رود خانه‌ها است مورد مطالعه قرار می دهند.
• این محققان در جستجوی دارو های فعال زیستی با استفاده از جمع ‌آوری اسفنج ها می باشند.
• شمارش و دسته ‌بندی گونه‌های دریایی از وظایف دیگر این زیست ‌شناسان می باشد.
• تأثیر زیست ‌محیطی فرایندهای صنعتی را بررسی، مشاهده و نظریه ‌پردازی می‌نماید.
• در زمان کاهش ماهی گیری حالت تعادل ماهی ‌ها را پیش بینی می‌کند.
• تحقیق در مورد چگونگی بهره‌مند شدن انسان از گونه‌های دریایی
• کشف روش‌های مختلف به دست آوردن سوخت زیستی از جلبک
• مطالعه در مورد توانایی آن‌ها برای تغییر جنسیت
• مطالعه چگونگی آسیب رساندن نشت نفت به موجودات دریایی
• مطالعه تأثیر دریاها و اقیانوس‌ها روی زمین

توانایی:

• علاقه به محیط‌های آبی و جانوران دریایی
• – توانایی شناسایی و بررسی موضوعات زیست‌شناسی جانوری و اقیانوس‌شناسی
• – مهارت‌های تحقیق و پژوهش و تجزیه و تحلیل داده‌ها
• – توانایی کار تیمی و همکاری با سایر محققان و متخصصان حوزه‌های مرتبط

ویژگی های شخصیتی

درواقع هدف اين گرايش تربيت كارشناسان و محققان زيست درياست  ،افرادي كه بايد عاشق كشف حقايق پديده هاي طبيعي باشند . شايد بتوان در رشته هايي كه جنبه ي فني يا اجرايي دارند بدون عشق و علاقه ي بسيار موفق شد و حتي شغلي نيز در همان زمينه پيدا كرد  ،اما يك محقق نمي تواند بدون عشق و علاقه اي وافر با دشواري هاي كارهاي تحقيقاتي دست و پنجه نرم كند و در نهايت موفق شود

علاقمندی به آب و جانوران ، روحیه قوی برای کار کردن در شرایط جوی نامطلوب ، پژوهشگر ، خلاق از مهمترین ویژگی های علاقمندان این رشته میباشد

MBTI

ISFP  – فراد با تیپ شخصیتی ماجراجو، آزمایش‌کنندگان پرشوری هستند و چه از آن آگاه باشند و چه ندانند . با چشم انداز منحصر به فرد خود و تمایل ساده خود به خود بودن، هنرمندان طبیعی، موسیقی دانان و عکاسان و همچنین طراحان از همه رشته ها هستند.

گرایش ها

 علاقه‌مندان به این رشته تحصیلی می توانند گرایش های مختلفی را انتخاب کنند و به ادامه تحصیل بپردازند. گرایش های این رشته به شرح زیر می باشند:

گرایش گیاهان دریا، گرایش بوم شناسی دریا، گرایش آلودگی دریا، گرایش جانوران دریا.

گرایش گیاهان دریا

این گرایش از زیست دریا به آشنایی به مسائل مربوط به گیاهان دریایی همچون جلبک ها، درختچه های آبی و جنگل ها می پردازد. مطالعه و آموزش محیط زندگی گیاهان دریایی و نحوه رشد و تکثیرشان در این گرایش قرار گرفته است.

گرایش بوم شناسی دریا

مطالعه و شناخت موجودات آبزی مانند انواع گیاهان و جانوران آبزی در این گرایش قرار گرفته است. محل زندگی موجودات دریایی و تغییرات احتمالی (تغییراتی که موجب کم یا زیاد شدن موجودات دریایی می شود شود) به وجود آمده در محیط زندگی‌شان، در این گرایش مورد بررسی قرار می گیرد.

گرایش آلودگی دریا

اندازه گیری آلاینده های موجود در آب مانند : نیترات، نیتروژن، سرب و میزان مواد معدنی در این گرایش از زیست شناسی قرار می گیرد. همچنین این گرایش به سنجش میزان آلودگی دریا و تأثیر آن بر محیط زندگی موجودات آبزی می پردازد.

گرایش جانوران دریا

این گرایش به مطالعه ی ساختار موجودات دریایی، انواع و نحوه زندگی‌شان پرداخته و آن ها را مورد مطالعه قرار می دهد               

دانشگاه های ایران در حوزه زیست شناسی دریا

دانشگاه شهید بهشتی

دانشگاه دریانوردی چابهار

دانشگاه گیلان

دانشگاه هرمزگان

دانشگاه آزاد واحد تهران شمال

دروس پایه و تخصصی

شیمی‌، ریاضی‌، فیزیک‌، آمار زیستی‌، شیمی‌ آلی‌، بیوشیمی‌، زیست‌ سلولی‌ و مولکولی‌، ژنتیک‌، اکولوژی‌، تکامل‌ موجودات‌ زنده‌، تالوفیت‌ها، فیزیولوژی‌ جانوری‌، میکروبیولوژی‌، بافت‌ شناسی‌، جنین‌ شناسی‌، جانور شناسی‌، ریخت‌زایی‌ و اندام‌ زایی‌ در گیاهان، سیستماتیک‌ گیاهی، فیزیولوژی‌ گیاهی‌، رشد و نمو گیاهی‌، بیوفیزیک‌، ویروس‌ شناسی‌، زیست‌ شناسی‌ پرتوی‌، تشریح‌ و مرفولوژی‌ گیاهی‌، اکولوژی‌ عملی‌.

لیمنولوژی‌، ماهی‌شناسی‌، انگل‌ ها و بیماری‌های‌ انگلی‌ آبزیان‌، شناخت‌ کف‌زیان‌، اصول‌ و تکثیر و پرورش‌ آبزیان‌، اکولوژی‌ آبزیان‌.

بازار کار رشته زیست شناسی دریا

بازار کار و آینده شغلی رشته دانشگاهی رشته دانشگاهی زیست شناسی دریا را در محیط هایی مرتبط با آب می توان جستجو نمود. فرصت های شغلی این رشته برای این متخصصان در کشور ما ایران به راحتی میسر نبوده و فارغ التحصیلان باید مهارت و دانش کافی در این زمینه داشته باشند. گرایش زیست دریا علاوه بر بررسی فیزیولوژی آبزیان به مطالعه اکولوژی دریا یعنی بررسی آلودگی آب دریا‌ها و تأثیر آن بر محیط دریا می‌پردازد. محل های شغلی که فارغ التحصیلان این رشته می توانند در آن فعالیت کنند در ادامه آورده شده است :

• مراکز پرورش ماهی
• مراکز تحقیق بر روی ارزش مواد غذایی دریایی

• اشتغال درشیلات (برای حفظ بعضی از گونه‌های آبزیان در حال انقراض مانند : ماهی ازون برون یا ماهی سفید)

• دانشگاه ها و آزمایشگاه های تحقیقاتی

سطح درآمد:

درآمد رشته دانشگاهی زیست شناسی دریا بیشتر از همه به محل اشتغال بستگی خواهد داشت. عامل مؤثر دیگر در میزان درآمد این رشته تحصیلی مهارت و دانش است. هرچه دانش و مهارت این کارشناسان بیشتر باشد می توانند فرصت های شغلی بیشتر و درآمد بیشتری نیز کسب کنند.

مهاجرت

بسیاری از افراد برای تحصیل در رشته زیست شناسی برای دانشگاه های خارج از کشور اپلای می کنند. شناخت مدارک و اطلاعاتی درباره دوره های درسی به دانشجویان کمک زیادی در این روند خواهد کرد. به عنوان مثال اپلای از کاردانی به کارشناسی زیست شناسی به طور کلی برای دانشجویانی در نظر گرفته شده است که قصد تحصیل در یک برنامه ۴ ساله زیست شناسی، پیش پزشکی و یا پیش دامپزشکی را دارند. برخی دیگر از برنامه های کاردانی رشته زیست شناسی نیز رشته های علوم بهداشت را برای دانشجویانی در نظر گرفته است که می خواهند به زمینه هایی مانند مراقبت های بهداشتی یعنی پرستاری و یا ورزش درمانی بپردازند. متقاضیان برای اپلای در مقطع کاردانی ملزم به داشتن دیپلم دبیرستان و یا معادل آن هستند و همچنین باید نمرات SAT و ACT را برای دانشگاه مورد نظر خود ارسال کنند. دانشجویان در طول ۲ سال کاردانی خود باید در دوره های کارآموزی شرکت کرده و در آزمایشگاه ها حضور پیدا کنند. زیست شناسی، ریاضیات، شیمی، زیست شناسی محیطی و میکروبیولوژی از مهم ترین برنامه های کاردانی در این رشته است.

زیست شناسان چگونگی تعامل موجودات با یکدیگر را مطالعه می کنند. آن ها تحقیقاتی را انجام می دهند تا درک بهتری از فرایندهای زیستی زندگی داشته باشند سپس آن ها را در تولید فرایندها یا محصولات جدید اعمال می کنند. بنابراین داشتن تحصیلات آکادمیک از اصلی ترین الزامات مورد نیاز برای این فرایندها است. دانشجویانی که قصد اپلای در مقطع کارشناسی زیست شناسی را دارند نیاز به دیپلم یا معادل آن را پیدا می کنند و افراد باید نمرات SAT و ACT را به همراه کپی از مدرک دیپلم دبیرستان، ریز نمرات آن و ترجمه آن ارسال کنند. دوره های کارشناسی زیست شناسی شامل عواملی است که بر سیستم های پیچیده ی زیست محیطی اثر می گذارد. علاوه بر آن متقاضیان ملزم به شرکت در دوره های آزمایشگاهی هستند. اصلی ترین حوزه های رشته زیست شناسی در سطح کارشناسی شیمی، زیست شناسی مولکولی، آشنایی با محیط زیست و گیاه شناسی است.

دانشگاه های مطرح دنیا در زیست شناسی دریا:

• دانشگاه چالمرز- سوئد
• دانشگاه کرنفیلد
• دانشگاه صنعتی دلف- هلند
• کالج سلطنتی دانشگاه دورهام
• مؤسسه دریایی ایرلند

افراد مطرح و تاثیرگذار این رشته:

• یوهان یورت: دانشمند در زمینه زیست شناسی دریایی اهل نروژ بود. وی همچنین برندهجوایزی همچون مدال الکساندر اگسیز شده‌است.