مهندسی ساخت و تولید

• تعریف

رشته مهندسی ساخت و تولید از رشته‎ های مهندسی می ‏باشد که در بسیاری از مفاهیم با رشته ‎های دیگر مهندسی از قبیل مهندسی مکانیک، برق، صنایع و مواد اشتراک دارد. مهندسی ساخت و تولید به توانایی طراحی و برنامه ‎ریزی فعالیت ‎های تولیدی، تحقیق و توسعه ابزار، فرآیند‎ها، ماشین‎ ها و تجهیزات، به منظور استفاده صحیح و بهینه از آن‏ها برای تولید باکیفیت با کمترین هزینه می ‎پردازد.مهندسان ساخت و تولید روش ساخت فراورده را طراحی می‌کنند. آن‌ها باید به اندازهٔ کافی با روش‌های متنوع تولید مانند برش فلزات، شکل دهی، مونتاژ، بازرسی و تست آشنا باشند تا بتوانند روند تولید را طرح‌ریزی کنند و برای یافتن بهترین شرایط کارکرد تحقیق کنند. ممکن است آن‌ها ابزارها و ماشین‌های مخصوصی طراحی کنند و برای بهبود بخشیدن به روش‌های تولید کنونی نوآوری‌هایی به خرج دهند. آن‌ها استانداردهای کارها را تعیین می‌کنند و مراحل تولید را هماهنگ می‌کنند تا روند همواری را از دریافتن مواد اولیه تا صادر کردن قطعات ساخته شده تضمین کنند. آن‌ها باید تجهیزات، نیروی انسانی و امکانات را در یک سیستم که فراورده‌های با کیفیت را به‌طور کارامد تولید می‌کند، به خوبی متحد کنند.
با توجه به نیاز کشور به توانمندسازی دانش‌آموختگان بومی خود، علاوه بر توانمندی‌های بالفعل آنها، در تدوین و طراحی فرایندهای ساخت در جهت خودکفائی کشور، کمیته تخصصی مکانیک از گروه فنی مهندسی وزارت علوم و آموزش عالی، در یکصد و شصتمین جلسه شورای عالی برنامه‌ریزی مورخ 18/03/1368 ، رشته مهندسی ساخت و تولید را برای اجرا در دانشکده‌های مهندسی مکانیک، به تصویب رسانید.

• هدف

هدف از رشته مهندسی ساخت و تولید تربیت کارشناسانی است که با بکار بردن تکنولوژی مربوط به ماشین ابزار ، ابزارسازی ، ریخته گری ، جوشکاری ، فرم دادن فلزات و طرح کارگاه یا کارخانه تولیدی ؛ آماده کار در زمینه ساخت و تولید ماشین آلات صنایع (کشاورزی، نظامی ، ماشین سازی ، ابزارسازی ، خودروسازی هوائی و …) باشند.

 

• بازه فعالیت
• از دانش خود در ریاضیات، علوم پایه و علوم مهندسی برای حل مسائل مهندسی ساخت و تولید استفاده می کند
• آزمایش‌های مورد نظر را طراحی می کند و نتایج آن را به خوبی تشریح می کند
• کار کردن با کامپیوتر و نرم‌افزارهای مربوطه برای طراحی، تحلیل و جمع‌آوری اطلاعات
• انتقال اطلاعات و ایده ها با رسانه‌های نوشتاری، گفتاری یا تصویری به دیگران
• فعالیت برای تحلیل یک مسئلهٔ مهندسی به عنوان عضوی از یک گروه
• همواره باید به دنبال دانش باشد تا اطلاعات خود را بروز نگه دار
• شبیه ­سازی و حل به کمک نرم ­افزار و یا ارائه مدل ­های تجربی و آزمایشگاهی
• توانایی تحلیل نتایج بدست آمده از شبیه ­سازی.
• توانایی بسط دادن نتایج بدست آمده از مسائل کوچک به ابعاد بزرگ و صنعتی.
• بررسی اقتصادی بودن طرح پیشنهادی
• طراحی محصول، ابزارهای تولیدی و طراحی فرآیندهای با درنظر گرفتن امکان ساخت و مسائل اقتصادی مربوطه
• مدلسازی ، طراحی ، تحلیل و ساخت به کمک نرم افزارهای مربوطه
• توانایی بهینه سازی (با در نظر گرفتن مسائل اقتصادی و زیست محیطی)
• فعالیت در قالب پروژه­ های گروهی و چند رشته­ ای

 

 

• توانایی
• تسلط بر مفاهیم ریاضی و علوم مهندسی
• خلاقیت ذهنی برای ایده‎پردازی و طراحی
• توانایی کار با نرم‌افزارهای مربوطه این رشته
• توانایی کار با ابزارآلات کاربردی در این رشته
• توانایی تحلیل مسائل مربوطه و ارائه راهکارهای مناسب

 

• ویژگی
• واقع گرا / عمل گرا
• پژوهش گر / علمی
• جزئی نگر
• متفکر و تحلیل گر

 

• گرایش

ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکتری امکان پذیر می باشد. فارغ التحصیلان این رشته در کارشناسی، می‎توانند برای تحصیلات تکمیلی در سایر گرایش‎های مهندسی مکانیک به ادامه تحصیل بپردازند.

 

برخی دانشگاه های ایران در این رشته  به صورت زیر است :

• موسسه غیر انتفاعی کار (محل تحصیل واحد رفسنجان استان کرمان)
• موسسه غیرانتفاعی احرار – رشت
• دانشگاه غیر انتفاعی علوم و فنون مازندران – بابل
• موسسه غیر انتفاعی علوم و فنّاوری آریان – امیرکلا بابل
• دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

 

 

• دروس
• دروس پایه:

ریاضی عمومی 1، ریاضی عمومی 2، معادلات دیفرانسیل، برنامه ‎نویسی کامپیوتر، فیزیک پایه مهندسی مکانیک و حرارت، فیزیک پایه مهندسی الکتریسیته و مغناطیس، آزمایشگاه فیزیک پایه مهندسی مکانیک و حرارت، شیمی عمومی، محاسبات عددی

• دروس اصلی و تخصصی و اختیاری :

اصول ریخته گری ، ماشین های کنترل عددی ، کارگاه ماشین های کنترل عددی ، کارگاه اصول ریخته گری ، توانائی ماشینکاری ،کارگاه توانائی ماشینکاری ، کاربرد برق و الکترونیک ، آز-کاربرد برق و الکترونیک ، طراحی و ساخت قید و بندها ، کارگاه طراحی و ساخت قید و بندها ، اصول عملیات حرارتی ، آز-اصول عملیات حرارتی ، تکنولوژی روش های جوشکاری ، کارگاه تکنولوژی روش های جوشکاری ، تولید مخصوص ، کاربرد هیدرولیک و سیستم های بادی ، آز-کاربرد هیدرولیک و سیستم های بادی ، طراحی و ساخت به کمک کامپیوتر ، طراحی قالب های پرس ، ماشین ابزار انیورسال 1و2 ، ماشین ابزار تولیدی ، کارگاه ماشین ابزار انیورسال 1و2 ، سیستم های اندازه گیری ، پروژه تخصصی ، مقاومت مصالح 1و2 ، دینامیک ، ترمودینامیک ، مکانیک سیالات ، ارتعاشات ، انتقال حرارت ، طراحی اجزاء 1و2

 

 

• فرصت

 

• مراکز محل فعالیت غیر مستقل:
• صنایع خودروسازی
• صنایع کشاورزی
• صنایع هوایی
• صنایع تسلیحاتی
• کارخانجات ساخت و تولید ماشین آلات
• صنایع ابزار سازی

 

• مراکز محل فعالیت مستقل:

• تأسیس کارگاه یا راه اندازی کارخانه تولیدی در زمینه ساخت و تولید ابزارآلات

 

 

 

• سطح درآمد:

رشد مسایل مهندسی، گرایش به سمت تولید داخل و ایجاد تکنولوژی تولید تجهیزات و وسایل در داخل کشور و روی آوردن به خدمات مهندسی در داخل کشور به علت محدودیت های ارزی و کاهش درآمدهای نفتی، باعث رشد چشمگیر بازار کار ساخت و تولید در ایران شده است. درآمد هر فرد با توجه به محیط و محل کار و میزان سختی کار ، سمت ، سابقه و تحصیلات او متفاوت می باشد.

• وضعیت خارج از کشور:

وضعیت تحصیل و کار برای افرادی که بخواهند در این رشته در خارج از کشور مشغول شوند، در کشورهای پیشرفته از نظر تکنولوژی در این زمینه همچون ایالات متحده آمریکا، کانادا، آلمان، فرانسه و انگلستان بسیار عالی می ‎باشد. برای ادامه تحصیل در این رشته در مقاطع بالاتر (ارشد و دکتری) امکان اخذ حمایت ‎های مالی از دانشگاه‎ های معتبر دنیا، بشرط رزومه قوی افراد، وجود خواهد داشت.

• دانشگاه های مطرح دنیا در این رشته :
• (Massachusetts Institute of Technology (MIT
• Cambridge
• NUS Singapore
• Texas State
• Georgia Southern University
• Tennessee State University
• Miami University
• University of Nottingham
• University of Ontario
• University of Calgary
• افراد موفق

جانگ هون چان: استاد تمام دانشگاه MIT در این رشته و از افراد مشهور در این زمینه

دنیل فری: استاد تمام دانشگاه MIT در این رشته در دانشکده مکانیک

 

• منابع

 

• wikipedia.org
• topuniversities.com
• mit.edu
• iust.ac.ir
• tabrizu.ac.ir
• سازمان سنجش آموزش کشور
• وزارت علوم