گفتار درمانی

گفتار درمانی یا پاتولوژی گفتار و زبان یکی از شاخه های توانبخشی می باشد که به آسیب شناسی اختلالات مربوط به گفتار و زبان و بلع می پردازد.در واقع گفتاردرمانگر، ارتباط درمانگر است. به طور کلی هر فردی (در هر سنی) در ارتباط برقرار کردن بخصوص از طریق گفتار و زبان مشکل داشته باشد نیاز به مراجعه به گفتاردرمانی دارد. کار گفتار درمانگر ارزیابی، تشخیص و درمان این افراد است.
در سال ۱۹۱۰ گفتاردرمانی در سیستم مدرسه ای ایالات آمریکا (شیکاگو-دیترویت و نیویورک) تأسیس شد و در سال ۱۹۱۳یک روانکاو (بلانتون) اولین کلینیک گفتاردرمانی را در دانشگاه ویسکونزین راه اندازی کرد پس از آن در سال ۱۹۲۴ اولین برنامه آموزش دانشگاهی در رشته آسیب شناسی گفتار در دانشگاه IOVA ایجاد شد ؛ در ادامه درسال ۱۹۲۵جامعه ای تحت عنوان جامعه مطالعه ی اختلالات گفتاری آمریکا تأسیس شد که بالاخره درسال ۱۹۷۸نام آن به انجمن گفتار –زبان و شنوایی آمریکا ASHA تغییر یافت.
رشته گفتاردرمانی اولین بار در سال 1352 در مدرسه عالی توانبخشی و رفاه اجتماعی تأسیس شد و با پذیرش دانشجو در دوره کارشناسی شروع به کار کرد. پس از انقلاب این رشته برای 5 دوره آزمایشی به کاردانی و سپس کارشناسی ناپیوسته تغییر یافت. در سال 1362 دوباره به کارشناسی پیوسته تبدیل شد.

هدف:

هدف از این دوره آموزشی دستیابی به عوامل و راهکارهایی برای افزایش سلامت گفتار و زبان در جامعه استوار است. محتوای این دوره بر این باور تنظیم شده است که برخورداری آحاد جامعه از سلامت گفتار و زبان، علاوه بر اقدامات بالینی، نیازمند توجه به کرامت و حقوق انسانی، رعایت اخلاق اسلامی و در نظر گرفتن ویژگی های قومی و فرهنگی است.می توان گفت گفتاردرمانگر به اختلالات زبانی که بخشی از فرایندهای مغزی است و اختلالات گفتاری که بخشی از عملکرد اندام های سر و صورت است، می پردازد. همچنین حیطه ی بسیار مهم دیگری که در آن فعالیت می کند “بلع” می باشد. ارزیابی و درمان اختلالاتی مانند: لکنت زبان – اختلالات تلفظی و تولیدی – اختلالات صوت (صدا) – اختلالات یادگیری – آسیب شنوایی – آفازی (زبان پریشی) – گفتار فلجی -ارتباط مکمل و جایگزین – شکاف کام و لب – بیش فعالی–اوتیسم – کم توانی ذهنی–بلع از جمله حیطه های کاری گفتار درمانگر است.

بازه:

آموزش به بیمار و خانواده او جهت پیشگیری از بروز اختلالات گفتار و زبان و یا تشدیدآن
شناسایی افراد مبتلا به اختلالات گفتار و زبان در جامعه
ارائه توصیه ها و آموزش های لازم جهت پیشگیری از بروز اختلالات گفتار و زبان در سطح جامعه
مشاوره با مراجعین در رابطه با مشکلات مختلف گفتار و زبان آنها
مشاوره با اعضای تیم توانبخشی درباره اختلالات گفتار و زبان مراجعین
شناسایی تاثیر اختلال گفتار و زبان بر جنبه های روانی، ذهنی و اجتماعی فرد مبتلا و خانواده ان
شناسایی عوامل محیطی، جسمی و خانوادگی موثر در تشدید و یا بهبود اختلال در هر بیمار
شناسایی نیاز بیمار و خانواده او برای ارجاع به سایر متخصصین
شناسایی جنبه ها و ابعادی که آسیب گفتار و زبان تلقی می شوند و به گفتاردرمانی نیاز دارند.

توانایی:

افرادی که به خدمات گفتار درمانی نیاز دارند، در طیف سنی گسترده ای قرار دارند. از نوزاد تازه متولد شده ی نارس تا یک فرد ۹۰ ساله ای که پس از سکته مغزی توانایی صحبت کردن را از دست داده است. پس فردی می تواند گفتاردرمانگر خوب و موفقی باشد که توانایی برقراری ارتباط با افراد در سنین مختلف را داشته باشد
همچنین باید انعطاف پذیری و خلاقیت بالایی داشته باشد، زیرا افراد با سطح توانایی و فرهنگ متفاوت ممکن است به خدمات گفتاردرمانی نیاز داشته باشند. هیچ دو فرد کم شنوایی مثل هم نیستند. پس گفتاردرمانگر باید با خلاقیت و انعطاف پذیری خود، توانایی تغییر برنامه درمانی را متناسب با شرایط مراجع داشته باشد. حتی برخی از کودکانی که مراجعه می کنند، ممکن است مشکلات رفتاری داشته باشند و به درمان مستقیم جواب ندهند.
گفتاردرمانگر باید توانایی این را داشته باشد که یک برنامه درمانی مناسب با شرایط ویژه ی کودک را طراحی و اجرا کند. به طور کلی سرعت پیشرفت برخی مراجعین در رشته های توانبخشی، آهسته می باشد. به همین دلیل درمانگری می تواند موفق باشد که صبر و حوصله لازم را داشته باشد.
در برخی موارد، ممکن است فردی با یک زبان دیگر مانند ترکی یا کُردی به خدمات گفتار درمانی احتیاج داشته باشد، پس آشنایی با لهجه ها و ویژگی های زبان های دیگر می تواند یک امتیاز برای فرد محسوب شود.

ویژگی:

اجتماعی/ امدادگر
پژوهشگر/ علمی
قابل اعتماد
نوع دوست
صادق
همراه و یاری گر

تحصیل:

امکان ادامه تحصیل تا مقطع دکترا وجود دارد.

فارغ التحصیل دوره کارشناسی گفتار درمانی علاوه بر گفتار درمانی در مقطع کارشناسی ارشد در رشته های زیر نیز می تواند به ادامه تحصیل بپردازد:
اپیدمیولوژی ، آمار زیستی ، انفورماتیک پزشکی ، ارزیابی فناوری سلامت (HTA) ، سلامت سالمندی ،علوم تشریحی ، مدیریت توانبخشی

همچنین فارغ التحصیل دوره کارشناسی ارشد گفتار درمانی علاوه بر گفتار درمانی در مقطع دکتری در رشته های زیر نیز می تواند به ادامه تحصیل بپردازد:
سالمند شناسی ، سلامت و رفاه اجتماعی ، اپیدمیولوژی ، علوم اعصاب ، مشاوره توانبخشی

دانشگاه های ارائه دهنده رشته گفتار درمانی در ایران:

دانشگاه علوم پزشکی تهران
دانشگاه علوم پزشکی ایران
دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی – تهران
دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
دانشگاه علوم پزشکی تبریز
دانشگاه علوم پزشکی مشهد
دانشگاه علوم پزشکی سمنان
دانشگاه علوم پزشکی بابل
دانشگاه علوم پزشکی همدان

دروس پایه:

دروس رشته گفتار درمانی را می توان به سه بخش تقسیم کرد. ۱- دروس عمومی رشته گفتار درمانی ۲- دروس اختصاصی رشته گفتار درمانی ۳- دروس کارورزی

دروس تخصصی:

اصول توانبخشی- زبان شناسی و آوا شناسی- فیزیک صوت- روانشناسی کودک و نوجوان- الگوهای پردازش کفتار و زبان- روانشناسی رشد- روانشناسی زبان – رشد روانی حرکتی و اختلالات آن

بازازکار و فعالیت:

مهمترین مزیت رشته گفتار درمانی این است که شما می توانید در بخش خصوصی فعالیت داشته باشید. بازار کار این رشته هنوز در بخش خصوصی پر نشده است. از مزیت های دیگر این رشته این است که جای پیشرفت در این شغل زیاد است اگر شما فرد مبتکر ، خلاق و با تلاشی باشید در این رشته می توانید موفق باشید و شاید نیاز نداشته باشید در بخش دولتی شاغل باشید.از مهمترین معایب این رشته این است که استخدام دولتی آن بسیار کم است. متاسفانه بخش دولتی بیشتر نیاز خود را از طریق نیروی طرح و سرباز امریه برطرف می کند. یکی دیگر از معایب رشته گفتار درمانی قرار نگرفتن خدمات این رشته در بیمه های پایه است. مراجعان زیادی هستند که نیاز به این خدمات دارند ولی به دلیل عدم توانایی مالی امکان حضور در جلسات را ندارند.نیاز به گفتاردرمانی و میزان فارغ التحصیلان تناسب نسبی دارند و حتی در بسیاری از مناطق نیاز به گفتاردرمانگر وجود دارد..
افزایش روز افزون عواملی مانند آلودگی هوا، مواد افزودنی غذاها، ازدواج فامیلی، بیماری های صعب العلاج، جهش های ژنی و بسیاری دیگر از عوامل باعث آسیب هایی می شوند که فرد نیاز به توانبخشی پیدا می کند لذا نیاز به حضور متخصصین توانبخشی وجود خواهد داشت که گفتار درمانی نیز بخشی از آن است.
از آنجایی که نمودار جمعیتی به سمت جمعیت میانسال رو به حرکت است لذا امکان دارد در آینده نیاز به خدمات توانبخشی در تمامی حیطه ها در جامعه بیشتر شود.

مراکز محل فعالیت غیرمستقل :

مراکز توانبخشی
درمانگاه ها
مراکز بهداشت
مراکز آموزش و پرورش استثتنایی
خانه های سالمندان
بیمارستان ها

مراکز محل فعالیت مستقل:

تأسیس کلینیک خصوصی

سطح درآمد:

فارغ التحصیلان این رشته بسته به نوع فعالیت، تجربه ومهارت و… دارای درآمد های متفاوتی هستند.

مهاجرت:

رشته گفتار درمانی در خارج از کشور با نام های زیر و در کشورهای ذکر شده ارائه می گرد:
1. اختلالات ارتباطی (Communication Disorders) در آمریکا، استرالیا و آلمان
2. آسیب شناسی گفتار و شنوایی (Speech Pathology and Audiology) در آمریکا، استرالیا و کانادا
3. آسیب شناسی گفتار و زبان (Speech and Language Pathology ) در کشور های آمریکا، استرالیا، کانادا و اغلب مراکز معتبر دانشگاهی جهان

دانشگاه های مطرح دنیا در این زمینه:

Vanderbilt University
Northwestern University
Purdue University–West Lafayette
University of Pittsburgh
University of Wisconsin–Madison
University of Arizona
University of Iowa
University of Kansas

افراد مطرح و تاثیرگذار این رشته:

بلانتون: روانکاوی که اولین کلینیک گفتاردرمانی را در دانشگاه ویسکونزین راه اندازی کرد.
دکتر خدایار: اولین مرکز گفتار درمانی در ایران که کار خود را بر روی اختلال بلع و تغذیه ای نوزادان بستری در بیمارستان توسط سر کار خانم خدایار شروع کرده است.
دکتر هوشنگ دادگر: استادیار دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران

گفتار درمانی

درباره گروه آموزشی مشاوره ای راعی