مهندسی انرژی

تعریف

رشته مهندسی انرژی به صورت تخصصی در زمینه انرژی فعالیت داشته و ارتباط بسیار نزدیکی با رشته‎ هایی چون مهندسی برق، مکانیک، شیمی و فیزیک دارد. این رشته در راستای مطالعه مبحث انرژی با دید مهندسی شامل مباحثی از قبیل منابع، تولید، انتقال، تبدیل، کاربردها و حفاظت از انرژی می ‏باشد. همچنین، با توجه به اهمیت، محدودیت و بحران‎ های جهانی حول محور انرژی، انرژی‎ های تجدیدپذیر جایگاه ویژه ‎ای در این رشته پیدا کرده‎ است.
بشر از زمان استفاده از آتش در حال انتقال انرژی از یک شکل به شکل دیگر بوده است. رفته رفته و با وجود اهمیت یافتن مساله انرژی در تمامی سطوح برای جوامع، میزان بازدهی تبدیل انرژی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. بحران نفت در سال 1973 میلادی و بحران انرژی در سال 1979 میلادی باعث توجه هرچه تمام ‎تر به محدودیت انرژی گشت. پس از آن، کشورهای مختلف، قوانین خاصی را در زمینه انرژی به تصویب رساندند. در این زمینه می‎ توان به وضع قوانینی توسط دولت ایالات متحده آمریکا در دهه 1970 میلادی به منظور افزایش بازدهی انرژی اشاره کرد.

هدف

مهندسی انرژی مبانی علوم و مهندسی پایه را برای تحلیل سطوح مختلف انرژی مانند منابع ، استخراج ، انتقال و تبدیل و توزیع انرژی به کار می گیرد .هدف از رشته مهندسی انرژی تربیت افرادی نخبه در این زمینه می‎باشد که با بکارگیری خلاقانه مفاهیم مربوط به انرژی در کاربردهای مختلف آن در بخش‎های صنعت، حمل و نقل و غیره و با در نظر گرفتن محدودیت‎ های زیست‎ محیطی و اقتصادی، مشکلات موجود در سطح انرژی را حل کرده و برای پیشرفت در این زمینه ایده و راهکار ارائه دهند.

بازه فعالیت
طراحی سیستم‎ های انرژی
ممیزی انرژی
اقتصاد و مدیریت انرژی
مسائل زیست ‎محیطی انرژی
مدل‎سازی سیستم ‎های انرژی
انرژی ‎های تجدید پذیر
انرژی هسته ‎ای
نیروگاه ‎ها

توانایی

پایه قوی در دروس ریاضی و فیزیک
مسلط به زبان انگلیسی
علاقمند به علوم مهندسی و مفاهیم انرژی
علاقمند به نوآوری و ایجاد تحول
خلاقیت کافی برای حل مسائل و مطالب مختلف مربوط به انرژی
توانایی کار با نرم‌افزارهای مربوطه

ویژگی

جستجوگر
خلاق
صبور
پژوهشگر / علمی
عمل گرا
متفکر و تحلیل گر
نوآور

گرایش

امکان ادامه تحصیل برای فارغ التحصیلان این رشته در کارشناسی، تا مقطع دکتری وجود دارد. فارغ التحصیلان این رشته در کارشناسی، می‎ توانند برای تحصیلات تکمیلی در گرایش ‎های مربوط به مهندسی انرژی مانند سیستم‎ های انرژی، تکنولوژی ‎های انرژی، انرژی‎ های تجدیدپذیر ادامه تحصیل دهند.

بر طبق مصوبه وزارت علوم، این رشته در مقطع کارشناسی دارای سه گرایش سیستم ‎های انرژی، تکنولوژی ‎های انرژی، انرژی ‎های تجدید پذیر می ‌باشد. در هنگام ورود به مقطع کارشناسی، گرایش ‎ها از هم جدا نمی ‎شوند‌. این اتفاق در سال ‎های آینده تحصیل در این مقطع رخ می‎دهد.

گرایش های مقطع کارشناسی ارشد :
گرایش سیستم‎ های انرژی: از مباحث مطرح در این گرایش مباحث مربوط به چرخه تولید، انتقال و توزیع انرژی می‏ باشد.
گرایش تکنولوژی ‎های انرژی: این گرایش از رشته مهندسی انرژی به روش‎ های مختلف طراحی و شبیه ‎سازی سیستم‏ های تبدیل انرژی و مباحث مرتبط با آن‎ ها می ‎پردازد.
گرایش انرژی‎ های تجدید پذیر: مباحث مربوط به این گرایش از رشته مهندسی انرژی، استفاده از انرژی‎ های پاک و قابل بازیابی مانند انرژی نور خورشید، باد، امواج اقیانوس ‎ها و انرژی زمین‎ گرمایی می‎باشد.

گرایش های مقطع دکتری:
گرایش مدل سازی انرژی
گرایش فناوری انرژی
گرایش انرژی ‎و محیط زیست

در گروه آزمایشی علوم تجربی، پذیرش در رشته مهندسی انرژی صرفاً بر اساس سوابق تحصیلی می‎باشد.

برخی دانشگاه های ایران در این زمینه

دانشگاه صنعتی امیرکبیر – تهران
دانشگاه صنعتی قم
دانشگاه مهندسی فنّاوریهای نوین – قوچان
موسسه غیر انتفاعی ارشاد – دماوند (محل تحصیل واحد تهران)
موسسه غیرانتفاعی نبی اکرم (ص) – تبری

دروس
دروس پایه

ریاضی عمومی 1، ریاضی عمومی 2، معادلات دیفرانسیل، فیزیک عمومی 1، فیزیک عمومی 2، آزمایشگاه فیزیک 1، آزمایشگاه فیزیک 2، شیمی عمومی، آزمایشگاه شیمی عمومی، مبانی برنامه‌ سازی کامپیوتری، آمار و احتمال مهندسی، محاسبات عددی، ریاضی مهندسی

دروس اصلی و تخصصی و اختیاری :
دروس اصلی (مشترک همه گرایش ‎ها): ترمودینامیک مهندسی 1، ترمودینامیک مهندسی 2، مکانیک سیالات، آزمایشگاه ترمودینامیک و حرارت، انتقال حرارت، آزمایشگاه مکانیک سیالات، سیستم ‎های انرژی الکتریکی 1، سیستم ‎های انرژی الکتریکی 2، آزمایشگاه سیستم ‎های انرژی الکتریکی، مقاومت مصالح، کنترل، زبان تخصصی، برنامه ‎ریزی ریاضی، مبانی اقتصاد، اقتصاد‌سنجی، استاتیک، کارآموزی، پروژه، نقشه‎ کشی صنعتی
دروس تخصصی (مشترک همه گرایش ‎ها): تبدیل انرژی، مبانی انتگراسیون فرآیند، ممیزی انرژی، آثار زیست ‎محیطی انرژی، مبانی انرژی ‌های تجدید‌پذیر، اقتصاد مهندسی، آزمایشگاه کنترل، مبانی تحلیل سیستم ‌های انرژی پزشکی، مبانی انرژی هسته ‌ای، آزمایشگاه ممیزی انرژی، علم مواد، سوخت احتراق، الکترونیک
دروس تخصصی اختیاری گرایش سیستم ‎های انرژی: مبانی قابلیت اطمینان و تحلیل ریسک، سیستم ‎های تولید همزمان، اصول کارایی انرژی، مبانی سیاست ‌گذاری انرژی، مقدمه ‌ای بر تحلیل اگزرژی، مهندسی فرآورش، انتقال و توزیع نفت و گاز
دروس تخصصی اختیاری گرایش تکنولوژی‎ های انرژی: اصول کار نیروگاه ‎های آبی، فناوری هیدروژن و پیل سوختی، اصول کار نیروگاه‎ های حرارتی، سیستم ‌های تولید همزمان، مقدمه ‌ای بر تحلیل اگزرژی، مهندسی فرآورش، انتقال و توزیع نفت و گاز
دروس تخصصی اختیاری گرایش انرژی ‎های تجدیدپذیر: مبانی قابلیت اطمینان و تحلیل ریسک، انرژی خورشیدی، انرژی بادی، انرژی زیست ‌توده، انرژی زمین ‌گرمایی، مهندسی فرآورش، انتقال و توزیع نفت و گاز

فرصت

با توجه به نیاز روزافزون و دائمی به انرژی و تکنولوژی ‎های مربوطه، فرصت ‎های شغلی فراوانی برای فارغ التحصیلان نخبه این رشته هم در داخل کشور و هم در سایر کشورهای دنیا فراهم می ‎باشد.

مراکز محل فعالیت غیر مستقل:
وزارت نفت
وزارت نیرو
شرکت بهینه سازی مصرف سوخت
سازمان انرژی های نو ایران(سانا)
سازمان بهره وری انرژی
سازمان استاندارد ایران
شرکت های صنایع نیروگاهی

مراکز محل فعالیت مستقل:

تأسیس شرکت خصوصی در زمینه طراحی سیستم های انرژی تجدید پذیر و صنایع نیرو

سطح درآمد:

میزان درآمد اشخاص به المان ‎های بسیاری از قبیل شرکت/موسسه/دانشگاهی که شخص در آن فعالیت می ‎کند، نوع قرارداد، میزان تحصیلات، تخصص، خلاقیت و قدرت ذهنی، ادامه زندگی در داخل و یا خارج از کشور بستگی دارد.

وضعیت خارج از کشور

وضعیت تحصیل و کار برای افرادی که بخواهند در این رشته در خارج از کشور مشغول شوند، در کشورهای پیشرفته از نظر تکنولوژی در این زمینه همچون ایالات متحده آمریکا، کانادا، آلمان، فرانسه، انگلستان و فنلاند بسیار عالی می‎باشد.

دانشگاه های مطرح دنیا در این رشته :
University of California, Berkeley
Stanford University
(Massachusetts Institute of Technology (MIT
Imperial College London
ETH Zurich
Pennsylvania State University
University of Texas at Austin
Georgia Institute of Technology
(California Institute of Technology (Caltech
KTH Royal Institute of Technology

افراد موفق

ایلان ادلر: استاد تمام دانشگاه کالیفرنیا، برکلی در این رشته و از افراد مشهور در این زمینه

منابع

www.wikipedia.org

www.topuniversities.com

www.psu.edu

www.berkeley.edu

سازمان سنجش آموزش کشور

وزارت علوم

پروفایل سنتر

سایت کانون قلم چی

مهندسی انرژی

درباره گروه آموزشی مشاوره ای راعی