علم فقه اصولاً به وظایف و حقوق انسان در برابر خداوند و نیز سایر اجزاء هستی می پردازد. بنابراین در رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، مسایل گوناگون اقتصادى، اجتماعى و سیاسى جامعه با مراجعه به احکام و حقوق اسلامى مورد بررسى و مطالعه قرار میگیرد و وظایف و حقوق انسان از دیدگاه شریعت الهی مشتمل بر رابطه میان انسان و خدا، رابطه انسانها با یکدیگر یا وظایف انسان نسبت به خود و طبیعت بررسی می شود.
دانش فقه قدیمیترین رشته از دانش های دینی و اسلامی است که پایههای آن در زمان نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام نهاده شده است. این دانش تا پیش از تأسیس دانشگاه در ایران اصلیترین دانش مورد توجه در حوزههای علمیه بوده و اکنون نیز طلاب حوزههای علمیه فقه را به عنوان محوریترین درس حوزوی میآموزند.
هدف رشته فقه و حقوق اسلامی آموزش حقوق مبتنی بر فقه اسلامی ، فرهنگ و عرف اسلامی – ایرانی و مسائل حقوقی جدید به منظور ارتقاء دانش حقوق اسلامی می باشد و برای رفع نیازمندی های قضایی ، وکالت دعاوی ، مشاوره و کارشناسی حقوق در قوه قضاییه ، وزارتخانه ها و دستگاه های اجرایی و بخش خصوصی در جهت کمک به احقاق حقوق اشخاص در سطح داخلی و بین المللی ، کارشناسان آشنا با مبانی اسلامی را تربیت می کند. ضرورت و اهمیت تشکیل این دوره نیاز کشور به داشتن قضاوت ، وکلا و کارشناسان حقوقی آشنا با مبانی فقه اسلامی در سطح داخلی و بین المللی است از این رو ایجاد و اجرای درست این رشته می تواند نیازهای کشور را در این زمینه تأمین کند.
- مسایل گوناگون اقتصادى، اجتماعى و سیاسى جامعه با مراجعه به احکام و حقوق اسلامى مورد بررسى و مطالعه قرار میگیرد و وظایف و حقوق انسان از دیدگاه شریعت الهی مشتمل بر رابطه میان انسان و خدا، رابطه انسانها با یکدیگر یا وظایف انسان نسبت به خود و طبیعت بررسی می شود.
- برقراری ارتباط با مخاطبان و تأثیرگذاری فرهنگی و معنوی ، انتقال یافته ها و اقناع آن ها
- تبیین ، تدریس و ترویج معارف اسلامی و پاسخگویی به سؤالات و شبهات مرتبط
- بررسی حقایق، یا تهیه اسناد و مدارک حقوقی
- اجرای تحقیق برای پشتیبانی از یک محاکمه حقوقی برای تنظیم دفاعیه، یا اجرای حکم قانونی
- کمک به وکلا یا قضات با تحقیق یا تهیه مدارک و اسناد حقوقی
- تسلط بر زبان عربی
- تسلط بر بحثهای مربوط به فقه
- قدرت استدلال و استنباط
- توانایی قانع ساختن افراد
- سنتی
- منظم
- ریسک پذیر
- صادق
- جزئی نگر
ادامه تحصیل تا مقطع دکتری در مجموعه فقه و حقوق امکان پذیر می باشد.
گرایش های مقطع کارشناسی ارشد مجموعه فقه و حقوق :
- فقه و مبانی حقوق اسلامی
- فقه سیاسی
- فقه و حقوق خانواده
- فقه و حقوق جزا
- فقه و حقوق خصوصی
- فقه مقارن و حقوق عمومی اسلامی
- فقه مقارن و حقوقخصوصی اسلامی
- فقه مقارن و حقوق جزای اسلامی
- مذاهب فقهی
گرایش های مقطع دکتری :
- فقه و مبانی حقوق اسلامی
- فقه و حقوق جزا
- فقه و حقوق خصوصی
- فقه و مبانی حقوق و اندیشه امام خمینی (ره)
- مذاهب فقهی
رشته فقه و حقوق اسلامی در زیر گروه 1 رشته ریاضی می باشد.
تفاوت رشته فقه و حقوق اسلامی با رشته الهیات گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی:
از آنجا که فقه و مبانی حقوق اسلامی از گرایش های رشته الهیات می باشد مباحث حقوقی به صورت بسیار مختصر و گذرا مطالعه می شود. این در حالی است که اطلاع از قوانین و نظرات حقوقدانان، سبب ارائه ی تحلیل و استنباط متناسب با شرایط و مقتضیات زمان خواهد شد و این مهم در رشته فقه و حقوق اسلامی تأمین می شود.
علاوه بر این متون فقهی و اصولی که در رشته الهیات گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی مورد مطالعه قرار می گیرد در سطح نازلتری نسبت به رشته فقه و حقوق اسلامی است، به گونه ای که گزیده ای از متونی که در کارشناسی رشته فقه و حقوق اسلامی مطالعه می شود، جزو متون درسی مقطع کارشناسی ارشد رشته الهیات گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی می باشد و همین نمونه گوشه ای از غنای رشته فقه وحقوق اسلامی است.
- دانشگاه شهید مطهری – تهران (پذیرش با شرایط خاص)
- دانشگاه شهید باهنر – کرمان (نوبت دوم)
- دانشکده علوم انسانی حضرت معصومه(س) (ویژه خواهران) – قم
- دانشکده غیر انتفاعی رفاه(ویژه خواهران) – تهران
- دانشگاه غیر انتفاعی قرآن و حدیث – قم (محل تحصیل واحد شهر ری) (ویژه خواهران)
- دانشگاه غیر انتفاعی ادیان و مذاهب – قم
- موسسه غیر انتفاعی میزان – تبریز
- دانشگاه پیام نور استان قزوین – مرکز بویین زهرا
- دانشگاه پیام نور استان اصفهان – مرکز وزوان
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق
پذیرش در برخی از دانشگاه ها بر اساس سوابق تحصیلی می باشد.
دروس پایه:
تفسیر قرآن (آیات الاحکام) – ادبیات عرب 1و2 – منطق حقوق – مقدمه علم حقوق – مبانی اصول فقه – کلام 1و2 – زبان تخصصی 1و2 – درایه الحدیث
دروس تخصصی:
اصول فقه 1و2و3و4 – فقه 1 تا 8 – فقه تطبیقی – قواعد فقه مدنی – قواعد فقه جزایی – تاریخ فقه و فقها – حقوق اساسی – حقوق اداری – حقوق مدنی 1تا6 – حقوق تجارت 1و2 – حقوق بین الملل عمومی – حقوق بین الملل خصوصی – آیین دادرسی مدنی 1و2 – حقوق جزای عمومی 1و2 – حقوق جزای اختصاصی 1و2 – آیین دادرسی کیفری – فقه پزشکی – فقه سیاسی – فقه اقتصادی – قواعد فقه قضایی – حقوق کار – حقوق ثبت – ادله اثبات دعوی – منطق – کلام جدید – حقوق تطبیقی – اخلاق حقوق و قضا
مراکز محل فعالیت غیر مستقل :
- کارشناس حقوقی قوه قضاییه
- وزارتخانه ها
- دستگاه های اجرایی
- بخش خصوصی جهت احقاق حقوق اشخاص
- دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی کشور
مراکز محل فعالیت مستقل:
- محقق و پژوهشگر
- مشاور حقوقی خصوصی افراد
- وکالت
سطح درآمد :
میزان درآمد بستگی به محل فعالیت و میزان سابقه کاری و تبحر فرد در این رشته مورد نظر دارد.
با توجه به اینکه رشته فقه وحقوق اسلامی به بررسی احکام و حقوق در دین اسلام می پردازد ؛ این رشته در بسیاری از کشورهای دنیا ارائه نمی گردد ولی در کشورهایی اسلامی و عرب زبان مانند سوریه ، مصر ، لبنان اردن و … می توان در برخی از دانشگاه ها به تحصیل در رشته فقه و حقوق پرداخت . از جمله دانشگاه هایی که این رشته را ارائه می دهند می توان به دانشگاه دمشق سوریه اشاره کرد.
سید ابوالقاسم نقیبی : دانشیار دانشکده علوم انسانی – گروه فقه و حقوق دانشگاه شهید مطهری
اکرم صفیری : دانشیار دانشیار دانشکده علوم انسانی – گروه فقه و حقوق دانشگاه شهید مطهری
- کتاب هنرانتخاب
- سایت “ای-استخدام”
- سایت “مسیر ایرانی”
- سایت “3گام”
- کتاب معرفی رشته های سازمان سنجش
- سایت ویکی پدیا فارسی و انگلیسی
- سایت خبرنامه دانشجویان ایران
- سایت گزینه 2
- سایت وزارت علوم