علوم و مهندسی باغبانی

\"تعریف

رشته علوم و مهندسی باغبانی شاخه ای از کشاورزی است که دربرگیرنده دانش ، فن و هنر تولید ، پرورش ، اصلاح و بازار رسانی گیاهان و محصولات باغبانی است. گیاهان و محصولات باغبانی شامل میوه ها ، سبزی ها ، گل و گیاهان زینتی و گیاهان دارویی و ادویه ای می باشند. مهمترین ویژگی اغلب محصولات باغبانی که آنها را از محصولات زراعی ، جنگلی و مرتعی متمایز می سازد این است که معمولاً به صورت تازه یا با کمترین تغییر و تبدیل مورد استفاده انسان قرار می گیرند.باغبانی یکی از بخشهای مهم کشاورزی است که سهم عمده ای در تولید محصولات گیاهی و ایجاد اشتغال در کشور دارد. از مجموعه گیاهان تحت کشت توسط بشر ، گروه متنوع و بزرگی در بخش باغبانی قرار می گیرند که در تأمین مواد غذایی و سلامت جسم و روح انسان نقش دارند.
پیدایش باغبانی به 3000 سال قبل از میلاد در مصر بر می گردد . مدارک و شواهد تاریخی نشان می دهد که در آن زمان بسیاری از گیاهان باغی مانند انگو , خرمالو , زیتون , پیاز و خیار کشت داده می شد . مصریان قدیم برای تولید این محصولات به عملیاتی نظیر هرس , آبیاری و آماده سازی زمین آشنا بوده اند. سپس باغبانی در روم و یونان قدیم رواج یافت . این زمان تقریبا به 500 سال قبل بر می گردد . رومیان به عملیاتی نظیر پیوند زدن , تناوب کشت و مصرف کودهای دامی و استفاده از گلخانه آگاهی داشتند . در اواخر قرن پنجم میلادی و با گسترش اسلام و پیشرفت علمی مسلمانان که همزمان با قرون وسطی بود کشاورزی و باغبانی از اهمیت زیادی در نزد مسلمانان برخوردار شد . به طوری که بسیاری از کشورهای اسلامی از آن زمان مانند عراق , شام , ایران و هند به تولید محصولات باغی می پرداختند. آنجه مسلم است ایران یکی از کشورهای قدرتمند و پهناور است که تاریخ و قدمت آن گویای انجام عملیات مختلف کشاورزی در این پهنه بوده است و حتی حدود شش هزار سال قبل , ایرانیان از سیستم های زراعی گوناگون استفاده می کرده اند .

\"هدف،

اساسی ترین نیاز هر فرد، تأمین نیاز غذایی اوست. با توجه به محدود بودن زمین و آب برای جوامع رو به رشد، باید حداکثر محصول را از زمین های زیر کشت به دست آورد. محصولات باغبانی در دنیا، علاوه بر تأمین بخشی از غذای مورد نیاز بشر، در تأمین سلامتی انسان جایگاه ویژه ای دارد. تولید گلها و گیاهان زینتی سبب انبساط و شادی روح انسان و تقویت سلامت روانی افراد می شود. با توجه به وابستگی کشورمان به صادرات نفت، تولید محصولات باغبانی می تواند یکی از مهمترین منابع ارزی کشور باشد و جایگزین درآمد نفت شود. بنابراین هدف از رشته علوم و مهندسی باغبانی تربیت کارشناسانی است که به دانش روز مجهز بوده و بتوانند با تاکید بر حفظ محیط زیست در جهت بالا بردن کیفیت و کمیت محصولات ، احداث و نگهداری و توسعه محصولات باغبانی مؤثر باشند.

\"بازه
  • محاسبه، ساخت و اجرای گلخانه های تولید گل و سبزی،خزانه های تولید نشاء و سایر ادوات باغبانـی
  • نظارت و اجرا در کاشت باغ های پیشرفته و همچنین تولید ارقام جدید میوه و سبزی
  • طراحی باغ و پارک و فضای سبز شهری و نظارت و اجرای طرح های فضای سبز، چمن کاری و گـل کاری
  • انجام بسیاری از فعالیت های نقشه برداری جهت اجرا و ایجاد باغ هـا و فضای سبز
  • تولید نهال و پرورش گل و ایجاد نهالستان و گلستان های پیشرفتـه
  • طراحی ، ایجاد ، سامان دهی و مدیریت واحدهای تولیدکننده محصولات متنوع باغبانی
  • کارشناس و مدرس در مراکز آموزش کشاورزی و همکاری در امور تحقیقات در واحدهای کشاورزی
\"توانایی
  • تسلط به علوم پایه، شیمی، فیزیک
  • توان جسمی بالا
  • قدرت تجزیه و تحلیل
  • منظم و دقیق
  • صبر و حوصله
  • علاقه مند به کار در محیط های طبیعی و کشاورزی
\"ویژگی
  • ریسک پذیر / کارآفرین
  • واقع گرا / عمل گرا
  • جزئی نگر
\"گرایش

امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکتری وجود دارد.

گرایش های مقطع کارشناسی ارشد:

  • درختان میوه
  • سبزی ها
  • گیاهان زینتی
  • گیاهان دارویی
  • تولید محصولات گلخانه ای

گرایش های مقطع دکتری :

  • فیزیولوژی تولید و پس از برداشت گیاهان باغبانی
  • اصلاح و بیوتکنولوژی گیاهان باغبانی
\"طول-دوره-رشته-های-دانشگاهی\"

در گروه آزمایشی علوم تجربی پذیرش در رشته علوم و مهندسی باغبانی در زیرگروه 5 می باشد.

\"\"
\"\"
\"\"
\"برخی
  • دانشگاه تهران (محل تحصیل پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج)
  • دانشگاه تهران (محل تحصیل پردیس ابوریحان واقع در پاکدشت)
  • دانشگاه صنعتی اصفهان
  • دانشگاه فردوسی مشهد
  • دانشگاه تبریز
  • دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)- قزوین
  • دانشگاه شیراز
  • دانشگاه ایلام
  • دانشگاه شهید چمران – اهواز
  • دانشگاه صنعتی شاهرود
  • دانشگاه رازی – کرمانشاه
  • دانشگاه بوعلی همدان
  • دانشگاه خلیج فارس – بوشهر (محل تحصیل دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی در حومه برازجان)
  • دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
  • موسسه غیر انتفاعی صبا – ارومیه
  • موسسه غیرانتفاعی جهاد دانشگاهی – کاشمر
  • موسسه غیر انتفاعی بهاران – گرگان
  • دانشگاه غیرانتفاعی کرمان
  • دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
  • دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

 پذیرش در دانشگاه های آزاد ، غیرانتفاعی و برخی از دانشگاه های سراسری بر اساس سوابق تحصیلی می باشد.

\"دروس

دروس پایه:

آمار و احتمالات ، اکولوژی ، ریاضی عمومی ، شیمی عمومی ، آناتومی و فیزیولوژی گیاهی ، مورفولوژی و سیستماتیک گیاهی ، بیوشیمی عمومی ، ژنتیک ، فیزیک عمومی

دروس تخصصی و اختیاری :

آبیاری عمومی ، بیماری های مهم گیاهان باغبانی ، آفات مهم گیاهان باغبانی ، خاکشناسی عمومی ، طرح آزمایشهای کشاورزی 1و2 ، شناسایی و مدیریت علف های هرز ، ماشین های کشاورزی عمومی ، هوا و اقلیم شناسی ، مدیریت گلخانه ، مبانی تغذیه گیاهان باغبانی ، اصول و روشهای ازدیاد گیاهان ، مبانی اصلاح گیاهان باغبانی ، فیزیولوژی و فناوری پس از برداشت ، اصلاح و فناوری بذر گیاهان باغبانی ، میوه های معتدله ، میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری ، مهارت های میوه کاری 1و2 ، مبانی سبزیکاری ، تولید و پرورش سبزی ، مهارت های سبزیکاری 1و2 ، گیاهان زینتی 1و2 ، مهارت های گلکاری 1و2 ، مبانی گیاهان دارویی ، تولید و بهره برداری گیاهان دارویی ، کارورزی 1و2 ، خشک میوه ها ، میوه های ریز ، سبزیکاری گلخانه ای ، سبزیکاری ارگانیک (صنعتی) ، پرورش قارچ های خوراکی ، چمن و گیاهان پوششی ، طراحی باغ و پارک ، درختان و درختچه های زینتی ، کاربرد GIS و عکس های هوایی ، چای و چایکاری ، مبانی تولید محصولات ارگانیک ، مبانی بیوتکنولوژی و کشت بافت گیاهی ، سمینار

\"علوم
\"فرصت

مراکز محل فعالیت غیر مستقل :

  • جهاد کشاورزی
  • ادارات و موسسات علمی و پژوهشی
  • اداره ترویج کشاورزی
  • سازمان تحقیقات کشاورزی
  • سازمان حفاظت نباتات
  • سازمان محیط زیست
  • وزارت تعاون
  • سازمان تعاون روستایی
  • مراکز تحقیقاتی
  • آزمایشگاه‌های تغذیه و اصلاح نژاد
  • سازمان های آموزش عالی و دانشگاه ها

مراکز محل فعالیت مستقل:

  • تأسیس آموزشگاه های آزاد و خصوصی
  • تولید گل‌ها، گیاهان‌ زینتی‌ و دارویی‌، سبزیجات‌ یا میوه‌های‌ گلخانه‌ای
  • تأسیس گلخانه

سطح درآمد :

در سال های اخیر این رشته از حیث اشتغال و درآمد شرایط مطلوبی دارد.

\"خارج
\"وضعیت

برترین دانشگاه های جهان رشته مهندسی کشاورزی با گرایش های مختلف را در مقاطع مختلف تحصیلی ارائه می دهند ، دانشگاه های آمریکا ، اروپا و برخی از دانشگاه های آسیا جزو بهترین دانشگاه های جهان برای تحصیل در رشته مهندسی کشاورزی می باشند.

دانشگاه های مطرح دنیا در این رشته :

  • Wageningen University& Research Centre, Holland, Netherlands
  • Cornell University College of Agriculture & Life Sciences, New York, USA
  • Luiz de Queiroz College of Agriculture
  • College of Horticulture, Thrissur
  • Ghent University, Belgium
  • Aarhus University, Denmark
\"افراد

اسماعیل فلاحی : استاد برجسته ایرانی دانشگاه آیداهو آمریکا و نایب رئیس انجمن علوم باغبانی آمریکا می‌باشد. او تحصیلات خود را در رشته مهندسی علوم باغبانی از دانشگاه جندی شاپور اهواز به پایان رساند و بعد از آن راهی آمریکا شد و زیرنظر بهترین اساتید دنیا از جمله پروفسور وست وود مدرک دکتری خود را دریافت کرد و بعد از آن به عنوان استاد دانشگاه آیداهو انتخاب گردید. تخصص او پرورش درختان میوه می‌باشد.

دکتر عبدالکریم کاشی : استاد تمام دانشگاه تهران و پدر علم سبزی کاری ایران

\"منابع\"
  • کتاب هنرانتخاب
  • سایت “ای-استخدام”
  • سایت “مسیر ایرانی”
  • سایت “3گام”
  • کتاب معرفی رشته های سازمان سنجش
  • سایت ویکی پدیا فارسی و انگلیسی
  • سایت خبرنامه دانشجویان ایران
  • سایت گزینه 2
  • سایت وزارت علوم